Ομόφωνα το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο ανακάλεσε χτες (13/3) απόφαση που πήρε στις 25 Σεπτεμβρίου 2018 σχετικά με αίτημα για την ανέγερση νέου εννιαώροφου κτιρίου (με τρία υπόγεια και δώμα με πέργκολα και ασκεπή πισίνα) σε οικόπεδο στη συμβολή των οδών Μισαραλιώτου και Τσάμη Καρατάση στο Κουκάκι.
Η παραπάνω γνωμοδότηση πάρθηκε μετά την αυτοψία της ολομέλειας του ΚΑΣ, που διενεργήθηκε στις 4 Μαρτίου 2019 στο οικόπεδο, κατά την οποία, σύμφωνα με την εισήγηση της αρμόδιας διεύθυνσης Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων (ΔΙΠΚΑ), διαπιστώθηκε ότι το κτίριο (ύψους περίπου 32 μ.), θα προκαλέσει, μεταξύ άλλων, οπτική βλάβη στο μνημείο της Ακρόπολης, ενώ δεν θα δένει αρμονικά στο ευρύτερο δομημένο περιβάλλον.
Όπως ειπώθηκε χαρακτηριστικά, εκτός από ένα ακίνητο που κτίστηκε το 1989 επί της οδού Τ. Καρατάση, το εν λόγω εννιαώροφο κτίριο θα έχει το μεγαλύτερο ύψος σε σχέση με τις όμορες οικοδομές. «Θεωρούμε ότι συντρέχει λόγος δημοσίου συμφέροντος, δηλαδή προστασίας του πολιτισμικού αγαθού της Ακρόπολης και προτείνουμε να γίνει αποδεκτή η αίτηση θεραπείας», είπε στα μέλη του ΚΑΣ κατά την εισήγησή της η διευθύντρια της ΔΙΠΚΑ.
Θυμίζουμε ότι το θέμα ανακινήθηκε μετά από τις κινητοποιήσεις κατοίκων της περιοχής -και την έντονη αρθρογραφία του Τύπου- που διαμαρτυρήθηκαν για την ανέγερση υψηλών κτηρίων πέριξ του ιερού βράχου, τα οποία κλείνουν την οπτική πρόσβαση στην Ακρόπολη. Ακολούθησε αίτηση θεραπείας κατοίκων της περιοχής Μακρυγιάννη, η οποία συζητήθηκε χτες στο ΚΑΣ. Η αίτηση ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι η ανέγερση της συγκεκριμένης ξενοδοχειακής μονάδας στην καρδιά της περιοχής Μακρυγιάννη θα ολοκληρώσει λόγω του ύψους της (31,70μ. ύψος σε μια περιοχή με τη συμπαγή πολεοδομική μάζα να μην υπερβαίνει τα 21 μέτρα) τη δημιουργία ενός ‘τείχους' δεκαόροφων κτιρίων προς τον ιερό βράχο. Θυμίζουμε, επίσης, ότι έχει συσταθεί ομάδας εργασίας από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού (ΥΠΠΟΑ) και το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) που θα επανεξετάσει τους όρους δόμησης της ευρύτερης περιοχής γύρω από την Ακρόπολη -και ειδικότερα της περιοχής Μακρυγιάννη/Κουκάκι-, ενώ έχει ανασταλεί για ένα έτος, με απόφαση του ΥΠΕΝ, η έκδοση οικοδομικών αδειών στην περιοχή νότια της Ακρόπολης για την ανέγερση νέων κτιρίων με ύψος που υπερβαίνει τα 17,5 μέτρα, καθώς και προσθηκών καθ' ύψος σε υφιστάμενα κτίρια, όταν το ύψος τους υπερβαίνει τα 17,5 μέτρα.
Στη χτεσινή συνεδρίαση συζητήθηκε και το θέμα των αρχαιοτήτων που βρέθηκαν στο οικόπεδο. «Τον Σεπτέμβριο είχε λεχθεί ότι στο οικόπεδο έγιναν δοκιμαστικές τομές που έφεραν μόνο σποραδική κεραμική. Κατά την αυτοψία διαπιστώσαμε ότι βρέθηκαν και αρχαιότητες (σ.σ. τμήμα αρχαίου τείχους και τμήμα πιθανότατα οδοστρώματος). Ήταν απορία μου πώς δεν αποκαλύφθηκαν αρχαιότητες, εκτός από κεραμική, όταν το ακίνητο βρίσκεται μέσα στην τειχισμένη αρχαία πόλη. Γι' αυτό είναι καλό να γίνει εκτεταμένη ανασκαφική έρευνα η οποία να έχει ολοκληρωθεί πριν την υποβολή νέας μελέτης», δήλωσε η γενική γραμματέας του ΥΠΠΟΑ, Μαρία Ανδρεαδάκη Βλαζάκη, υπενθυμίζοντας παράλληλα τη σύσταση σχετικής ομάδας εργασίας που θα θέσει γενικούς κανόνες για το ΚΑΣ σχετικά με το ευρύτερο περιβάλλον της Ακρόπολης από πλευράς αρχαιολογικού νόμου ώστε να μην υπάρχει άμεση ή έμμεση βλάβη στο μνημείο, αλλά και αποσπασματική αντιμετώπιση στην περιοχή.
