Οι γυναίκες στο Αφγανιστάν έχασαν την τελευταία τους ευκαιρία για να σπουδάσουν

Οι υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας και το Ίντερνετ δεν λειτουργούν για δεύτερη ημέρα σήμερα στο Αφγανιστάν, σύμφωνα με κατοίκους και υπηρεσίες εποπτείας, αλλά η κυβέρνηση των Ταλιμπάν δεν έχει δώσει μέχρι στιγμής κάποια εξήγηση.

Τις τελευταίες εβδομάδες οι αρχές διέκοψαν τις συνδέσεις οπτικών ινών σε ορισμένες επαρχίες, με αξιωματούχους να επικαλούνται ζητήματα ηθικής.

Τι συμβαίνει τώρα στο Αφγανιστάν

Η Φαχίμα Νουρί είχε μεγάλα όνειρα όταν αποφοίτησε από το πανεπιστήμιο στο Αφγανιστάν. Είχε σπουδάσει νομικά, αποφοίτησε από πρόγραμμα μαιευτικής και εργάστηκε ακόμη και σε κλινική ψυχικής υγείας. Όμως όλα αυτά καταστράφηκαν όταν οι Ταλιμπάν κατέλαβαν την εξουσία το 2021. Απαγόρευσαν στα κορίτσια άνω των 12 ετών να μορφώνονται, περιόρισαν δραστικά τις επαγγελματικές επιλογές των γυναικών και πρόσφατα αφαίρεσαν από τα πανεπιστήμια βιβλία γραμμένα από γυναίκες.

Για τη Φαχίμα, το διαδίκτυο ήταν η τελευταία της σανίδα σωτηρίας προς τον έξω κόσμο. «Πρόσφατα γράφτηκα σε ένα διαδικτυακό πανεπιστήμιο και ήλπιζα να ολοκληρώσω τις σπουδές μου και να βρω δουλειά μέσω διαδικτύου», είπε.

Την Τρίτη, αυτή η σανίδα σωτηρίας κόπηκε, όταν οι Ταλιμπάν επέβαλαν μια πανεθνική διακοπή διαδικτύου που πρόκειται να διαρκέσει επ’ αόριστον.

«Η τελευταία μας ελπίδα ήταν η διαδικτυακή μάθηση. Τώρα [ακόμα και] αυτό το όνειρο καταστράφηκε», είπε η Φαχίμα.

«Καθόμαστε όλοι στο σπίτι χωρίς να κάνουμε τίποτα»

Τις τελευταίες εβδομάδες, η κυβέρνηση των Ταλιμπάν άρχισε να διακόπτει τις συνδέσεις οπτικών ινών σε αρκετές επαρχίες, λέγοντας ότι αυτό ήταν μέρος μιας προσπάθειας «να αποτραπεί η ανηθικότητα».

Πολλοί φοβούνταν ότι αυτό θα ήταν το πρώτο βήμα προς ένα γενικό κλείσιμο του διαδικτύου.

Και την Τρίτη, οι χειρότεροι φόβοι τους έγιναν πραγματικότητα. Η χώρα βιώνει αυτή τη στιγμή ένα «ολικό μπλακάουτ διαδικτύου», σύμφωνα με την ομάδα παρακολούθησης Netblocks – μια κίνηση που παρέλυσε τις βασικές υπηρεσίες της χώρας.

Διεθνή πρακτορεία ειδήσεων ανέφεραν ότι έχασαν την επικοινωνία με τα γραφεία τους στην πρωτεύουσα Καμπούλ. Η πρόσβαση στο διαδίκτυο μέσω κινητών και η δορυφορική τηλεόραση έχουν επίσης διαταραχθεί σοβαρά σε όλο το Αφγανιστάν. Σύμφωνα με τοπικά μέσα, επηρεάστηκαν και οι πτήσεις από το αεροδρόμιο της Καμπούλ.

Πριν από την πανεθνική διακοπή, το BBC μίλησε με μερικούς ανθρώπους στο Αφγανιστάν, που περιέγραψαν πώς οι τοπικές διακοπές διαδικτύου είχαν εκτροχιάσει τη ζωή τους.

