Τι γίνεται με τους άστεγους που δεν έχουν σπίτι για να μείνουν;

Η είδηση ήρθε από το Λονδίνο. Μεγάλα ξενοδοχεία παρέχουν δωρεάν τα δωμάτιά τους σε αστέγους ούτως ώστε αυτοί που δεν έχουν σπίτι για να μείνουν να έχουν ένα μέρος να προστατευτούν οι ίδιοι αλλά και να μην αποτελούν κίνδυνο μετάδοσης του κορωνοϊού. Την ίδια ώρα, εδώ επικρατεί σιωπή. 

Η ανάγκη να μείνουμε όλοι σπίτι είναι επιτακτική. Μέτρα επί μέτρων λαμβάνονται. Καραντίνα. Μια λέξη βαριά αλλά αναγκαστική μέσω διαγγέλματος αλλά και από στόμα σε στόμα. Κάποιοι την αναφέρουν χιουμοριστικά, κάποιοι δεν αντέχουν να κάνουν πλάκα μαζί της, κι όλοι μαζί την αποδεχόμαστε παίρνοντας βαθιές ανάσες. Σύμφωνα με δηλώσεις των εκπροσώπων του κρατικού μηχανισμού, η πλειοψηφία των πολιτών υπακούει. Μένουμε στο σπίτι και προσπαθούμε να αντέξουμε την απομόνωση κάνοντας πράγματα που μας ευχαριστούν, μαζεύουμε βιβλία, ταινίες, παζλ, φυτά, ξεκινάμε μαγειρέματα, απαντάμε σε socialmediaκά challenges, ζούμε μέσα στις συνθήκες που μας επιβάλλει η δύσκολη αυτή περίσταση. Μένουμε σπίτι. 

Όμως, κάθε φορά που χρησιμοποιώ τη λέξη «σπίτι» μέσα μου βουλιάζει μια σιωπή. Σπίτι. Σπίτι. Σπίτι. Συνεχώς και παντού αυτή η λέξη. Γίνεται viral, τραγούδι, σύνθημα, γίνεται ίσως η λέξη του 2020 και κάπου εδώ ξανά σιωπή και μια ειλικρινής ερώτηση: Τι γίνεται με αυτούς που δεν έχουν σπίτι για να μείνουν; 

Με τον κύριο Σπύρο Φρεμενίτη, Πρόεδρο του μη κυβερνητικού φορέα «Equal Society» ο οποίος με κάθε ευκαιρία πέρα από το κοινωνικό συσσίτιο που παρέχει σε ανθρώπους που δεν έχουν τη δυνατότητα να εξασφαλίσουν τα προς το ζην, βρίσκεται πίσω από ενέργειες όπως αυτή της θεατρικής ομάδας αστέγων και της ακόμα πιο σημαντικής: της διαδικασίας εύρεσης σπιτιών (και τρόπων να μπορούν να στηρίξουν αυτό το σπίτι) σε άστεγους, μιλήσαμε στο τηλέφωνο. Ήταν φανερά αγχωμένος. 

«Πρέπει να βρεθεί μια οριζόντια λύση. Είναι σημαντικό αυτό που σας λέω. Οριζόντια και όχι κάθετη, όπως συμβαίνει συνήθως. Τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα για αυτούς τους ανθρώπους που είναι εκεί έξω και δεν έχουν κανέναν τρόπο προφύλαξης» είπε. «Προχθές, περπατώντας, βρήκα τρεις περιπτώσεις ανθρώπων να κοιμούνται δίπλα στην Τράπεζα της Ελλάδος. Το διανοείστε; Στο πιο κεντρικό σημείο της πόλης» συνέχισε.

Τι μπορεί να γίνει

«Πρέπει να ενοικιαστούν κλειστές δομές και να καταγραφούν ένας προς έναν οι άνθρωποι που είναι εκεί έξω». Ακόμα και αν πεθάνει ένας άστεγος από τον κορωνοϊό, δεν πρόκειται να το μάθει κανείς. Ούτε φυσικά να εντοπίσει πόσους και σε ποιους τον μετέδωσε. «Είναι αόρατοι αυτοί οι άνθρωποι, άνθρωποι που δεν θα δηλωθεί ούτε ο θάνατός τους». Αυτή είναι μια φράση που είπε πολλές φορές και δεν μπορεί κανείς παρά να του δώσει δίκιο. 

«Τώρα συζητάται και από τους υπόλοιπους οργανισμούς μήπως οι ξενώνες που είναι βραχυπρόθεσμης χρήσης, γίνουν μακροπρόθεσμοι και έτσι έχουν κάπου αυτοί οι άνθρωποι να μείνουν προς το παρόν. Παρόλα αυτά οι ξενώνες του Δήμου Αθηναίων δεν φτάνουν για όλους. Πρέπει το κράτος να ανοίξει κλειστά σπίτια ή ξενοδοχεία και αναλόγως τις ανάγκες να χρησιμοποιήσει κάποια δωμάτια». 

