Όταν ο Ace Aguirre είδε λάσπη να απλώνεται στο σαλόνι του σπιτιού του, ένα πρωινό του Νοεμβρίου, δεν φανταζόταν ότι μέσα σε λίγα λεπτά θα πάλευε για τη ζωή της οικογένειάς του στις Φιλιππίνες. Τα έπιπλα άρχισαν να επιπλέουν, το νερό ανέβαινε γρήγορα μέχρι το στήθος και ο ίδιος προσπαθούσε απεγνωσμένα να ανοίξει την πόρτα. Ο γιος του προσευχόταν, η κόρη του –που δεν ξέρει κολύμπι– είχε σκαρφαλώσει σε μια κολόνα, την ώρα που αυτοκίνητα παρασύρονταν από το ρεύμα λίγα εκατοστά από τα πόδια της.
«Δεν ξέρω πώς επιβιώσαμε. Αν ένα πράγμα πήγαινε στραβά, πολλοί από εμάς θα είχαμε πεθάνει», λέει σήμερα.
Εκείνο το πρωινό, ο τυφώνας Kalmaegi έριξε μέσα σε λίγες ώρες βροχή ενός ολόκληρου μήνα, προκαλώντας φονικές πλημμύρες στις Φιλιππίνες. Περισσότεροι από 230 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Ανάμεσά τους, μια γειτόνισσα του Aguirre, μητέρα δύο παιδιών, που πνίγηκε παγιδευμένη στην κουζίνα της.
Οι πλημμύρες στις Φιλιππίνες δεν είναι κάτι καινούργιο. Αυτό που είναι νέο –και εκρηκτικό– είναι η αποκάλυψη ότι δισεκατομμύρια που είχαν επενδυθεί σε αντιπλημμυρικά έργα λεηλατήθηκαν συστηματικά από πολιτικούς, κρατικούς αξιωματούχους και εργολάβους. Έργα που «έπρεπε να λειτουργούν» όταν ήρθε η καταστροφή, όπως παραδέχθηκαν οι ίδιες οι αρχές, είτε δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ είτε κατασκευάστηκαν με υλικά κατώτερης ποιότητας.
Το σκάνδαλο έχει εμπλέξει δεκάδες υψηλόβαθμους πολιτικούς και έχει πυροδοτήσει μαζικές, νεανικές αντικυβερνητικές διαδηλώσεις σε όλη τη χώρα. Πολλοί Φιλιππινέζοι βλέπουν σε αυτό μια ακόμη απόδειξη ότι η διαφθορά δεν είναι απλώς παθογένεια, αλλά δομικό στοιχείο του πολιτικού συστήματος.
Τον Ιούλιο, ο πρόεδρος Φερδινάνδος Μάρκος Τζούνιορ αποκάλυψε ότι κυβερνητικό πρόγραμμα αντιπλημμυρικών έργων ύψους άνω των 9 δισ. δολαρίων είχε πληγεί από εκτεταμένη διαφθορά. Εσωτερικός έλεγχος έδειξε ότι χιλιάδες έργα ήταν «φαντάσματα». Τον Σεπτέμβριο, ο υπουργός Οικονομικών εκτίμησε ότι μόνο τα τελευταία δύο χρόνια μπορεί να χάθηκαν έως και 2 δισ. δολάρια.
Η υπόθεση άνοιξε έναν πολιτικό ασκό του Αιόλου. Πρώην σύμμαχοι του προέδρου κατηγορούνται, ενώ ένας κεντρικός πολιτικός παράγοντας διέφυγε στο εξωτερικό και, μέσω βίντεο στα social media, κατηγορεί τον ίδιο τον Μάρκος και την οικογένειά του ότι επωφελήθηκαν από τη διαφθορά – κάτι που ο πρόεδρος αρνείται. Παράλληλα, συγγενικό του πρόσωπο παραιτήθηκε από κορυφαία κοινοβουλευτική θέση, υπό το βάρος των αποκαλύψεων.
Για πολλούς Φιλιππινέζους, το σκάνδαλο ξυπνά επώδυνες μνήμες. Ο πατέρας του σημερινού προέδρου, ο δικτάτορας Φερδινάνδος Μάρκος, κυβέρνησε τη χώρα επί δύο δεκαετίες, με στρατιωτικό νόμο, εκτεταμένες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και λεηλασία του δημόσιου χρήματος που υπολογίζεται σε δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια. «Η διαφθορά και το όνομα Μάρκος είναι σχεδόν συνώνυμα στη φιλιππινέζικη πολιτική», λένε πολιτικοί αναλυτές.
Η οργή τροφοδοτείται και από την ωμή αντίθεση εικόνων: την ώρα που χωριά πνίγονται στη λάσπη, βίντεο στα social media δείχνουν παιδιά πολιτικών και εργολάβων να επιδεικνύουν πολυτελή ταξίδια και ιδιωτικά τζετ. «Όταν ο κόσμος βυθίζεται στα νερά, οι πολιτικοί είναι στο Παρίσι», σχολιάζει χαρακτηριστικά ένας αναλυτής.
Οι διαδηλωτές ζητούν καθολική λογοδοσία. «Κληρονομούμε τις συνέπειες της διαφθοράς», λένε νέοι ακτιβιστές. «Δεν μπορεί κανείς να εξαιρεθεί, ούτε ο πρόεδρος που υπογράφει κάθε χρόνο τον κρατικό προϋπολογισμό».
Παρά την πτώση της δημοτικότητάς του, ο Μάρκος Τζούνιορ δύσκολα θα αντιμετωπίσει άμεσο πολιτικό τέλος. Δεν υπάρχει ακόμη το «αποδεικτικό στοιχείο» που να τον συνδέει προσωπικά με οικονομικό όφελος, ενώ η θητεία του λήγει το 2028 χωρίς δικαίωμα επανεκλογής. Όμως η κοινωνική πίεση αυξάνεται.
Για ανθρώπους όπως ο Ace Aguirre, όλα αυτά μοιάζουν μακρινά και ταυτόχρονα οδυνηρά κοντινά. Εκείνος επέζησε. Άλλοι όχι. Και τα έργα που θα μπορούσαν να σώσουν ζωές είχαν ήδη χαθεί – όχι από τη βροχή, αλλά από τη διαφθορά.
Πηγή: CNN