ΗΠΑ: Η Ημέρα των Στρατηγών

Τις τελευταίες μέρες στις ΗΠΑ, τα γεγονότα έρχονται καταπάνω μας σε απανωτές ριπές με τόση ταχύτητα, που γίνεται αδύνατο να εντοπίσουμε την αρχή τους και να αναλύσουμε εγκαίρως τις συνέπειες και τη λογική τους. Στις 25 Σεπτεμβρίου, ο υπουργός Εθνικής Άμυνας (πρόσφατα μετονομασθείς υπουργός Πολέμου) έκανε προσκλητήριο σε όλους τους στρατηγούς της χώρας (περίπου 800 τον αριθμό) να συναντηθούν μαζί του εντός πέντε ημερών στην Ουάσινγκτον. Πράγμα πρωτόγνωρο, όπως έγραψε ο αμερικανικός Τύπος. Κατόπιν, στις 27 Σεπτεμβρίου ο πρόεδρος Τραμπ ανακοίνωσε ότι θα έστελνε «στρατό» στο Πόρτλαντ του Όρεγκον, για να πατάξουν τους «αναρχικούς» και τους «τρομοκράτες» που δυσκολεύουν την καταδίωξη των παράνομων μεταναστών εκ μέρους των μονάδων του Υπουργείου Εσωτερικής Ασφαλείας. Τι συμβαίνει άραγε;

Θα προσπαθήσουμε να δώσουμε μια απάντηση πηγαίνοντας πίσω στον χρόνο, στην πρώτη προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ, τότε που είχαμε παρατηρήσει κάποιες παρόμοιες ενέργειες της τότε κυβέρνησης, που είχαν λάβει χώρα στην ίδια πόλη, το Πόρτλαντ. Εκείνες οι παρατηρήσεις ίσως ρίχνουν κάποιο φως και στην περίπτωση της μεγάλης σύναξης των στρατηγών που προαναφέρθηκε, την «Ημέρα των Στρατηγών», διότι μας φέρνουν στον νου ένα δυο πράγματα από το μακρινό παρελθόν: πρώτο την ταινία του 1967 «Η νύχτα των στρατηγών», με τον Πίτερ Ο’Τουλ και τον Ομάρ Σαρίφ· δεύτερον, μια πραγματική νύχτα σύναξης των στρατηγών του ελληνικού στρατού με τον βασιλιά την προηγουμένη της 21ης Απριλίου 1967. Όσο γι’ αυτή την αμερικανική συγκέντρωση των στρατηγών στην Ουάσινγκτον, αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον αν παρατηρήσουμε ότι θα λάβει χώρα μία μέρα πριν από την αναμενόμενη παύση εργασιών της αμερικανικής κυβέρνησης (shutdown) λόγω της αδυναμίας του Κογκρέσου να περάσει τον προϋπολογισμό για τη συνέχιση της λειτουργίας της. 

To 2020, παντού στις ΗΠΑ γίνονταν διαδηλώσεις για τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ από την αστυνομία. Μερικές από αυτές διοργανώθηκαν μπροστά στον Λευκό Οίκο και ο πρόεδρος Τραμπ διέταξε τη διάλυσή τους. Τότε εμφανίστηκαν κάθε είδους ένστολοι και ένοπλοι, μονάδες του στρατού και της εθνοφρουράς, της φρουράς των συνόρων κι ένα σωρό άλλα σώματα που συμπεριλαμβάνονται στο υπουργείο μαμούθ για την ασφάλεια της χώρας. Και επειδή είχε προσφάτως δηλώσει ότι η εξουσία του Προέδρου είναι «ολική» («total», όχι «absolute», απόλυτη) θέλησε να το δοκιμάσει στέλνοντας δυνάμεις να εκδιώξουν διά της βίας τον λαό από την πλατεία απέναντι από τον Λευκό Οίκο, και για να επιδείξει ισχύ έκανε και μια βόλτα με τους αυλικούς του για μια φωτογραφία μπροστά στην απέναντι εκκλησία. Πλην όμως, ο αρχηγός του Επιτελείου των Ενόπλων Δυνάμεων, που φορούσε στολή εκστρατείας, φαίνεται ότι μυρίστηκε πως είχε παρασυρθεί σε παγίδα και εξαφανίστηκε προτού ποζάρει με τον Πρόεδρο και την ακολουθία του. Μια δυο μέρες μετά, αφού είχαν ξεσηκωθεί όλοι οι απόστρατοι στρατηγοί γι’ αυτή την απρέπεια, ο εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσών στρατηγός εξέδωσε έγγραφο μήνυμα προς τους στρατευμένους, μήνυμα μετάνοιας και υπενθύμισης ότι η υποχρέωση του στρατού δεν είναι η αστυνόμευση του κοινού, στις πόλεις ή αλλού, αλλά μόνο η υπεράσπισή του, όπως απαιτεί το σύνταγμα.

