Γιατί ο Εμανουέλ Μακρόν αναγνώρισε τώρα το παλαιστινιακό κράτος

Η ομιλία του Εμανουέλ Μακρόν στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ τη Δευτέρα που μας πέρασε είχε κάτι από Ντε Γκολ. Ήταν, δηλαδή, επαρκώς vintage και ανεπαρκώς πειστική. Ήταν αυτή η επιτηδευμένη «θολούρα» του Γάλλου στρατηγού, η οποία παγίδευε τον ακροατή και τους συνομιλητές του έστω κι αν η μεταπολεμική Γαλλία ποτέ δεν διέθετε πραγματική ισχύ για να επιβάλλει τις απόψεις της. Αν τις είχε αυτές της απόψεις, βέβαια.

Σε αυτό το παιχνίδι μεταξύ μιας σκηνοθετημένης θεατρικότητας και μιας αμφισβητούμενης βούλησης, ο πρόεδρος της σύγχρονης Γαλλίας επιχείρησε να παρουσιάσει τη χώρα του (για άλλη μια φορά) σαν «γαλατικό χωριό». Και βεβαίως ο κ. Μακρόν, τουλάχιστον ως προς το δέμας, μπορεί να φέρνει στον Αστερίξ, η γαλλική διπλωματική ισχύς ωστόσο πόρρω απέχει από το να είναι αποτελεσματικά αποδοτική, όπως το γαλατικό μαγικό φίλτρο.

Ο Εμανουέλ Μακρόν και η αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους

Με καθυστέρηση ετών, πιεσμένος από την κοινή γνώμη και κυρίως από μια καθολική υποχώρηση της γαλλικής διπλωματίας από τη διεθνή σκηνή, ιδιαίτερα από την Αφρική και τον Λεβάντε της Εγγύς Ανατολής (Συρία, Λίβανο, Αίγυπτο), ο κ. Μακρόν αναγνώρισε παλαιστινιακό κράτος σε μια ιστορική στιγμή κατά την οποία η ενέργεια αυτή δεν έχει και δεν θα έχει καμία πρακτική επίπτωση. Προκειμένου να μην εγκαταλείψει τη διπλωματική πρωτοκαθεδρία στη χειμαζόμενη Βρετανία, ο πρόεδρος της Γαλλίας σκέφτηκε να μιμηθεί την αναμφισβήτητη και ενίοτε αποδοτική θεατρικότητα του Ντε Γκολ. Η κίνηση Μακρόν συνέβη σε μια στιγμή κατά την οποία η πολιτική αμφισβήτηση σε ό,τι αφορά τις πολιτικές επιλογές του βρίσκεται σε ιστορικό ζενίθ. Την ίδια ώρα, στη Γαλλική Εθνοσυνέλευση οι πρωθυπουργοί τους οποίους ορίζει αποτυγχάνουν ο ένας μετά τον άλλον. Η Γαλλία καταβάλλει τα 2/3 ενός ελληνικού ΑΕΠ τον χρόνο για να εξυπηρετεί το χρέος της. Ούτε η Ευρωπαϊκή Τράπεζα ούτε βεβαίως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο είναι σε θέση να διαχειριστούν αυτό το ζήτημα.

Τα διεθνή ΜΜΕ, τα οποία διακρίνονται για τον προοδευτικό προσανατολισμό τους και τη συστηματική καταδίκη κάθε εκδοχής αντισημιτισμού, άσκησαν ιδιαίτερα αρνητική κριτική στην παρέμβαση Μακρόν.

«Η Γαλλία προκαλεί τον Τραμπ» είναι ο τίτλος της Washington Post, η οποία επισημαίνει πως το Ισραήλ και οι Ηνωμένες Πολιτείες έδειξαν την έντονη αντίθεσή τους σ’ αυτή την αναγνώριση. Η αμερικανική εφημερίδα εκτιμά ωστόσο ότι αυτή η ανακοίνωση, αν και αποτελεί «ηθική ενίσχυση για τους Παλαιστινίους, δεν θα αλλάξει τίποτα στην πράξη». «Αναγνώριση ή όχι, ένα παλαιστινιακό κράτος φαίνεται πιο μακρινό από ποτέ», εκτιμούν από την πλευρά τους οι New York Times.

Στην Ισπανία, η ομιλία του Εμανουέλ Μακρόν χαρακτηρίστηκε «απόλυτα ισορροπημένη» από την εφημερίδα El Pais. Για ένα ιδιαίτερα περίπλοκο παιχνίδι ισορροπίας κάνουν λόγο τα ιταλικά ΜΜΕ, καθώς ο ιταλός υπουργός Εξωτερικών, Αντόνιο Ταγιάνι, διαβεβαιώνει ότι «η αναγνώριση του κράτους της Παλαιστίνης είναι ένα δώρο στη Χαμάς», όπως σημειώνει χαρακτηριστικά η εφημερίδα La Repubblica.