Μια ανθρωπιστική κρίση

Αυτό που συμβαίνει είναι μια «ανθρωπιστική κρίση», θα επαναλάβει αρκετές φορές. «Δεν μπορεί το ανθρώπινο σώμα να βιώσει έναν ιό τέτοιας κλίμακας χωρίς να έχει τα απαραίτητα όπως στέγαση, σίτιση, υγειονομική παρακολούθηση». Η σάλα της Equal Society προς το παρόν είναι κλειστή, όμως ο κόσμος που φιλοξενούσε εκεί πηγαίνει ακόμα. «Εμείς αυτήν τη στιγμή προσπαθούμε να δώσουμε φαγητό σε τάπερ για να τηρούμε και τους κανόνες που επέβαλε η πολιτεία για την αντιμετώπιση της πανδημίας σε περίπου 180 άτομα. Από τότε όμως που έκλεισε και η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στον Κολωνό, έχουμε να φροντίσουμε και τα άτομα που πήγαιναν εκεί για ένα πιάτο φαγητού». 

Οι τοξικοεξαρτώμενοι 

Εξαιρετικά ανήσυχος είναι ο κύριος Φρεμενίτης και με το θέμα των αστέγων τοξικοεξαρτώμενων για τους οποίους επίσης δεν υπάρχει κάποια πρόβλεψη, ενώ επιπλέον δεν διατίθενται ξενώνες προς χρήση. «Εγώ ο ίδιος είδα σήμερα στο Πεδίον του Άρεως ένα περιπολικό να προσπαθεί να ζητήσει στοιχεία από έναν τοξικοεξαρτώμενο άνθρωπο και να πιάνονται στα χέρια με τους αστυνομικούς. Το κενό με τους τοξικοεξαρτώμενους είναι τεράστιο και τα μεγέθη στα οποία μπορεί να φτάσει είναι εξόχως επικίνδυνα». 

Η έκκληση για βοήθεια και εθελοντές

«Στον περιορισμό που μας έχει ήδη επιβληθεί υπάρχει μια έκπτωση στα ανθρώπινα δικαιώματα» είπε. «Στο δικό μας έργο έχουμε μεγάλο θέμα ακόμα και με τα πλαστικά πιάτα στα οποία πρέπει να μοιράζουμε το φαγητό καθώς πολλές επιχειρήσεις έχουν κλείσει και δεν μπορούν να μας προμηθεύσουν». Παράλληλα, η Equal Society κάνει έκκληση για εθελοντές που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στο έργο της. Πάνω από όλα όμως ζητά από το κράτος «εδώ και τώρα να ανοίξει κλειστές δομές για να μπουν αυτοί οι άνθρωποι». Που δεν είναι και δεν πρέπει να τους αντιμετωπίζουμε ως αόρατους. 

Αντί να γράψω το αυτονόητο, αν όχι τώρα τότε πότε πρέπει να δούμε λίγο πιο μπροστά από τη μύτη μας, θα αφήσω την επείγουσα ανακοίνωση που έβγαλε ο φορέας πριν από λίγο. 

«Η καθημερινότητα στα χρόνια του κορωνοϊού για τους συνανθρώπους μας που διαβιούν στο δρόμο και κάτω από το όριο της φτώχειας χαρακτηρίζεται από φόβο και αβεβαιότητα. Πώς τους καλούμε να αναλάβουν την ατομική τους ευθύνη, όταν δεν έχουν σπίτια για να μείνουν; Πώς θα προστατεύσουν τον εαυτό τους και το κοινωνικό σύνολο, όταν δεν έχουν αυτήν την επιλογή;

Η αλληλεγγύη δεν μπορεί να είναι ακόμη ένα θύμα της πανδημίας. Ο περιορισμός της κυκλοφορίας σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να συνεπάγεται περιορισμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η εγκατάλειψη των φτωχών συνανθρώπων μας θα αυξήσει τη διασπορά της πανδημίας και φυσικά τον αριθμό των θυμάτων.

Ο Οργανισμός Equal Society – Κοινωνία Ίσων Ευκαιριών από την πρώτη στιγμή, αυτές τις κρίσιμες ώρες, βρίσκεται δίπλα στους άστεγους και ευάλωτους συμπολίτες μας. Με τις δομές “Ανθρώπων Γεύματα”, τα κοινωνικά φαρμακεία και το Κέντρο Ημερήσιας Υποδοχής Αστέγων υποστηρίζει στο πεδίο εκατοντάδες συνανθρώπους μας.

