Αδελφοί στο δάσος: Ο αγώνας για την προστασία των Μάτσκο Πίρο στον Αμαζόνιο

Η ιστορία των Ματσκο Πίρο μοιάζει με μια σύγκρουση δύο κόσμων που δεν συναντιούνται ποτέ ομαλά. Από τη μια, μια φυλή που για πάνω από έναν αιώνα διάλεξε την απομόνωση, ζώντας με τόξα και βέλη μέσα στον Αμαζόνιο, απόλυτα εξαρτημένη από το δάσος. Από την άλλη, ένα κράτος που τυπικά δηλώνει πολιτική «μη επαφής», αλλά αφήνει την πραγματικότητα να την διαμορφώνουν οι υλοτόμοι, οι εταιρείες και οι τοπικές κοινότητες που ζουν δίπλα τους.

Στη μικρή Νουέβα Οσεανία, μια ψαράδικη κοινότητα στον ποταμό Ταουαμανου, η παρουσία των Ματσκο Πίρο έχει γίνει πλέον καθημερινή. Οι χωρικοί, άλλοτε με φόβο κι άλλοτε με σεβασμό, βρίσκονται ανάμεσα στην αγωνία να προστατεύσουν τους «αδελφούς του δάσους» και στην ανάγκη να ζήσουν δίπλα σε μια απειλή που κρατά τόξα τεντωμένα. Η μνήμη δύο νεκρών υλοτόμων το 2022 υπενθυμίζει πόσο λεπτή είναι η ισορροπία.

Οι ίδιοι οι κάτοικοι σκαρφίζονται λύσεις: φυτεύουν μπανανιές για να τις παίρνει η φυλή χωρίς σύγκρουση, κρατούν αποστάσεις, χρησιμοποιούν το μόνο κοινό λεξιλόγιο που υπάρχει – τη λέξη «Nomole», αδελφός. Παρ’ όλα αυτά, νιώθουν εγκαταλελειμμένοι από το κράτος, το οποίο δεν έχει καν νομοθετήσει την επέκταση του προστατευόμενου αποθέματος.

Λίγες εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά, στο φυλάκιο «Nomole» στις όχθες του ποταμού Μάνου, η εικόνα είναι διαφορετική: εκεί πράκτορες του υπουργείου Πολιτισμού και της Fenamad κρατούν επαφή με μια άλλη ομάδα Ματσκο Πίρο, ανταλλάσσοντας κασάβα και μπανανόφυτα, λαμβάνοντας στο αντάλλαγμα κοσμήματα από δόντια ζώων ή παιδικά παιχνίδια φτιαγμένα από φυσικά υλικά. Όμως ούτε εκεί αποκαλύπτονται πολλά. Για τη ζωή τους στο δάσος, οι Ματσκο Πίρο απαντούν κοφτά: «Εσύ τα έχεις όλα, γιατί ρωτάς;».

View this post on Instagram

A post shared by BBC News (@bbcnews)

Η ιστορία τους μοιάζει να ξεκινά τον 19ο αιώνα, όταν οι «βαρόνοι του καουτσούκ» αιματοκύλησαν τον Αμαζόνιο και οδήγησαν ολόκληρες ομάδες στην απομόνωση για να επιβιώσουν. Έκτοτε, η επιλογή τους να μείνουν κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες δείχνει όχι μόνο πολιτισμική εμμονή αλλά και στρατηγική επιβίωσης.

Τώρα όμως, με τις μπουλντόζες να πλησιάζουν και με νέους δρόμους να ανοίγουν τον δρόμο στην παράνομη εξόρυξη, ο χρόνος φαίνεται να στενεύει. Αν η κυβέρνηση δεν κινηθεί, οι «αόρατοι» του Αμαζονίου μπορεί να χαθούν όχι από βία αλλά από έναν πιο ύπουλο εχθρό: τις αρρώστιες και την αποψίλωση.

«Να τους αφήσουν να ζήσουν όπως ζουν», λέει ο Τομάς από τη Νουέβα Οσεανία. Η φράση του ακούγεται απλή, αλλά μέσα της κρύβεται το πιο δύσκολο στοίχημα: αν η κοινωνία του έξω κόσμου μπορεί να σεβαστεί στ’ αλήθεια την επιλογή κάποιων να μείνουν μακριά της.

πηγή: BBC News