«Παλαιότερα σπούδαζα μαιευτική, αλλά δυστυχώς αυτό το πρόγραμμα απαγορεύτηκε για τις γυναίκες… η μόνη ελπίδα που μας είχε απομείνει ήταν το διαδίκτυο και η διαδικτυακή μάθηση», είπε η Σακίμπα, που ζει στην επαρχία Ταχάρ.

«Θέλουμε να σπουδάσουμε. Θέλουμε να μορφωθούμε. Θέλουμε να μπορούμε να βοηθήσουμε ανθρώπους στο μέλλον. Όταν άκουσα ότι το διαδίκτυο κόπηκε, ο κόσμος μου φάνηκε σκοτεινός».

Παρόμοια η ιστορία και για τη Φαχίμα, που λέει ότι τώρα νιώθει «ανήμπορη».

«Οι δύο αδερφές μου κι εγώ σπουδάζαμε διαδικτυακά. Ενημερωνόμασταν για τις ειδήσεις και την τεχνολογία μέσω του διαδικτύου, αλλά τώρα δεν μπορούμε ούτε να παρακολουθήσουμε ούτε να μάθουμε νέες δεξιότητες», είπε η φοιτήτρια, που ζει σε ανατολική επαρχία του Αφγανιστάν.

«Ονειρευόμασταν να ολοκληρώσουμε τις σπουδές μας και να βοηθήσουμε οικονομικά τον πατέρα μας, αλλά τώρα… καθόμαστε όλοι στο σπίτι χωρίς να κάνουμε τίποτα».

Συνεχείς απαγορεύσεις

Από τότε που κατέλαβαν την εξουσία το 2021, οι Ταλιμπάν έχουν επιβάλει πολυάριθμους περιορισμούς σύμφωνα με τη δική τους ερμηνεία της ισλαμικής Σαρία.

Νωρίτερα αυτόν τον μήνα αφαίρεσαν βιβλία γραμμένα από γυναίκες από το πανεπιστημιακό πρόγραμμα σπουδών, ως μέρος μιας νέας απαγόρευσης που έθεσε εκτός και τη διδασκαλία ανθρωπίνων δικαιωμάτων και σεξουαλικής παρενόχλησης.

Περίπου 140 βιβλία γυναικών συγγραφέων – ανάμεσά τους και τίτλοι όπως «Ασφάλεια στο Χημικό Εργαστήριο» – κρίθηκαν «προβληματικά» λόγω «αντι-Σαρία και αντι-Ταλιμπάν πολιτικών», σύμφωνα με το καθεστώς.

Η κυβέρνηση των Ταλιμπάν υποστηρίζει ότι σέβεται τα δικαιώματα των γυναικών «σύμφωνα με την αφγανική κουλτούρα και τον ισλαμικό νόμο».

Προετοιμάζονταν μήνες, αλλά έχασαν την ευκαιρία

Δεν επλήγησαν μόνο οι φοιτήτριες – δάσκαλοι όπως ο Ζάμπι, που ζούσε από τη διαδικτυακή διδασκαλία, υπέστησαν επίσης σοβαρό πλήγμα.

Ο Ζάμπι λέει ότι είχε εργαστεί παλαιότερα ως δημοσιογράφος στο Πακιστάν, αλλά όταν επέστρεψε στο Αφγανιστάν δεν βρήκε ευκαιρίες στο επάγγελμα. Έτσι αποφάσισε να ανοίξει ένα κέντρο εκμάθησης Αγγλικών – το οποίο αναγκάστηκε να μεταφέρει στο διαδίκτυο όταν οι αρχές επέβαλαν περιορισμούς στα εκπαιδευτικά ιδρύματα.

«Είχα άνδρες και γυναίκες στις τάξεις μου – μέχρι και 70 ή 80 μαθητές τη φορά. Οι μαθητές μου ήταν χαρούμενοι και τα μαθήματά μας κυλούσαν ομαλά», είπε. «Όλοι προετοιμάζονταν για το IELTS [τυποποιημένη εξέταση Αγγλικών] και όλη τους η μάθηση εξαρτιόταν από το διαδίκτυο. Η έρευνα, τα δοκιμαστικά τεστ, οι επίσημες εξετάσεις, όλα».