Από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών σημειώθηκε ότι είναι πάγια τακτική της Εφορείας να μην διενεργεί δοκιμαστικές τομές στην περιοχή, όπως έκανε στο παρελθόν. Κι αυτό γιατί υπήρχαν πολλές περιπτώσεις όπου μετά τις τομές βρίσκονταν αρχαία και οι υποψήφιοι αγοραστές εγκατέλειπαν το ανασκαμμένο οικόπεδο, ενώ τα αρχαία έμεναν απροστάτευτα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση έγινε εξαίρεση διότι ζητήθηκε να γίνουν γεωλογικές διατρήσεις για να εκπονηθεί στατική μελέτη και οι δοκιμαστικές ανασκαφικές τομές πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο αυτών των διατρήσεων.
Το θέμα δημιούργησε κάποιες συζητήσεις, όπως ότι δεν είναι δυνατόν να μην γίνονται τομές και τα αρχαία να ανακαλύπτονται εκ των υστέρων, δηλαδή μετά την έκδοση της οικοδομικής άδειας. Η πρακτική είναι πρώτα τομές και ανάλογα με το αν είναι σημαντικά τα αρχαία προχωράμε σε ανασκαφή και κατόπιν αξιολογείται αν μπορεί να χτίσει ο ενδιαφερόμενος, τονίστηκε από μέλος του Συμβουλίου. Πάντως, η επισήμανση της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών ήταν ότι το θέμα εισήχθη στο ΚΑΣ τον Σεπτέμβριο όχι για τις αρχαιότητες αλλά για το ύψος του εννιαώροφου κτιρίου, που αρχικά είχε δέκα ορόφους και με παρέμβαση της Εφορείας μειώθηκε κατά έναν. Δηλαδή, για να υπάρχει εγκυρότερη έγκριση ή οποιαδήποτε άλλη παρατήρηση ως προς τη μελέτη ανέγερσης του κτιρίου.
«Ίσως ήταν μια λάθος εκτίμηση, γιατί εδώ στο Συμβούλιο ό,τι έχουμε φέρει ως σήμερα έχει σχέση με τις αρχαιότητες που έχουν βρεθεί και με το κατά πόσο μπορούν να οικοδομήσουν ή όχι οι ενδιαφερόμενοι», τόνισε η κ. Βλαζάκη. Πάντως, απαντώντας σε σχετικές παρατηρήσεις, η νομική σύμβουλος του ΚΑΣ ανέφερε ότι δεν είναι δυνατόν να μην ελέγχονται τα ύψη από το Συμβούλιο, όταν υπάρχει μνημείο και ειδικά η Ακρόπολη σε κάποια απόσταση. Ο Αρχαιολογικός Νόμος δεν βάζει περιορισμούς, ειπώθηκε χαρακτηριστικά.
Η συζήτηση περιστράφηκε και γύρω από τη φέρουσα ικανότητα της περιοχής, κάτι που δεν αφορά μόνο τα ύψη αλλά και το έντονο κυκλοφοριακό πρόβλημα (π.χ. πούλμαν), τα καυσαέρια κ.α., ενώ σε επισήμανση μέλους ότι η καταστροφή -ως προς τα ύψη- έχει συντελεστεί εδώ και δεκαετίες, τόσο η γγ όσο και η νομική σύμβουλος παρατήρησαν ότι «αξίζει να παλέψουμε να κερδίσουμε έστω και το λίγο. Επειδή έγινε το κακό δεν σημαίνει ότι πρέπει να συνεχίσει. Πρέπει να βάλουμε ένα φρένο: όχι 10ώροφα, όχι 9ώροφα». Γιατί, όπως υπογραμμίστηκε, οπτική βλάβη είναι και η συνολική εικόνα του περιβάλλοντος γύρω από τον ιερό βράχο, που υποβαθμίζει το μνημείο όταν υπάρχουν τριγύρω κτίρια τέτοιου ύψους.
Σύμφωνα με τη γνωμοδότηση του ΚΑΣ, στο ακίνητο θα πρέπει να πραγματοποιηθεί εκτεταμένη ανασκαφική έρευνα και να υπάρξουν ειδικοί όροι δόμησης με απόφαση του ΥΠΕΝ για το διατηρητέο που βρίσκεται στο οικόπεδο.
