1975: Το αποκορύφωμα των Μολυβένιων Χρόνων

Ήταν το 1975 η χειρότερη στιγμή των Μολυβένιων Χρόνων; Ένα πολυσέλιδο βιβλίο του Jason Burke με τίτλο «The Revolutionists: The Story of the Extremists Who Hijacked the 1970s» που μόλις κυκλοφόρησε στα αγγλικά (εκδ. Penguin) αφηγείται τη συγκλονιστική ιστορία της σύγχρονης τρομοκρατίας, από τους Παλαιστινίους μέχρι τον Βενεζουελάνο Κάρλος, τον επονομαζόμενο «Τσακάλι».

Στη δεκαετία του 1970 η αριστερή τρομοκρατία έφτασε σε παροξυσμό: στις 24 Ιανουαρίου 1975 μια βόμβα στο Fraunces Tavern της Νέας Υόρκης, είχε ως αποτέλεσμα τέσσερις νεκρούς και 53 τραυματίες. Την ευθύνη πήρε η λατινοαμερικανική οργάνωση FALN (Fuerzas Armadas de Liberación Nacional Puertorriqueña), ενώ τέσσερις ημέρες αργότερα η ομάδα Weather Underground τοποθέτησε βόμβες στο τμήμα του Βιετνάμ της United States Agency for International Development στην Ουάσιγκτον και στο Υπουργείο Άμυνας στο Oakland της Καλιφόρνια.

Στις 10 Απριλίου, έγινε ένοπλη επίθεση του μαρξιστικού λενινιστικού αντάρτικου στρατού FARC στην Caquetá της Κολομβίας: δύο αστυνομικοί έχασαν τη ζωή τους. Στις 19 Απριλίου, τέσσερις βόμβες στο Μανχάταν πάλι από την FALN, προκάλεσαν τον τραυματισμό πέντε ατόμων. Να σημειωθεί ότι η FALN επιζητούσε την «ανεξαρτησία» του Πόρτο Ρίκο, ενώ ένα μεγάλο ποσοστό Πορτορικανών επιζητούσαν την ένωση της χώρας τους με τις ΗΠΑ υπό την μορφή της 51ης πολιτείας. Στις 24 Απριλίου, σε πολιορκία της πρεσβείας της Δυτικής Γερμανίας στη Στοκχόλμη από έξι τρομοκράτες της RAF (ομάδα Baader–Meinhof) κατέληξε σε δύο νεκρούς ομήρους: ήταν μια από τις πλέον χαρακτηριστικές ενέργειες της γερμανικής οργάνωσης.

Στις 28 Μαΐου σημειώθηκε ένοπλη σύγκρουση στην επαρχία Tucumán της Αργεντινής μεταξύ του Λαϊκού Επαναστατικού Στρατού (ERP) και του στρατού, στο πλαίσιο του «Operativo Independencia». Από τις 14 Ιουλίου μέχρι τον Αύγουστο, η ισπανική οργάνωση FRAP (Revolutionary Antifascist Patriotic Front) δολοφόνησε μέλη των αστυνομικών δυνάμεων, επιτείνοντας το κύμα βιαιοτήτων κατά την τελική φάση του καθεστώτος Φράνκο. Στις 2 Αυγούστου πρωτοεμφανίστηκε η ένοπλη ομάδα GRAPO (First of October Anti-Fascist Resistance Groups) στη Μαδρίτη· στις 5 Αυγούστου στην Κουάλα Λουμπούρ, πέντε μέλη της εξτρεμιστικής Ιαπωνικής Ερυθράς Στρατιάς (Japanese Red Army) συνέλαβαν 53 ομήρους· στις 28 Αυγούστου στην «Επιχείρηση Gardel» των Montoneros έγινε βομβιστική επίθεση σε C-130 της αργεντινής Αεροπορίας, με έξι νεκρούς και 29 τραυματίες. Στις 21 Δεκεμβρίου, στη Βιέννη, έξι Άραβες τρομοκράτες υπό την ηγεσία του «Κάρλος, το Τσακάλι» (Arm of the Arab Revolution / PFLP) επιτέθηκαν στο Συνέδριο του ΟΠΕΚ, συλλαμβάνοντας πάνω από 60 ομήρους και σκοτώνοντας τρεις (αστυνομικό, αξιωματούχο ασφαλείας ΟΠΕΚ και αξιωματούχο από τη Λιβύη).

