Το σκάνδαλο Φεράνι αλλάζει τους κανόνες: Η Ιταλία επιβάλλει μητρώο και αυστηρό κώδικα για influencers

Η Ιταλία βάζει πλέον «κανόνες παιχνιδιού» στους κορυφαίους influencers της, μετά το σκάνδαλο που ξέσπασε γύρω από τα φιλανθρωπικά προϊόντα της Κιάρα Φεράνι. Το νέο πλαίσιο, που τέθηκε σε εφαρμογή μέσα στον Νοέμβριο, υποχρεώνει όσους έχουν πάνω από 500.000 ακολούθους ή ξεπερνούν το ένα εκατομμύριο views τον μήνα να εγγράφονται σε ειδικό μητρώο και να τηρούν κώδικα δεοντολογίας, αλλιώς κινδυνεύουν με πρόστιμα που φτάνουν έως και τα 600.000 ευρώ.

Η υπόθεση που άνοιξε τον δρόμο ήταν το λεγόμενο «pandoro-gate». Η Φεράνι κατηγορήθηκε πως προωθούσε ακριβές εκδοχές του παραδοσιακού ιταλικού γλυκού παντόρο –όπως και πασχαλινά αβγά– παρουσιάζοντάς τα ως προϊόντα με έσοδα υπέρ φιλανθρωπίας, κάτι που, σύμφωνα με τις Αρχές, δεν ανταποκρινόταν στην πραγματικότητα. Πριν το σκάνδαλο, η 38χρονη ήταν ένα από τα πιο ισχυρά πρόσωπα στα social media: έπαιρνε έως και 100.000 δολάρια ανά ανάρτηση, είχε δική της κούκλα Barbie και το –πλέον διαλυμένο– «παραμυθένιο» της ζευγάρι με τον ράπερ Φέντεζ αποτέλεσε υλικό για ντοκιμαντέρ στο Netflix.

Πλέον, βρίσκεται αντιμέτωπη με δίκη στο Μιλάνο, με την απόφαση να αναμένεται τον Ιανουάριο. Παρότι δηλώνει αθώα, έχει ήδη καταβάλει 3,4 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο αστικής διαδικασίας. «Είναι μια δύσκολη φάση στη ζωή μου και καταλαβαίνετε γιατί δεν θέλω να κάνω επιπλέον σχόλια», είπε μετά από προκαταρκτική ακρόαση.

Το σκάνδαλο κινητοποίησε την Αρχή Επικοινωνιών της Ιταλίας (Agcom), η οποία συνέταξε τον νέο κώδικα για την influencer economy. Όπως εξηγεί πηγή της Αρχής, όσοι ενταχθούν στο μητρώο θα πρέπει να ενημερώνουν ρητά όταν πληρώνονται για να προωθήσουν προϊόν ή υπηρεσία. «Ένα σημαντικό ποσοστό δεν το κάνει», σημειώνει η ίδια πηγή, προσθέτοντας ότι μόνο πέρυσι οι influencers στην Ιταλία αποκόμισαν περίπου 352 εκατ. ευρώ από συνεργασίες με εταιρείες.

Ο νέος κώδικας απαγορεύει, επίσης, περιεχόμενο σεξουαλικού χαρακτήρα, την προώθηση τυχερών παιχνιδιών, καπνικών και αλκοόλ, αλλά και τη χρήση AI-δημιουργημένων προσωπικοτήτων χωρίς δήλωση. Η μη εγγραφή επιφέρει πρόστιμο έως 100.000 ευρώ, ενώ η παραβίαση του κώδικα μπορεί να φτάσει σε ποινές έως 600.000 ευρώ. Στην περίπτωση της Φεράνι, η «ιδιοποίηση» εσόδων που θα κατέληγαν σε φιλανθρωπία θα μεταφραζόταν σε πρόστιμο περίπου 250.000 ευρώ.

Μέχρι στιγμής, περίπου 600 influencers έχουν εγγραφεί. Ωστόσο, υπάρχουν παράπονα ότι το κατώφλι του ενός εκατομμυρίου views τον μήνα αναγκάζει ακόμη και δημιουργούς με μόλις μερικές δεκάδες χιλιάδες ακολούθους να μπουν στη διαδικασία. Σύμφωνα με την Agcom, αυτό είναι σκόπιμο: οι «νισάτοι» influencers, ακόμη και με 50.000 ακόλουθους, επηρεάζουν στρατηγικά κοινά που ενδιαφέρουν συγκεκριμένες εταιρείες.

Παρά τη ζημιά στη φήμη της και την απώλεια περίπου ενός εκατομμυρίου ακολούθων, η Φεράνι παραμένει μια από τις πιο δημοφιλείς παρουσίες στα social media με περίπου 28 εκατομμύρια followers. Μία πρόσφατη φωτογραφία της στο Instagram συγκέντρωσε σχεδόν 400.000 likes. Η δημοσιογράφος Σελαβάντζια Λουκαρέλι, η οποία πρώτη κατηγόρησε τη Φεράνι για απάτη, εκτιμά πως η πραγματική ζημιά δεν είναι αριθμητική αλλά βαθιά προσωπική: «Οι θαυμαστές της είχαν σχέση εμπιστοσύνης μαζί της και με την τέλεια οικογένειά της. Οι κατηγορίες μοιάζουν σαν προδοσία μέσα στην οικογένεια και αυτό έχει προκαλέσει ανεπανόρθωτη ζημιά στην εικόνα της».

Πηγή: The Times & The Sunday Times.