Ενώ τα στρατιωτικά πραξικοπήματα ανακοινώνονται ευθύς εξ αρχής, κάθε πολιτικό πραξικόπημα εγκαθιδρύει τη δικτατορία του βαθμηδόν, με όπλα τον εκφοβισμό, τη διάβρωση των θεσμών και την υπεξαίρεση κάθε αρχής

Έτσι, ο Πρόεδρος έλαβε το μήνυμα ότι ο στρατός της χώρας δεν θα ήταν του χεριού του για να ασκήσει την «ολική» εξουσία του όταν χρειαστεί, και σοφίστηκε κάτι άλλο. Υπέγραψε, νομίμως, ένα προεδρικό διάταγμα (executive order) σύμφωνα με το οποίο θα μπορούσε να κινητοποιήσει ομοσπονδιακές δυνάμεις, αστυνομικού τύπου, για να προστατεύσει τα ανά τη χώρα, υποτίθεται, αγάλματα και άλλα μνημεία που είχαν αρχίσει να τα καταστρέφουν οι διαδηλωτές. Λίγο αργότερα, από το πουθενά, εμφανίστηκαν στο Πόρτλαντ, όπου οι διαδηλωτές είχαν καθημερινά ραντεβού στους δρόμους, κάποιες περίεργες μονάδες, δυο τρεις εκατοντάδες άτομα, υβρίδια στρατού και αστυνομίας, οπλισμένοι με όπλα και με χημικά, με μάσκες αερίου ώστε να μη διακρίνεις τα πρόσωπα, με στολές άγνωστες χωρίς διακριτικά ένσημα, που άρχισαν να εμπλέκονται βιαίως με τους διαδηλωτές του Πόρτλαντ για να προστατεύσουν, τάχα, την ομοσπονδιακή περιουσία (ένα δικαστήριο), σύμφωνα με το πρόσφατο προεδρικό διάταγμα. Αυτοί έριξαν λάδι στη φωτιά, γιατί πέρα από τη βία άρχισαν να συλλαμβάνουν κόσμο στα κρυφά και να τους μεταφέρουν με ιδιωτικά οχήματα σε ακαθόριστα κτίρια, και χωρίς να τους αποδίδουν καμιά κατηγορία να τους αφήνουν ελεύθερους αργότερα· κινήσεις τόσο αλλόκοτες, που το όλο πράγμα άρχισε να μοιάζει μάλλον με πρόβα για κάτι μελλοντικό. Τα είχα γράψει όλα αυτά στο περιοδικό «Ο Αναγνώστης» τον Σεπτέμβριο του 2020.

Αυτό το «κάτι μελλοντικό» που ανέφερα τότε υλοποιείται σήμερα με τη νέα διαταγή του Τραμπ να στείλει δυνάμεις στρατού στο Πόρτλαντ. Όπως έγραψε ο ίδιος στα social media, έχει διατάξει το υπουργείο Εθνικής Άμυνας «να παράσχει όλα τα απαραίτητα στρατεύματα για την προστασία του ρημαγμένου από τον Πόλεμο Πόρτλαντ». Για ποιον πόλεμο (και μάλιστα με Π κεφαλαίο) μιλάει; Εξάλλου, όπως είπα, πριν από πέντε χρόνια, ο Μαρκ Α. Μίλεϊ, τότε αρχηγός του Μεικτού Επιτελείου, το ξεκαθάρισε με τον τότε πρόεδρο Τραμπ ότι ο όρκος του στρατού απευθύνεται στο Σύνταγμα της χώρας και όχι στο δικό του πρόσωπο. Υπάρχει υποψία ότι, αυτή τη φορά, ο πρόεδρος και ο υπουργός του συγκεντρώνουν όλους τους στρατηγούς για να τους τους ξεκαθαρίσουν σε ποιον οι αξιωματούχοι του στρατού οφείλουν τυφλή υπακοή. Να μην ξεχνάμε: ενώ τα στρατιωτικά πραξικοπήματα ανακοινώνονται ευθύς εξ αρχής, κάθε πολιτικό πραξικόπημα εγκαθιδρύει τη δικτατορία του βαθμηδόν, με όπλα τον εκφοβισμό, τη διάβρωση των θεσμών και την υπεξαίρεση κάθε αρχής. Από την άλλη όμως, αυτή η «Ημέρα των Στρατηγών» μπορεί να αποδειχθεί πως δεν ήταν τίποτα άλλο παρά μια απλή ημερίδα αναψυχής κατά τα αμερικανικά πρότυπα.