Στο μεταξύ, στις 18 Φεβρουαρίου 1975, οι Ερυθρές Ταξιαρχίες απελευθέρωσαν από τη φυλακή του Καζάλε Μονφεράτο (Πεδεμόντιο) έναν από τους ηγέτες τους, τον Ρενάτο Κούρτσο. Ο Κούρτσο είχε συλληφθεί τον Σεπτέμβριο του 1974 μαζί με τον Αλμπέρτο Φραντσεσκίνι μετά από πληροφορίες που έδωσε στις ιταλικές αρχές ο Σιλβάνο Τζιρόττο, γνωστός ως «Πατήρ Πολυβόλο». O Tζιρόττο, πρώην μοναχός και πρώην αντάρτης στη Λατινική Αμερική, εισχώρησε στην τρομοκρατική οργάνωση και συνέβαλε σε πολλές συλλήψεις. Την επιχείρηση της απόδρασης, που σηματοδότησε το αποκορύφωμα της δράσης των Ερυθρών Ταξιαρχιών, οι οποίες τότε θεωρήθηκαν παντοδύναμες, σχεδίασε η Μάρα Καγκόλ. Η Καγκόλ, συνιδρύτρια των Ταξιαρχιών και σύζυγος του Κούρτσο, σκοτώθηκε τέσσερις μήνες αργότερα στο Μελάτσο (βόρεια Ιταλία) σε ένοπλη σύγκρουση με την αστυνομία. Πάντως, η επιχείρηση στη φυλακή του Καζάλε Μονφεράτο ήταν εντυπωσιακή: τα μέλη των Ταξιαρχιών ανάγκασαν το προσωπικό να ανοίξει το κελί και στη συνέχεια τούς έδεσαν όλους και έφυγαν μαζί με τον Κούρτσο. Ένα μέρος του ιταλικού κοινού βρήκε την υπόθεση συναρπαστική, ενώ ένα άλλο απαίτησε σκληρότερα μέτρα εναντίον της τρομοκρατίας και θωράκιση των φυλακών.

Mετά την απελευθέρωση του Ρενάτο Κούρτσο, 34 ετών τότε, η αριστερή τρομοκρατία οργίασε στην Ιταλία, αλλά όχι για πολύ: στις 5 Ιουνίου 1975, όταν απήχθη ο «βασιλιάς των αφρωδών οίνων» Βαλλαρίνο Γκάντσια με αίτημα λύτρων ύψους ενός δισεκατομμυρίου λιρετών, ακολούθησε μαζική επιχείρηση καραμπινιέρων, στην οποία σκοτώθηκαν η Μάρα Καγκόλ και ο καραμπινιέρος Τζοβάνι Ντ’Αλφόνσο. Όσο για τον Κούρτσο, ξανασυνελήφθη τον Ιανουάριο του 1976 στο Μιλάνο και καταδικάστηκε σε 28 χρόνια κράτηση. Στη δεκαετία του 1980 πήρε αποστάσεις από την ένοπλη δράση, αλλά ποτέ δεν εξέφρασε μεταμέλεια. Από το 1993 διανυκτέρευε στη φυλακή αλλά περνούσε την ημέρα ελεύθερος, ενώ το 1998 αποφυλακίστηκε οριστικά. Από την αρχή της δεκαετίας του 1990 εργάζεται στον χώρο των εκδόσεων. Ως συγγραφέας εξέδωσε δοκίμια για την κοινωνική περιθωριοποίηση και το σωφρονιστικό σύστημα στην Ιταλία. Όσο για τον Τζιρόττο, πέθανε το 2022 σε ηλικία 82 ετών έχοντας γράψει την αυτοβιογραφία του με τίτλο «Με έλεγαν Πατέρα Πολυβόλο» (2002).