Τέλος, η Wall Street Journal είναι σαφώς πιο επικριτική και εκτιμά ότι η πρωτοβουλία του Εμανουέλ Μακρόν επιβεβαιώνει κυρίως την «τάση του να παλεύει με αντιπάλους πολύ πάνω από την κατηγορία του, σε μια περιοχή όπου η επιρροή της Γαλλίας έχει αισθητά μειωθεί».

«Πρέπει η Γερμανία να αναγνωρίσει την Παλαιστίνη ως κράτος;» αναρωτιέται από την πλευρά του το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel, ενώ παράλληλα με ειδική αναφορά ασκεί έντονη κριτική στον Γερμανό καγκελάριο, «η απουσία του οποίου από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ καταδεικνύει την αυξανόμενη απομόνωση της Γερμανίας στη διεθνή σκηνή».

Αυτό το πολιτικό momentum επέλεξε ο Εμανουέλ Μακρόν προκειμένου να προβεί σε μια ενέργεια η οποία ούτε αποτελεσματική είναι ούτε και θα επιφέρει κάποια ποιοτική αλλαγή στη γεωπολιτική πραγματικότητα στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η κατάσταση εκεί, μετά την απολίνωση των δυνατοτήτων των άμεσων κινδύνων κατά της ασφάλειας του Ισραήλ –Χεζμπολάχ, Χαμάς, Συρία, Ιράν– έχει περάσει στην γκρίζα ζώνη της εφαρμογής των προτεραιοτήτων μιας Pax Hebraica. Πρόκειται για ένα γεωπολιτικό δεδομένο το οποίο σε αυτή τη φάση δεν είναι δυνατόν να αμφισβητηθεί. Σε αυτή τη γεωπολιτική εξίσωση, η Αμερική στηρίζει αναφανδόν κάθε πτυχή του στρατηγικού σχεδίου επιβολής του νέου αυτού δόγματος στην Εγγύς και Μέση Ανατολή υπό τον όρο να μη θιγεί η Αίγυπτος. Αντιθέτως, βασικός περιφερειακός αντίπαλος στη νέα πραγματικότητα είναι η Τουρκία. Αυτό και μόνο το στοιχείο προσφέρει άφθονη τροφή για σκέψη σ’ εκείνους που ανέξοδα θα στήριζαν ανατρεπτικές διπλωματικές πολιτικές σ’ αυτή την ολοένα και επικινδυνότερη γειτονιά του κόσμου.

Αντιθέτως, η Ρωσία ανέκαθεν ανέχθηκε, αν δεν στήριξε, την ισραηλινή οπτική ασφαλείας στη Μέση Ανατολή, αρκεί τα δικά της συμφέροντα να ήταν διασφαλισμένα. Και σήμερα, ως φαίνεται, το Ισραήλ τα διασφαλίζει, τουλάχιστον όσον αφορά τα γεωγραφικά σημεία που ενδιαφέρουν τη Μόσχα στη Συρία. Άλλωστε ποτέ δεν έκλεισαν οι δίαυλοι επικοινωνίας Ισραήλ - Μόσχας, ακόμη και στις πλέον δύσκολές εποχές όπως εκείνη του πολέμου του Γιομ Κιπούρ.

Με αυτά τα δεδομένα, η ανηθικότητα της γεωπολιτικής πραγματικότητας επιβάλει κανόνες Real Politik. Σε αυτή την πραγματικότητα υποκλίθηκαν και όλα τα αραβικά κράτη, συμπεριλαμβανομένου του Κατάρ, που ένιωσε την πολεμική ανάσα του Ισραήλ στην ίδια την πρωτεύουσά του.

Επομένως είναι προφανές πως, παρά τη διεθνή κατακραυγή για τη σφαγή αμάχων στη Γάζα, το Ισραήλ θα προχωρήσει στην επόμενη φάση του σχεδίου του, δηλαδή της θεσμοποιημένης κατοχής μίας ακόμη περιοχής στη Δυτική Όχθη είτε διά στρατιωτικής εισβολής είτε διά της κλιμακούμενης ενίσχυσης με πραγματικά στρατιωτικά μέσα της εποικιστικής δραστηριότητας.

