Make America Healthy Again: H πιο επικίνδυνη στροφή της υγιεινής στην Αμερική

Στρωματάκια γιόγκα κάτω από τη μασχάλη, ράστα στα μαλλιά, εναλλακτικές μορφές θεραπείας, επίκληση σ’ αυτό που λέμε αύρα και ενέργεια για καλύτερη σωματική και ψυχική υγεία. Εικόνες γνώριμες από τα Εξάρχεια, που για χρόνια εξέφραζαν μια new age αριστερά, συνδεδεμένη με τον αντικαπιταλισμό και τον αντισυστημικό τρόπο ζωής. Μόνο που η εναλλακτικότητα αυτή ξεπέρασε τα όριά της κι έφτασε στο απέναντι στρατόπεδο – και υιοθετήθηκε από αυτούς που μισούσε μέσα από τα σπλάχνα της: την Ακροδεξιά.

Το παράδειγμα της Αμερικής είναι τρομακτικό. Όπως έγραψε πρόσφατα το The Atlantic, ελάχιστοι γνωρίζουν ότι ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζούνιορ είναι περιβαλλοντολόγος. Σήμερα, όμως, μιλάει για «καθαρότητα» – από το νερό και τον αέρα μέχρι το τι βάζουμε στο σώμα μας. Για εκείνον όλα συνδέονται: εμβόλια, Tylenol, γάλα. Ναι, γάλα. Προτιμά το ωμό, αυτό που οι γιατροί σού λένε να μην πλησιάσεις ούτε με καλαμάκι.

Γι’ αυτόν, το MAHA (Make America Healthy Again) δεν είναι απλώς ένα επικοινωνιακό τρικ. Είναι μια ολόκληρη «υγειονομική επανάσταση» που προσπαθεί να πείσει τους Αμερικανούς ότι η ευτυχία και η μακροζωία βρίσκονται όχι μπροστά, αλλά πίσω: σε μια φαντασιακή, πιο αγνή εποχή, τότε που δεν υπήρχαν επεξεργασμένα τρόφιμα, μάσκες και lockdowns.

Η ιστορία επαναλαμβάνεται – μόνο που δεν είχαμε σκεφτεί ότι αυτό μπορεί να σημαίνει και επιστημονικά πισωγυρίσματα

Η νοσταλγία του Κένεντι, παρότι προέρχεται από τον φιλελεύθερο χώρο, μοιάζει να έχει οδηγήσει την Αμερική στην πιο επικίνδυνη στροφή γύρω από την υγιεινή που έχει κάνει ποτέ σύγχρονη κοινωνία. Ποτέ άλλοτε η ιατρική επιστήμη δεν αμφισβητήθηκε τόσο επιθετικά, τόσο ξεκάθαρα. Και δεν πρόκειται για πυροτέχνημα: όπως το MAGA θα επιβιώσει μετά τον Τραμπ, έτσι και το MAHA θα συνεχίσει να υπάρχει ακόμη και μετά τον θάνατο του Κένεντι.

Όπως έδειξε το ρεπορτάζ του The Atlantic, οι θεωρίες συνωμοσίας γύρω από την υγεία βρίσκουν πρόσφορο έδαφος στο διαδίκτυο, όπου τα fake news εξαπλώνονται πιο γρήγορα κι από τα ίδια τα συνθήματα του Τραμπ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη αναλάβει πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης, γνωρίζοντας ότι το πρόβλημα δεν μένει ποτέ στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Η νοσταλγία που γίνεται πολιτική και η καχυποψία που μετατρέπεται σε ταυτότητα μπορεί εύκολα να περάσουν και στα δικά μας κοινωνικά και πολιτικά συμφραζόμενα.

Το πιθανότερο είναι πως δεν θα αποφύγουμε μια παγκόσμια επιδημία, η οποία θα μας επαναφέρει με βίαιο τρόπο σε μια πιο «υγιή» πολιτική γύρω από την υγεία. Ήδη βλέπουμε την επιστροφή ασθενειών που είχαμε ξεχάσει. Η ιστορία επαναλαμβάνεται – μόνο που δεν είχαμε σκεφτεί ότι αυτό μπορεί να σημαίνει και επιστημονικά πισωγυρίσματα, οπισθοδρόμηση μετά από σπουδαίες ανακαλύψεις.

«Παν μέτρον άριστον» έλεγαν οι αρχαίοι Έλληνες. Μόνο που το μέτρο χάθηκε προ πολλού – σε όλα τα ιδεολογικά φάσματα. Και ειδικά σε μια ήπειρο που κάποτε άνοιγε δρόμους. Σήμερα, δείχνει να τους κλείνει.