Ανάμεσα στα περιστατικά του 1975, συμπεριλαμβάνεται απόπειρα επίθεσης με ρουκέτες εναντίον αεροσκάφους της El Al στο αεροδρόμιο Orly, πάλι από Παλαιστινίους μαχητές της PFLP υπό την ηγεσία του Κάρλος. Η επίθεση απέτυχε, χωρίς νεκρούς, αλλά προκλήθηκαν υλικές ζημιές και ομηρία προσωπικού για πάνω από 17 ώρες. Στις 4–5 Μαρτίου 1975, ομάδα ενόπλων Παλαιστινίων εισέβαλε στο Savoy Hotel του Τελ-Αβίβ, κρατώντας δεκάδες ομήρους. Κατά τη δεύτερη μέρα, 11 όμηροι (+7 τρομοκράτες) και 3 Ισραηλινοί στρατιώτες έχασαν τη ζωή τους, ενώ άλλοι 11 τραυματίστηκαν πριν απελευθερωθούν οι επιζώντες. Στις 4 Ιουλίου 1975 παγιδευμένο ψυγείο εξερράγη σε κατάστημα στην πλατεία Zion της Ιερουσαλήμ, σκοτώνοντας 15 πολίτες και τραυματίζοντας 77.

Το 1975 καταγράφηκε ως η χρονιά όπου είχε χαθεί ο έλεγχος της διεθνούς αριστερής τρομοκρατίας. Στην Ελλάδα η τότε νεοϊδρυθείσα οργάνωση «17 Νοέμβρη» δολοφόνησε, στις 24 Δεκεμβρίου, τον επικεφαλής της CIA στην Αθήνα, Richard Welch, σε ενέδρα κοντά στο σπίτι του· ήταν η πρώτη από μια σειρά επιθέσεων κατά ξένων και Ελλήνων αξιωματούχων, τραπεζών και κρατικών κτιρίων. Αν και τα επόμενα χρόνια τα τρομοκρατικά χτυπήματα αυξήθηκαν, οι αρχές στην Ιταλία, στη Γερμανία και στη Λατινική Αμερική άρχισαν να οργανώνουν την απόκρισή τους. Στο βιβλίο του, ο Βρετανός δημοσιογράφος και συγγραφέας Jason Burke χαρακτηρίζει το 1975 ως καμπή των «spectaculars»: χαρτογραφεί τη μετάβαση από τα «αεροπλανικά θεάματα» της αρχής της δεκαετίας σε ολοένα πιο σύνθετες ομηρίες-ανταλλαγές οι οποίες οδήγησαν το 1976 στην επιχείρηση Entebbe κατά την οποία οι Ισραηλινοί διέσωσαν 103 ομήρους από την αεροπειρατεία πτήσης της Air France.

Το βιβλίο του Βurke, διεθνoύς ανταποκριτή-αναλυτή ασφαλείας της Guardian/The Observer, αν και εκτείνεται σε 768 σελίδες καλύπτοντας ολόκληρο τον κόσμο, δεν αναφέρεται καθόλου στην «17 Νοέμβρη». Αλλά η Αθήνα αποτελεί σκηνικό διεθνών τρομοκρατικών ενεργειών όπως η ένοπλη επίθεση στην πτήση 253 της El Al από την οργάνωση PFLP (Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης) το 1968, την επίθεση στο αεροδρόμιο Ελληνικού από την παλαιστινιακή οργάνωση «Μαύρος Σεπτέμβρης» το 1973, τη διέλευση της «αεροπειρατημένης» πτήσης 303 της Lufthansa από την Αθήνα (πάλι οι αεροπειρατές ήταν Παλαιστίνιοι), κτλ.