Επιχείρηση «Narnia»: Πώς το Ισραήλ αποδεκάτισε τους πυρηνικούς επιστήμονες του Ιράν

Λίγο πριν ξεσπάσει ο πόλεμος των 12 ημερών ανάμεσα στο Ισραήλ και το Ιράν, όλα ήταν έτοιμα. Δεκάδες πράκτορες βρίσκονταν ήδη στο ιρανικό έδαφος, εξοπλισμένοι με νέα, ειδικά σχεδιασμένα όπλα. Ισραηλινοί πιλότοι περίμεναν το σήμα για να πλήξουν πυρηνικές εγκαταστάσεις, εκτοξευτές βαλλιστικών πυραύλων και αντιαεροπορικά συστήματα. Παράλληλα, Ουάσιγκτον και Τελ Αβίβ είχαν καταλήξει σε μια εύθραυστη συμφωνία εκτίμησης για το πόσο κοντά βρισκόταν η Τεχεράνη στην απόκτηση πυρηνικού όπλου.

Για τις υπηρεσίες ασφαλείας του Ισραήλ, όμως, ένα πράγμα ήταν σαφές: αν ήθελαν να προκαλέσουν πραγματική, μακροπρόθεσμη ζημιά στο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, δεν αρκούσε να βομβαρδίσουν εγκαταστάσεις. Έπρεπε να χτυπήσουν το «brain trust» — τη γενιά των Ιρανών φυσικών και μηχανικών που θεωρούνταν ικανή να μετατρέψει το εμπλουτισμένο ουράνιο σε ατομικό όπλο.

Στις 3:21 τα ξημερώματα της 13ης Ιουνίου, ισραηλινά όπλα άρχισαν να πλήττουν πολυκατοικίες και κατοικίες στην Τεχεράνη. Η Επιχείρηση «Narnia», η εκστρατεία δολοφονιών εναντίον κορυφαίων Ιρανών πυρηνικών επιστημόνων, είχε ξεκινήσει.

Ο θεωρητικός φυσικός και ειδικός στα εκρηκτικά Μοχάμαντ Μεχντί Τεχράντσι σκοτώθηκε στο διαμέρισμά του στον έκτο όροφο συγκροτήματος γνωστού ως «Professors Complex». Λίγες ώρες αργότερα, ο Φερεϊντούν Αμπάσι, πρώην επικεφαλής του Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας του Ιράν, έπεφτε νεκρός σε άλλη επίθεση. Σύμφωνα με το Ισραήλ, συνολικά 11 ανώτεροι πυρηνικοί επιστήμονες δολοφονήθηκαν εκείνη την ημέρα και τις επόμενες.

Οι επιθέσεις, σε συνδυασμό με αμερικανικά και ισραηλινά πλήγματα σε πυρηνικές εγκαταστάσεις και στρατιωτικές υποδομές, συγκλόνισαν τη Μέση Ανατολή, πυροδότησαν απειλές ιρανικών αντιποίνων και ουσιαστικά κατέστρεψαν κάθε ελπίδα άμεσης διπλωματικής συμφωνίας για τον περιορισμό του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος.

Έρευνα της Washington Post και του PBS Frontline, βασισμένη σε συνεντεύξεις με νυν και πρώην αξιωματούχους από το Ισραήλ, το Ιράν, τις ΗΠΑ και αραβικές χώρες, αποκαλύπτει νέες λεπτομέρειες για τον σχεδιασμό και την εκτέλεση της επιχείρησης — αλλά και το ανθρώπινο κόστος της.

Αν και Ισραήλ, ΗΠΑ και Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας εκτιμούν ότι το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα έχει καθυστερήσει «για χρόνια», διαψεύδουν τον ισχυρισμό του Ντόναλντ Τραμπ ότι «εξαλείφθηκε πλήρως». Το Ιράν, από την πλευρά του, επιμένει ότι το πρόγραμμα έχει αποκλειστικά ειρηνικό χαρακτήρα.

«Μπορεί να σκότωσαν τους επιστήμονες, αλλά η γνώση δεν χάνεται», δήλωσε ο Αμίρ Τεχράντσι, αδελφός ενός από τα θύματα.

Σε αντίθεση με παλαιότερες μυστικές δολοφονίες —με βόμβες σε αυτοκίνητα ή τηλεχειριζόμενα όπλα— αυτή τη φορά το Ισραήλ λειτούργησε ανοιχτά. Η αλλαγή στάσης αποδίδεται στην αποδυνάμωση των ιρανικών συμμάχων σε Γάζα, Λίβανο και Συρία, αλλά και στην κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ.

Οι ισραηλινές υπηρεσίες είχαν καταρτίσει λίστα με τους 100 σημαντικότερους πυρηνικούς επιστήμονες του Ιράν, καταλήγοντας τελικά σε περίπου δώδεκα στόχους. Παρά τις διαβεβαιώσεις για προσπάθεια περιορισμού των παράπλευρων απωλειών, ανεξάρτητη έρευνα κατέγραψε δεκάδες νεκρούς αμάχους, ανάμεσά τους και παιδιά.

Σήμερα, το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν παραμένει πληγωμένο αλλά ζωντανό. Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ανώτατος Ιρανός αξιωματούχος: «Μια τεχνολογία, όταν ανακαλυφθεί, δεν μπορεί να διαγραφεί».

Πηγή: Washington Post / PBS Frontline