Ο Ζάμπι, που επίσης ζει στην ανατολική χώρα, πρόσθεσε ότι δεν υπάρχει κέντρο IELTS στο Αφγανιστάν, οπότε η μόνη επιλογή για τους μαθητές είναι να δώσουν την εξέταση διαδικτυακά.

«Πριν από δύο μέρες, περίπου 45 μαθητές μου βρίσκονταν στη μέση μιας εξέτασης όταν κόπηκε το διαδίκτυο. Προετοιμάζονταν μήνες, αλλά έχασαν την ευκαιρία. Ήταν σπαρακτικό για αυτούς – και για μένα ως δάσκαλό τους».

Πρόσθεσε ότι δέχεται συνεχώς κλήσεις από τους μαθητές του που δεν ξέρουν τι να κάνουν.

«Συνεχίζουν να με ρωτούν: “Δάσκαλε, τι να κάνουμε;” Για τα αγόρια υπάρχουν ακόμα κάποια κέντρα Αγγλικών ανοιχτά, αλλά για τις μαθήτριές μου αυτό ήταν η τελευταία τους ευκαιρία. Και τώρα χάθηκε κι αυτή».

Το κόστος της πρόσβασης

Πολλοί από τους ερωτηθέντες λένε ότι υπάρχει ακόμη η επιλογή να συνδεθεί κανείς μέσω δεδομένων κινητής τηλεφωνίας – αλλά αυτό είναι υπερβολικά ακριβό για τους περισσότερους, ενώ η σύνδεση είναι ασταθής. Ένα μηνιαίο πακέτο με 100GB κοστίζει 3.500 αφγάνι, δηλαδή περίπου 50 δολάρια (37 λίρες). Αντίθετα, το Wi-Fi κόστιζε περίπου 1.000 αφγάνι τον μήνα – ποσό που μπορούσε να μοιραστεί ανάμεσα σε μερικούς φοιτητές.

Σύμφωνα με παλαιότερη έκθεση του UNDP, το κατά κεφαλήν εισόδημα στο Αφγανιστάν ανερχόταν στα 306 δολάρια το 2024.

Ο Ζάμπι λέει ότι θα χρειαστεί να φύγει από τη χώρα αν το διαδίκτυο δεν αποκατασταθεί σύντομα – καθώς δεν έχει άλλο τρόπο να βγάλει τα προς το ζην.

Επιπτώσεις και στις επιχειρήσεις

Οι Ταλιμπάν δεν έχουν ακόμη δώσει επίσημη αιτιολόγηση για τη διακοπή. Νωρίτερα είχαν δηλώσει ότι θα δημιουργηθεί μια εναλλακτική οδός πρόσβασης στο διαδίκτυο, αλλά δεν έδωσαν λεπτομέρειες.

Ο Άνας, ένας σαράφης στην επαρχία Ταχάρ, λέει ότι η επιχείρησή του αντιμετωπίζει «τεράστια προβλήματα» μετά τη διακοπή του διαδικτύου, καθώς μεγάλο μέρος της δουλειάς του εξαρτάται από αυτό.

«Η επιχείρησή μας έχει επηρεαστεί κατά περίπου 90%», λέει. «Χθες, ο αδελφός μου που είναι και συνεταίρος μου προσπάθησε να στείλει ένα email σε πελάτη. Δεν κατάφερε να το στείλει».

Αλλά η κύρια ανησυχία του είναι οι τρεις κόρες του – όλες παρακολουθούσαν διαδικτυακά μαθήματα.

«Το προηγούμενο βράδυ ακούσαμε ότι οι Ταλιμπάν είχαν κόψει το διαδίκτυο στη Μαζάρ, και η μεγαλύτερη κόρη μου ήρθε σε μένα με δάκρυα στα μάτια, φοβούμενη ότι το ίδιο θα συμβεί κι εδώ.

Η τελευταία τους ευκαιρία να σπουδάσουν τώρα χάθηκε. Το να βλέπω τα παιδιά μου τόσο ανήμπορα… [ήταν] το πιο δύσκολο για μένα. Μόνο ο Θεός ξέρει τι θα συμβεί σε εκείνες και σε μένα».

Πηγή: BBC