Οι πραγματικοί λόγοι για τους οποίους γιορτάζουμε το Halloween

Το Halloween είναι μια από τις πιο δημοφιλείς γιορτές του χρόνου. Αφιερωμένη σε οτιδήποτε είναι τρομακτικό, η 31η Οκτωβρίου είναι γεμάτη με διασκεδαστικές δραστηριότητες όπως ντύσιμο με κοστούμια, κεράσματα και σκάλισμα κολοκύθας. Αλλά αναρωτηθήκατε ποτέ για την προέλευση ορισμένων από αυτές τις μοναδικές παραδόσεις;

Η ιστορία και η προέλευση του Halloween

Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι το Halloween προέρχεται από μια παλιά γιορτή των Δρυίδων που ονομάζεται Samhain. Αλλά σύμφωνα με τουλάχιστον έναν ειδικό, αυτό μπορεί να μην ισχύει απαραίτητα.

«Οι μελετητές, ειδικά οι λαογράφοι, τα τελευταία εκατό χρόνια περίπου, το συνδέουν με την αρχαία κελτική εποχή, λέγοντας ότι υπήρχε κάποια γιορτή της επιστροφής των νεκρών στις 31 Οκτωβρίου, αλλά αυτό αποδεικνύεται ψευδές», λέει στο TODAY.com ο Henry Ansgar Kelly, ερευνητής καθηγητής που ειδικεύεται στις μεσαιωνικές και αναγεννησιακές σπουδές στο UCLA.

Σύμφωνα με τον Kelly, το Halloween ριζώθηκε στις ΗΠΑ γύρω στον 19ο αιώνα, όταν οι Ιρλανδοί μετανάστευσαν στην Αμερική, φέρνοντας μαζί τους τις παραδόσεις και τους εορτασμούς τους, συμπεριλαμβανομένης της Ημέρας των Αγίων Πάντων.

«Η Ημέρα των Αγίων Πάντων ήταν μια εορταστική ημέρα στο καθολικό ημερολόγιο», λέει ο Kelly. «Η 1η Νοεμβρίου ήταν η ημέρα κατά την οποία γιορτάζουμε όλους τους ανθρώπους που έχουν πάει στον παράδεισο».

Ο Kelly εξηγεί ότι το βράδυ πριν από την Ημέρα των Αγίων Πάντων, οι άνθρωποι τελούσαν αγρυπνίες για τις ψυχές που δεν είχαν πάει ακόμη στον παράδεισο και ήταν παγιδευμένες στο καθαρτήριο. Ουσιαστικά, ήταν νύχτα για προσευχή για τους νεκρούς — και έτσι γεννήθηκε το Halloween.

Η Lisa Morton, συγγραφέας του βιβλίου «Trick or Treat: A History of Halloween», βλέπει την ιστορία του Halloween κάπως διαφορετικά, επικαλούμενη Χριστιανούς ιεραποστόλους που ήρθαν για να προσηλυτίσουν τους Ιρλανδούς Κέλτες και τους ανακάλυψαν να γιορτάζουν το Samhain, ένα φεστιβάλ που γιορτάζει ιστορίες με φαντάσματα λίγο πριν την έλευση του χειμώνα.

«Αν κοιτάξετε την κελτική παράδοση που κατέγραψαν, μερικές από αυτές είναι πραγματικά πολύ τρομακτικές», λέει η Morton στο TODAY.com. «Ακόμα και τώρα, μερικές από τις ιστορίες που έλεγαν οι Κέλτες ο ένας στον άλλον στο Samhain είναι πραγματικά, πραγματικά ανατριχιαστικές».

Ωστόσο, δεν διαφωνεί εντελώς με τον τρόπο σκέψης του Kelly. Στην πραγματικότητα, η Morton λέει ότι το Halloween που γιορτάζουμε σήμερα είναι πιθανότατα ένα μείγμα Samhain και Ημέρας των Πάντων.

Πώς πήρε το όνομά του το Halloween

Σύμφωνα με τον Kelly, το όνομα είναι ένας συνδυασμός των σκωτσέζικων λέξεων «hallow», που μεταφράζεται ως «άγιος» ή «άγιο πρόσωπο» και «een», που σημαίνει «βράδυ».

Στην ουσία, το Halloween σημαίνει «άγιο βράδυ», κάτι που έχει νόημα δεδομένων των χριστιανικών δεσμών του. Γύρω στο 1773, οι Σκωτσέζοι άρχισαν να συνδυάζουν τις δύο λέξεις και να αναφέρονται στην 31η Οκτωβρίου ως «Halloween».

Ωστόσο, ο Σκωτσέζος ποιητής Robert Burns ήταν αυτός που συνδύασε τις λέξεις σε μία στο μακροσκελές ποίημα του 1786, «Halloween», που τελικά καθιέρωσε το όνομα μέχρι και σήμερα.

Γιατί κάνουμε «Trick-Or-Treat»;

Τα κουστούμια και το «Trick-Or-Treat» έχουν γίνει συνώνυμα με το Halloween, αλλά σύμφωνα με τη Morton, αυτό δεν ίσχυε πάντα.

Για πολλά χρόνια το Halloween ήταν μια βραδιά αφιερωμένη σε φάρσες προς ανυποψίαστους ανθρώπους. Μέχρι τη δεκαετία του 1930, οι φάρσες μετατράπηκαν σε βανδαλισμούς, με αποτέλεσμα ζημιές εκατομμυρίων δολαρίων σε μεγάλες πόλεις των ΗΠΑ.