Στην Αθήνα συνεχίζουμε να προσφέρουμε μαγειρεμένο φαγητό σε περίπου 200 άτομα στην κοινωνική δομή σίτισης “Ανθρώπων Γεύματα”, που λειτουργεί στον Κολωνό. Ακολουθώντας τους κανόνες του ΕΟΔΥ και τηρώντας αυστηρά τα μέτρα προστασίας, εργαζομένων και εξυπηρετούμενων, το φαγητό μοιράζεται σε μερίδες, καθώς για να προστατεύσουμε την υγεία των εξυπηρετουμένων διακόψαμε τη λειτουργία του εστιατορίου.

Υπάρχουν σοβαρές ανάγκες για αντισηπτικά, μάσκες και σκεύη μιας χρήσης για τη μεριδοποίηση των φαγητών. Ανάγκες υπάρχουν επίσης σε καθαριστικά / απολυμαντικά,  σε πρώτη ύλη για την παρασκευή φαγητών και σε εμφιαλωμένα νερά.

Είναι χαρακτηριστικό ότι αρκετές κοινωνικές  δομές εν μέσω της υγειονομικής κρίσης και της απαγόρευσης της κυκλοφορίας διέκοψαν τη λειτουργία τους, κυρίως κοινωνικά συσσίτια που προσφέρονταν από ενορίες. Το αποτέλεσμα είναι να έχει αυξηθεί η ζήτηση για μαγειρεμένο φαγητό με ότι αυτό συνεπάγεται.

Η εμπειρία μας στο πεδίο μάς υπαγορεύει να προτείνουμε την άμεση υλοποίηση ενός σχεδίου έκτακτης ανάγκης που θα αφορά κυρίως τους αστέγους, αλλά και τα φτωχά νοικοκυριά που δυστυχώς δεν έχουν πρόσβαση, ούτε σε υγειονομικές υπηρεσίες, ούτε σε είδη πρώτης ανάγκης, αλλά δυστυχώς ούτε και στην απαραίτητη πληροφόρηση.

Στο κέντρο της Αθήνας εξακολουθούν να κοιμούνται άστεγοι στους δρόμους οι οποίοι λόγω της απαγόρευσης της κυκλοφορίας δεν μπορούν να εξασφαλίσουν ούτε τα απαραίτητα.

Κλειστά ξενοδοχεία της Αθήνας κι άλλων μεγάλων πόλεων, όπου υπάρχει ανάγκη, μπορούν άμεσα να μετατραπούν σε ασφαλείς χώρους φιλοξενίας και να χρησιμοποιηθούν για την προστασία των “αόρατων” εκείνων ανθρώπων που αδυνατούν να προστατεύσουν τον εαυτό τους. Τα ξενοδοχεία μπορούν να αποδειχτούν μια έτοιμη λύση, καθώς διαθέτουν ξεχωριστές εγκαταστάσεις και δωμάτια. Με αυτόν τον τρόπο θα διαμορφωθούν “αυτόνομοι χώροι διαμονής” του άστεγου πληθυσμού.

Ξενοδοχεία του Λονδίνου παρέχουν εκατοντάδες δωρεάν δωμάτια σε άστεγους. Το Παρίσι μετατρέπει αντίστοιχες ξενοδοχειακές μονάδες σε χώρους προσωρινής στέγασης.

Οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν έλλειψη στέγης είναι μεταξύ των πιο ευάλωτων στην εξάπλωση του COVID-19. Βοηθώντας αυτούς τους συνανθρώπους μας είναι ζωτικής σημασίας για την προστασία της δημόσιας υγείας και την επιβράδυνση της εξάπλωσης της πανδημίας στη χώρα μας. 

Μετά την πρωτοφανή αυτή παγκόσμια υγειονομική κρίση όλα θα είναι διαφορετικά. Δεν αρκεί μόνο να μετρήσουμε τις απώλειες μας σε ανθρώπινες ζωές, αλλά να μετρηθούμε κι ως Άνθρωποι». 

Υ.Γ. Όσοι μπορούμε να γίνουμε εθελοντές για αυτούς τους ανθρώπους, ίσως τους δώσουμε ένα λόγο να μην έχουν αναπνευστικά όχι από τον κορωνοϊό, αλλά από τη θλίψη και το φόβο μήπως, πράγματι, είναι αόρατοι. Ο COVID-19 μεταξύ άλλων δονήσεων που ήρθε σίγουρα να μας προκαλέσει απέναντι σε αυτά που θεωρούσαμε ως δεδομένα, ήρθε και για να μας υπενθυμίσει ότι δεν είμαστε οθόνες, δεν είμαστε φτωχοί, δεν είμαστε πλούσιοι όταν είμαστε περιορισμένοι, είμαστε –και πρέπει να λειτουργούμε όμως ως– σύνολα.