Το σχέδιο του Σι Τζινπίνγκ να «πάρει» την Ταϊβάν χωρίς να πέσει ούτε μία ντουφεκιά

Για δεκαετίες, το νησί Κίνμεν —ένα κομμάτι γης μόλις 12 μιλίων, έξι μίλια από τις ακτές της Κίνας— υπήρξε ένα από τα πιο παράξενα και θεατρικά σκηνικά του Ψυχρού Πολέμου στην Ασία. Στα μέσα του 20ού αιώνα, η περιοχή ζούσε έναν ιδιότυπο “πόλεμο με το ρελαντί”: τη μία μέρα οι κομμουνιστές του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (ΛΑΣ) έριχναν οβίδες προς το νησί, την επόμενη οι εθνικιστές της Ταϊβάν απαντούσαν. Οι στόχοι ήταν συμφωνημένοι, οι στρατιώτες προλάβαιναν να καλυφθούν, και πολλές οβίδες ήταν γεμάτες… φυλλάδια προπαγάνδας. Ήταν το απομεινάρι ενός πραγματικού πολέμου, που το 1949 είχε αφήσει την Κίνα διχασμένη και το Κίνμεν —όπως και την υπόλοιπη Ταϊβάν— εκτός κομμουνιστικού ελέγχου.

Από το 1979, ο βομβαρδισμός σταμάτησε και το νησί ηρέμησε. Όχι όμως για πάντα. Σήμερα, το Κίνμεν έχει μετατραπεί στο “πειραματικό εργαστήριο” για το πώς το Πεκίνο σχεδιάζει να απορροφήσει την Ταϊβάν χωρίς να ανοίξει πυρ.

Υπό τον Σι Τζινπίνγκ, ο οποίος μέσα σε 13 χρόνια έχει αλλάξει ριζικά την ισχύ και την αυτοπεποίθηση του κινεζικού στρατού, το Πεκίνο εφαρμόζει μια μέθοδο που οι αναλυτές αποκαλούν «μοντέλο Κίνμεν». Συνδυάζει οικονομικό “άνοιγμα” προς τους κατοίκους του νησιού με μια αργή αλλά σταθερή στρατιωτική περικύκλωση μέσω των τεράστιων, νέων ακταιωρών της κινεζικής ακτοφυλακής — ενός υποτιθέμενα “πολιτικού” μέσου που λειτουργεί όμως ως προέκταση του ΛΑΣ.

Η κινεζική «Λαϊκή Ημερησία» ήταν ξεκάθαρη: η ακτοφυλακή της Κίνας έχει εγκαθιδρύσει «πλήρη έλεγχο» στις θαλάσσιες ζώνες γύρω από το Κίνμεν. Για το Πεκίνο, αυτό είναι το πρώτο βήμα προς τη δημιουργία ενός νέου τύπου de facto κυριαρχίας — και η πρόβα για την Ταϊβάν των 23 εκατομμυρίων.

Οι κινεζικές δυνάμεις, στρατιωτικές και “πολιτικές”, έχουν προχωρήσει τα τελευταία δύο χρόνια σε μια σειρά μεγάλων ασκήσεων που δείχνουν πώς μπορεί να εφαρμοστεί το ίδιο μοντέλο σε ολόκληρη την Ταϊβάν. Από ναυτικές περικυκλώσεις μέχρι παραβιάσεις της «μέσης γραμμής» του στενού, τα μηνύματα είναι ξεκάθαρα: το Πεκίνο θέλει να μπορεί, ανά πάσα στιγμή, να μετατρέψει άσκηση σε πραγματική επιθετική ενέργεια.

Παρά τις προειδοποιήσεις των αμερικανικών υπηρεσιών —η CIA είχε αναφέρει ότι ο Σι έχει ζητήσει ο στρατός να είναι έτοιμος έως το 2027— οι περισσότεροι άνθρωποι στην Ταϊβάν συνεχίζουν τη ζωή τους χωρίς πανικό. Πολλοί ταξιδεύουν, επενδύουν ή εργάζονται ακόμη στην ηπειρωτική Κίνα. Ακόμη και ο τότε διοικητής της CIA, Μπιλ Μπερνς, είχε διευκρινίσει ότι “έτοιμος για εισβολή” δεν σημαίνει “επίκειται εισβολή”.

Οι αναλυτές στην Ταϊβάν υπογραμμίζουν έναν βασικό παράγοντα: η Κίνα δεν θέλει έναν πόλεμο τύπου Ουκρανίας. Ο Λι Φου-κουό, του Taiwan Centre for Security Studies, το θέτει απλά: «Η Κίνα έχει πάρα πολλά να διαχειριστεί. Μια σύγκρουση που θα προκαλούσε οικονομική καταστροφή και πιθανό πόλεμο με τις ΗΠΑ είναι το τελευταίο που θέλει».

Αυτή ακριβώς είναι η λογική του «μοντέλου Κίνμεν». Δεν στοχεύει σε πόλεμο αλλά σε υποταγή μέσω σταδιακής ασφυξίας. Ένας ναυτικός αποκλεισμός —ακόμη και μερικός— θα μπορούσε να είναι αρκετός. Η Ταϊβάν εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από εισαγόμενο LNG για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Μια διακοπή δύο εβδομάδων θα μπορούσε να αφήσει χωρίς ρεύμα το ένα τρίτο του νησιού.

Δεν είναι τυχαίο ότι η κινεζική ακτοφυλακή πραγματοποιεί συντονισμένες εισόδους στα ύδατα του Κίνμεν, με τους Κινέζους στρατιωτικούς μπλόγκερ να πανηγυρίζουν ότι τα ταϊβανέζικα μέσα ενημέρωσης “κουράστηκαν” να καλύπτουν τις συνεχείς προκλήσεις. Στο Πεκίνο αυτό εκλήφθηκε ως απόδειξη ότι η κοινωνία της Ταϊβάν μπορεί να συνηθίσει την πίεση —και τελικά να υποκύψει.

Ταυτόχρονα, η διπλωματία φουντώνει. Πρόσφατα, σχόλια της νέας πρωθυπουργού της Ιαπωνίας, Σανάε Τακαΐτσι, ότι η χώρα της θα μπορούσε να συμμετάσχει σε πόλεμο για την Ταϊβάν, πυροδότησαν έντονη κρίση στις σχέσεις Τόκιο–Πεκίνου. Οι σκληροπυρηνικοί στις ΗΠΑ εξακολουθούν να μιλούν για πιθανή εισβολή, όμως στην Ουάσιγκτον, η ομάδα του Ντόναλντ Τραμπ δείχνει πιο πραγματιστική.

Ένα είναι βέβαιο: ο Σι Τζινπίνγκ μιλά πλέον πιο επιτακτικά από ποτέ για “επανένωση”. Οι κυβερνοεπιχειρήσεις κατά της Ταϊβάν έχουν αυξηθεί. Και η στρατηγική του, όπως τη σκιαγραφούν όλο και περισσότεροι ειδικοί, στηρίζεται στην απομόνωση, τον φόβο και την ψυχολογική πίεση, μέχρις ότου οι ίδιοι οι Ταϊβανέζοι θεωρήσουν ότι μια διαπραγμάτευση με την Κίνα είναι το μικρότερο κακό.

Η Ταϊβάν μπορεί να μην ακούει τις οβίδες του 1950, αλλά οι ψίθυροι ενός νέου είδους πολέμου —αθόρυβου, αργού και βασανιστικά επίμονου— ακούγονται όλο και πιο καθαρά.

Πηγή: The Times