Ισραήλ - Παλαιστίνη: Η δημιουργία δύο κρατών. Μια σύντομη ιστορική αναδρομή 

Πριν από χρόνια, όταν ακόμη υπήρχε η ελπίδα ότι το Σύμπαν θα μπορούσε και να συνωμοτήσει προκειμένου να επιτευχθεί ένα όνειρο, μια δημοσιογραφική ομάδα από την Ελλάδα επισκέφθηκε το Ισραήλ. Κατά τη διάρκεια αυτής της επίσκεψης οι δημοσιογράφοι είχαν την τύχη να ενημερωθούν για το πώς θα μπορούσε να είναι το μέλλον σ’ εκείνη τη βάναυσα επιβαρυμένη από την Ιστορία περιοχή. Τότε μιλούσαμε για τις «Συμφωνίες του Όσλο». Για τους περισσότερους η αναφορά αυτή ήταν κάτι περισσότερο από ομιχλώδης. Ε, λοιπόν, Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι τότε είχαν καθίσει σ’ ένα τραπέζι και είχαν βάλει κάτω τα προβλήματα. Τα άλυτα προβλήματα.

Όπως, επί παραδείγματι, την επικοινωνία μεταξύ των διαφόρων περιοχών με Παλαιστίνιους κατοίκους οι οποίες κατατέμνονταν από ισραηλινά εδάφη. Το μέγα ζήτημα της παραγωγής και μεταφοράς πόσιμου ύδατος, αλλά και της άρδευσης των καλλιεργούμενων εδαφών. Το πρόβλημα διασφάλισης της παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος μέσω της εκμετάλλευσης των αποθεμάτων φυσικού αερίου σε off shore κοιτάσματα. Τον τρόπο διοίκησης της Ιερουσαλήμ. Καθένα απ’ αυτά τα προβλήματα ήταν από μόνο του ένας γόρδιος δεσμός. Κι όμως, υπήρχε η διάθεση και στη συνέχεια βρέθηκαν οι τρόποι διευθέτησης των ζητημάτων.

Μια σφαίρα από έναν εκτελεστή, φανατικό ορθόδοξο Εβραίο, έναν Ταλιμπάν του εβραϊκού εξτρεμισμού, έδωσε ένα τέλος σ’ αυτή τη θαυμαστή συνωμοσία του Σύμπαντος για τη δημιουργία δύο κρατών εκεί στα χώματα των Εβραίων και των Φιλισταίων. Μια σφαίρα που πέτυχε τον Γιτζάκ Ράμπιν, τον άνθρωπό που είχε τα πολιτικά κότσια να επωμιστεί το βάρος της λύσης. Το πλήρωσε με τη ζωή του. Η ελπίδα ενταφιάστηκε. Το τσεκούρι του πολέμου ξεθάφτηκε. Οι ακροδεξιοί Εβραίοι, οι φανατικοί ισλαμιστές της Χαμάς, οι Ταλιμπάν σιίτες της Χεζμπολάχ πήραν το πάνω χέρι. Ο Θεός, ο κοινός Θεός, ξέχασε τους ανθρώπους για άλλη μια φορά, όπως στην Κοιλάδα του Ήλιου.

Όμως οι χάρτες με τα κατασκευαστικά έργα, τη συνοριακή γραμμή, τους σταθμούς αφαλάτωσης, τις εγκαταστάσεις εξόρυξης υδρογονανθράκων και παραγωγής ηλεκτρισμού, υπήρχαν. Τους είδαν οι δημοσιογράφοι. Τους άγγιξαν τα δάχτυλά τους. Όπως άκουσαν τις προσεγγίσεις για τη διευθέτηση του άλυτου προβλήματος της διοίκησης της Ιερουσαλήμ. Ο τότε Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Εξωτερικών του Ισραήλ ομολογούσε πως η μέχρι τότε καλύτερη και σωστότερη προσέγγιση ήταν οι κώδικες του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς.

Τώρα πια ο κυνισμός της γεωπολιτικής επιβάλλει την ανηθικότητα των μεθόδων της

Μετά τη δολοφονία του Γιτζάκ Ράμπιν η ελπίδα χάθηκε. Τότε όμως, όταν όλα έδειχναν πως οι Συμφωνίες του Όσλο ήταν σε καλό δρόμο, κανένας από τους διπλωματικά φωνασκούντες στα έδρανα του ΟΗΕ δεν είχε τολμήσει να προβεί στο αυτονόητο. Να αναγνωρίσει Παλαιστινιακό Κράτος ώστε να καταδειχθεί η διεθνής πολιτική βούληση. Αυτό και μόνο θα ύψωνε ένα τείχος προστασίας των πρωταγωνιστών και θα διέσωζε πολιτικά το Project.

Ο Αραφάτ απεβίωσε, ο Ράμπιν δολοφονήθηκε και η λογική ενταφιάστηκε.

Τώρα πια ο κυνισμός της γεωπολιτικής επιβάλλει την ανηθικότητα των μεθόδων της. Και οι πολιτικοί ηγέτες, ισχυροί ή ανίσχυροι, παίζουν εκ του ασφαλούς, χωρίς καμία προοπτική, επικοινωνιακά παιχνίδια με τις ζωές των εγκαταλειμμένων στην Κοιλάδα του Θανάτου.