«[Οι άνθρωποι] έσπαγαν φωτιστικά, έβαζαν φωτιές και έβαζαν τρικλοποδιές σε ανθρώπους στα πεζοδρόμια και το 1933 οι βάνδαλοι έκαναν τόσες πολλές ζημιές που η μέρα έγινε γνωστή ως «Μαύρο Halloween»», λέει η Morton.

Μετά το «Μαύρο Halloween», πολλές πόλεις σκέφτηκαν να απαγορεύσουν εντελώς τη γιορτή, αλλά αντ' αυτού αποφάσισαν να υιοθετήσουν μια δημοφιλή καναδική παράδοση. «Η ιδέα ήταν ότι αν προσφέρετε λιχουδιές, τα παιδιά δεν θα έκαναν κόλπα», λέει ο Kelly.

Σύμφωνα με τον Kelly, η ιδέα κέρδισε έδαφος στις Ηνωμένες Πολιτείες τις δεκαετίες του '30 και του '40, με αποτέλεσμα τη σημερινή μορφή του Halloween, όπου τα παιδιά χτυπούν τα κουδούνια και φωνάζουν «Trick-Or-Treat» (Φάρσα ή κέρασμα) με την ελπίδα να κερδίσουν γλυκά, αντί να κάνουν κακόβουλες φάρσες.

Η προέλευση των στολών Halloween

Ενώ πολλοί άνθρωποι αποδίδουν την πρακτική στους αρχαίους Κέλτες και το Samhain, η Morton διαφωνεί, επισημαίνοντας ότι οι στολές είναι μια κάπως πιο σύγχρονη παράδοση.

Ο λόγος πίσω από τον οποίο φοράμε στολές Halloween παραμένει κάπως μυστήριο τόσο για την Morton όσο και για τον Kelly.

Στη δεκαετία του 1920, τα περιοδικά παρουσίαζαν παιδιά ντυμένα με σεντόνια που προσποιούνταν ότι ήταν φαντάσματα, ωστόσο, η Morton λέει ότι είναι πιθανό οι στολές να φοριόντουσαν από παλιότερα.

Στην πραγματικότητα, η χρήση στολών μπορεί να συνδέεται με τα Χριστούγεννα και ένα παλιό έθιμο που ονομάζεται «belsnickeling», όπου παιδιά με στολές έπαιζαν θεατρικά έργα για τους γείτονές τους με αντάλλαγμα λιχουδιές, κάτι που δεν διαφέρει από το σύγχρονο Halloween.

Πώς ο «Stingy Jack» ενέπνευσε τη σκάλισμα της κολοκύθας

Μία από τις πιο δημοφιλείς δραστηριότητες του Halloween είναι το σκάλισμα κολοκυθών σε σχήμα jack-o'-lanterns. Αλλά πώς ξεκίνησε αυτό το έθιμο; Και γιατί το κάνουμε;

Σύμφωνα με την Morton, η παράδοση μπορεί να εντοπιστεί στην Ιρλανδία και την παλιά ιστορία ενός άντρα που ονομαζόταν «Stingy Jack» (Τσιγκούνης Τζακ) και ήταν ένας θρυλικός απατεώνας, λέει η Morton στο TODAY.com.

Σύμφωνα με τη λαογραφία, ο Τζακ - ένας μέθυσος - γλύτωσε τον θάνατο τρεις φορές σε όλη του τη ζωή ξεγελώντας τον διάβολο ώστε να μην του πάρει την ψυχή.

Όταν τελικά πέθανε, ο Τζακ αποκλείστηκε από τον παράδεισο και του απαγορεύτηκε η είσοδος στην κόλαση από τον θυμωμένο διάβολο. Καταδικασμένος να περπατήσει στους σκοτεινούς κόσμους του καλού και του κακού για όλη την αιωνιότητα, ο Τζακ κουβαλάει ένα σκαλιστό γογγύλι με ένα κερί στο εσωτερικό του για να φωτίζει το δρόμο του.

Γιατί το πορτοκαλί και το μαύρο συμβολίζουν το Halloween;

Όπως τα Χριστούγεννα συνδέονται με το κόκκινο και το πράσινο, έτσι και το Halloween έχει το δικό του χαρακτηριστικό χρωματικό συνδυασμό: Μαύρο και πορτοκαλί.

Σύμφωνα με την Morton, αυτό πιθανότατα οφείλεται στο ότι η προέλευσή τους είναι εμπνευσμένη από την ίδια την γιορτή, υποθέτοντας ότι το πορτοκαλί αντιπροσωπεύει τις κολοκύθες και το μαύρο αποτίει φόρο τιμής στη νύχτα και σε άλλα αντικείμενα που συνήθως συνδέονται με το Halloween, συμπεριλαμβανομένων των μαύρων γατών και των νυχτερίδων.

«Το μαύρο και το πορτοκαλί είναι πρόσφατα», λέει. «Αν κοιτάξετε (καταλόγους) από τις αρχές του 20ού αιώνα, λένε ότι το καφέ και το κίτρινο είναι τα χρώματα του Halloween».

Με την πάροδο του χρόνου οι εταιρείες διακόσμησης υιοθέτησαν το πορτοκαλί και το μαύρο, «και αυτό φάνηκε να είναι πολύ δημοφιλές», λέει η Morton.