Παραλία Σούδας, Χίος. Το νησί των 60.000 κατοίκων, που απέχει μόλις 7 χλμ. από τα τουρκικά παράλια, φαίνεται με μια πρώτη ματιά ο απόλυτα ειδυλλιακός προορισμός. Κόσμος στη θάλασσα, κολύμπι, γέλια, παιχνίδια. Η τέλεια εικόνα για να διαφημίσει κανείς την Ελλάδα στο εξωτερικό. Όμως αυτή είναι μόνο η επιφάνεια. Αν στρέψει κανείς το βλέμμα του λίγα μέτρα πιο μακριά πέφτει πάνω στο κέντρο υποδοχής προσφύγων της Σούδας, το οποίο φιλοξενεί χιλιάδες πρόσφυγες και τελεί υπό τον έλεγχο του δήμου Χίου.
Οι σκηνές στις οποίες διαμένουν οι πρόσφυγες φτάνουν κυριολεκτικά μέχρι τη θάλασσα. Δεν χρειάζονται ειδικές γνώσεις για να διακρίνει κανείς με μια πρώτη ματιά τα σοβαρά προβλήματα. Δίχως αμφιβολία πρόκειται για ένα από τα χειρότερα προσφυγικά καταλύματα στην Ελλάδα. Αυτή τη στιγμή στο προσφυγικό κέντρο της Χίου διαμένουν 4000 πρόσφυγες. Οι συνθήκες που επικρατούν είναι απάνθρωπες και χειροτερεύουν ολοένα περισσότερο καθώς περνάει ο καιρός. Η βοήθεια από τις τοπικές αρχές αλλά και την ελληνική κυβέρνηση είναι μηδαμινή. Η DW προσπάθησε να επικοινωνήσει με τον υπ. Μεταναστευτικής Πολιτικής Γ. Μουζάλα αλλά δεν βρήκε ανταπόκριση.
Άθλιες συνθήκες διαβίωσης
Ο Βαλίντ και η Φαράχ είναι ένα ζευγάρι Σύρων από τη Δαμασκό. Έφτασαν στη Χίο με μια βάρκα. Η Φαράχ, 20 ετών, είναι σε προχωρημένη εγκυμοσύνη. Ο Βαλίντ ήταν ξεναγός τουριστών στη Δαμασκό κι έτσι μιλά άπταιστα ελληνικά. Για μήνες ζούσαν στο προσφυγικό καταυλισμό στον χώρο του παλιού εργοστασίου της ΒΙΑΛ, επίσης στη Χίο. «Φύγαμε από εκεί γιατί οι συνθήκες ήταν τραγικές. Η Φαράχ αναγκάστηκε να νοσηλευθεί σε νοσοκομείο επειδή έπαθε τροφική δηλητηρίαση», ανέφερε στη DW o Bαλίντ. Από τη ΒΙΑΛ μεταφέρθηκαν στη Σούδα. Από το κοντέινερ που ζούσαν μαζί με άλλα οχτώ άτομα οι σκηνές της Σούδας φάνταζαν ως καλύτερη λύση. «Δεν μας πειράζει να μείνουμε στην Ελλάδα, παρά τις δυσκολίες. Μιλώ τη γλώσσα κι έτσι θα είναι εύκολο. Απλά δεν θέλουμε να μείνουμε στη Χίο», είπε χαρακτηριστικά. Στο μεταξύ μέχρι το τέλος Ιουλίου η ελληνική κυβέρνηση αναμένεται να πάρει την κατάσταση στα χέρια της, ενώ οι ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στην περιοχή θα αναγκαστούν να σταματήσουν τις δραστηριότητές τους. «Το νησί βρίσκεται δίχως αμφιβολία σε κρίσιμη κατάσταση. Βέβαια, δεν γνωρίζουμε τι θα γίνει όταν επιληφθεί του θέματος η ελληνική κυβέρνηση», ανέφερε στη DW η Αριάν Μίν, από το Νορβηγικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (NRC).
Ναρκωτικά, κλοπές, βία
Στο μεταξύ η κατάσταση εντός των καταυλισμών της Χίου έχει αρχίσει να παίρνει μια άλλη τροπή. Οι παραβατικές συμπεριφορές είναι καθημερινό φαινόμενο. Διακίνηση ναρκωτικών, κλοπές αλλά και βία μεταξύ προσφύγων διαφορετικών εθνικοτήτων είναι μερικά μόνο από τα περιστατικά που καταγράφονται. Όλοι ξέρουν τι γίνεται εκεί και κανείς δε μιλά. «Πρέπει να μείνεις στη Σούδα για πάνω από μια βδομάδα και μετά καταλαβαίνεις τι συμβαίνει», λέει χαρακτηριστικά ο Φατί από την Αλγερία, που έφτασε εδώ από τα τουρκικά παράλια κολυμπώντας. Στόχος του είναι να ξεφύγει από δω με κάθε τρόπο και να φτάσει αρχικά στην Αθήνα. Ακόμη κι αν αυτό σημαίνει ότι θα ταξιδέψει παράνομα με κίνδυνο ζωής. Βέβαια ακόμη κι αν φτάσει στην Αθήνα, οι περιπέτειές του δεν θα τελειώσουν εκεί. Σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί να ζητήσει άσυλο στην ελληνική ενδοχώρα, οπότε οι δύο επιλογές που έχει είναι οι εξής: είτε να επιστρέψει στα νησιά, όπου αρχικά ζήτησε άσυλο είτε να επιστρέψει στη χώρα προέλευσής του.
Με όσους πρόσφυγες συνομίλησε η DW, όλοι ανέφεραν ότι οι διαδικασίες παροχής ασύλου κινούνται εξαιρετικά αργά και στο τέλος καταλήγουν στην άρνηση χορήγησης. Ο Ιμπραήμ, 20 ετών, κατηγορεί τους υπαλλήλους ιδίως της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης Ασύλου (EASO) ότι λαμβάνουν υπόψη τους μόνο τον χρόνο παραμονής των προσφύγων στην Τουρκία χωρίς να εξετάζουν σε βάθος τις υποθέσεις τους. Πολλοί άλλοι καταγγέλουν ακόμη και περιπτώσεις εκφοβισμού και απειλών σε βάρος τους από υπαλλήλους στις υπηρεσίες ασύλου. Στο μεταξύ σύμφωνα με έναν ακτιβιστή που μίλησε στη DW τα ίχνη πολλών προσφύγων χάνονται, κανείς δεν γνωρίζει αν συλλαμβάνονται, αν κρατούνται ή αν έχουν επαναπροωθηθεί στην Τουρκία. Γεγονός είναι πάντως ότι παρά τα φαινόμενα πρόσφυγες εξακολουθούν να φτάνουν στη Χίο, ενώ η πολιτική βούληση για λύση στο πρόβλημα είναι απούσα μέχρι στιγμής, τόσο σε τοπικό όσο και εθνικό επίπεδο.
* Λίγες μέρες μετά τη συνέντευξη του Βαλίντ και της Φαράχ στη DW τους παρασχέθηκε κανονική στέγη.
* Tα ονόματα των προσφύγων που δέχθηκαν να μιλήσουν δεν είναι πραγματικά.
15°
