Raise the Colours: Η σιωπηλή επανάσταση στην Αγγλία

Πριν από λίγες μέρες, μια αιματοβαμμένη επίθεση μίσους συγκλόνισε τη Μ. Βρετανία. Ο 35χρονος Τζιχάντ αλ-Σάμι, Βρετανός πολίτης συριακής καταγωγής, παρέσυρε με το αυτοκίνητό του πεζούς έξω από τη συναγωγή του Χίτον Παρκ στο Μάντσεστερ και στη συνέχεια αποβιβάστηκε από το όχημα και συνέχισε τις επιθέσεις εναντίον πεζών με μαχαίρι. Αποτέλεσμα της επίθεσης ο θάνατος δύο Εβραίων πιστών. Ο Αλ-Σάμι τηλεφώνησε μάλιστα στην αστυνομία μετά την επίθεση, προκειμένου να δηλώσει την πίστη του στο Ισλαμικό Κράτος. Το αιματηρό συμβάν ήρθε σε μια χρονική στιγμή που οι βρετανικές αρχές βρίσκονται ήδη αντιμέτωπες με την εξιχνίαση και άλλων σχεδιασμένων επιθέσεων εναντίον της εβραϊκής κοινότητας στη βορειοδυτική Αγγλία.

Raise the Colours - Τι συμβαίνει στο Ηνωμένο Βασίλειο

Τα παραπάνω γεγονότα συνδέονται με τα όσα συμβαίνουν στη Γάζα και τις επιθέσεις εναντίον Εβραίων πολιτών που σημειώνονται σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις τους τελευταίους μήνες. Στην περίπτωση της Μ. Βρετανίας, ωστόσο, οι εξελίξεις συμπίπτουν χρονικά με μια ήδη τεταμένη περίοδο για τη χώρα, κυριότερα σε ό,τι αφορά το ζήτημα του μεταναστευτικού. Κατά τη διάρκεια του περασμένου Αυγούστου, ένα νέο κίνημα βάσης έκανε την εμφάνισή του στους δρόμους πολλών πόλεων της Αγγλίας: το κίνημα «Raise the Colours», δηλαδή «Υψώστε τα χρώματα». Ξεκινώντας από το ανατολικό Λονδίνο και το Μπέρμιγχαμ και στη συνέχεια επεκτεινόμενο σε μεγάλες πόλεις και περιοχές όπως το Μάντσεστερ, το Μπράντφορντ, το Νιούκασλ, το Νόριτς, το Γούστερ, το Ρέντιτς, το Γιορκ, το Τίνμουθ και το Νησί του Ουάιτ, οι δημόσιες παρεμβάσεις του κινήματος συνίστανται σε συντονισμένες προσπάθειες μεγάλης κλίμακας για την αξιοποίηση δημόσιου χώρου, όπως είναι οι στύλοι φωτισμού, οι κεραίες, οι σκαλωσιές, και την τοποθέτηση συμβόλων με πατριωτικό-εθνικιστικό και εν γένει αγγλοκεντρικό χαρακτήρα. Πιο συγκεκριμένα, την τοποθέτηση σημαιών του Αγίου Γεωργίου. Το κίνημα αξιοποίησε για τη διάχυση των δράσεών του μέσα κοινωνικής δικτύωσης και υπηρεσίες μηνυμάτων όπως το Facebook, το Telegram και το WhatsApp.

Η ιδιαιτερότητα του κινήματος δεν πέρασε απαρατήρητη, εγείροντας συζητήσεις για την ταυτότητα και τον σκοπό του. Σε συνέντευξή του στο BBC ο Ράιαν Μπριτζ, ένας από τους πρωτεργάτες του κινήματος, δήλωσε πως καθόλου δεν μετανιώνει για το ξεκίνημα αυτής της δράσης, αντιθέτως, ευελπιστεί να φέρει στο προσκήνιο την έκφραση των παλιών αξιών που εκλείπουν πλέον και μπορούν να επανενώσουν την αγγλική κοινωνία, αναδεικνύοντας την αίσθηση του ανήκειν, της κοινότητας και της αγάπης για την πατρίδα. Στην ιστοσελίδα του κινήματος, θα βρει κανείς τη γραπτή διακήρυξη για τη φύση της δράσης: «Πιστεύουμε ότι ο πατριωτισμός πρέπει να είναι ορατός, θετικός και χωρίς αποκλεισμούς. Οι σημαίες μας δεν είναι σύμβολα διαχωρισμού, είναι σύμβολα του ανήκειν, της ενότητας και του εορτασμού της ταυτότητας που μοιραζόμαστε. Υψώνοντας τα χρώματα, υψώνουμε ένα μήνυμα ενότητας και αποφασιστικότητας, που φαίνεται σε κάθε δρόμο».

Βεβαίως, η πρωτοβουλία δεν άργησε να ξεσηκώσει αντιδράσεις, με αρκετούς να κατακρίνουν το κίνημα, σημειώνοντας πως πρόκειται για μια καλά καμουφλαρισμένη ακροδεξιά ενέργεια, που έχει ως στόχο τη ρατσιστική αποξένωση και τον εξοστρακισμό των μη-Βρετανών και όσων δεν ασπάζονται τις αξίες της βρετανικής κουλτούρας και Ιστορίας. Περισσότερο έδαφος για μια τέτοια ανάγνωση έδωσαν όσοι συνέδεσαν τις σημαίες του Αγίου Γεωργίου με το σύμβολο της ακροδεξιάς οργάνωσης English Defense League, η οποία έγινε ευρέως γνωστή μετά το 2009 για τις αντι-ισλαμιστικές της θέσεις με δημόσιες διαμαρτυρίες αλλά και λόγω της συχνής συμπλοκής της στους δρόμους της Αγγλίας με βρετανικές αντιφασιστικές οργανώσεις και ομάδες.

Εάν κοιτάξει κανείς τα γεγονότα, θα διαπιστώσει ότι τα γρήγορα και εύκολα συμπεράσματα δεν θα ωφελήσουν. Αντίθετα, μάλλον θα θρέψουν περαιτέρω τις ακραίες φωνές, που αναζητούν τρόπους να εκμεταλλευτούν τέτοιες νεοφυείς δράσεις. Έγινε ξαφνικά μια μεγάλη μερίδα της κοινωνίας στην Αγγλία ακροδεξιά, επιτρέποντας να γεμίσουν δρόμοι και πλατείες με εθνικιστικά και ρατσιστικά σύμβολα, τα οποία έχουν στόχο να τρομοκρατήσουν όποιον δεν σέβεται την αγγλική ταυτότητα και παράδοση; Πρέπει επομένως να απονομιμοποιηθεί το κίνημα, ως έκφραση ακραίων, μισαλλόδοξων ιδεών;

Όταν μιλάμε για την απομόνωση της άκρας δεξιάς από το ευρύτερο πολιτικό τοπίο και τις πολιτικές μιας χώρας, χρησιμοποιούμε τον όρο «cordon sanitaire»: μια άυλη «υγειονομική ζώνη», που θα καθιστά τον εξτρεμισμό κάθε είδους αποκομμένο από την «υγιή» πολιτική ζωή ενός φιλελεύθερου κράτους. Τι γίνεται όμως εάν πλέον ολόκληρες πόλεις συμμετέχουν σ’ ένα κίνημα, το οποίο φαίνεται να εκφράζει μια καταπιεσμένη ανησυχία για ζητήματα εθνικής ταυτότητας, αξιών και κουλτούρας;

Εάν πλέον είναι περισσότεροι όσοι βρίσκονται έξω από το cordon sanitaire από εκείνους που είναι μέσα, και οι οποίοι θεωρούν εαυτούς αυτόκλητους θεματοφύλακες της Δημοκρατίας, τότε ίσως αυτή να είναι η τέλεια ευκαιρία για την κανονικοποίηση της άκρας δεξιάς εκ των έσω. Ό,τι δηλαδή οι πολέμιοί της εύχονται διακαώς –και σωστά– να αποφύγουν.

Στην εποχή μας, σαφώς δεν μπορούμε να κοιτάμε μόνο την ιδεολογία για να βγάλουμε συμπεράσματα: η παγκοσμιοποιημένη οικονομία, ο μετα-ψυχροπολεμικός κόσμος που δίνει τη θέση του σε ένα νέο σχήμα πολύ-πολικών δυνάμεων συνιστούν καίριες μεταβλητές για τις κοινωνικοπολιτικές ζυμώσεις που έρχονται. Ωστόσο, εάν μια χώρα ρωτάει ξαφνικά ποια είναι και αναζητά την ταυτότητά της πίσω στις ρίζες της, με πρωτόλειες κινήσεις όπως η εν λόγω, κάτι τέτοιο δεν μπορεί να αποσιωπηθεί χωμένο κάτω από το χαλί της πολιτικής ορθότητας. Απαιτείται περίσκεψη από τις συστημικές πρωτίστως δυνάμεις, οι οποίες θα πρέπει να κατανοήσουν γιατί οι πολίτες της νιώθουν ανασφάλεια, αλλά και την καθαυτή ανάγκη να υψώσουν ένα σύμβολο, που μέχρι πρόσφατα υποτίθεται ότι πρέσβευε ένα ήδη κατοχυρωμένο αξιακό εθνικής εμβέλειας.