Δολοφονία Τσάρλι Κερκ: Η ακραία πόλωση και το φετίχ της «ετικετοποίησης» 

Ο Τσάρλι Κερκ, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης στο πανεπιστήμιο Γιούτα Βάλεϊ στην πόλη Όρεμ της Γιούτα, πυροβολήθηκε στον λαιμό μπροστά σε χιλιάδες κόσμου. Ο 22χρονος Τάιλερ Ρόμπινσον, φερόμενος ως δράστης της δολοφονίας, ανέβηκε σε μια ταράτσα περίπου 130 μέτρα μακριά από το σημείο όπου μιλούσε ο Κερκ και τον εξόντωσε. Ο 31χρονος ήταν πολιτικός ακτιβιστής, υπέρμαχος (υπερ)συντηρητικών θέσεων στον δημόσιο διάλογο, εμφορούμενος κυρίως από τις ιδέες και τα πιστεύω της αμερικανικής χριστιανικής Δεξιάς. Ένθερμος υποστηρικτής του Τραμπ και ιδρυτής της ΜΚΟ συντηρητικών ιδεών Turning Point, ο Κερκ είχε ήδη βάλει τις βάσεις για μια πιθανή πολιτική καριέρα με το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα.

Δολοφονία Τσάρλι Κερκ: το labeling και η ακραία πόλωση στις ΗΠΑ 

Πέρα από την προάσπιση συντηρητικών ιδεών, διάδοσης της πίστης και της θρησκείας και φυσικά πλήρους εναντίωσης σε οτιδήποτε αναπαρήγε η woke ιδεολογία, ο Κερκ είχε ενστερνιστεί ταυτόχρονα και κάθε ακραία τραμπική θέση: φανατικά υπέρ της οπλοκατοχής, κατά των μέτρων της πανδημίας, του υποχρεωτικού εμβολιασμού και της καραντίνας, και απολύτως κάθετος, μην αφήνοντας κανένα περιθώριο ανοχής, στη θέση του υπέρ της απαγόρευσης των αμβλώσεων. Στόχος του ήταν να διασπείρει τις ιδέες και τα πιστεύω του ερχόμενος σε απευθείας σύγκρουση με όσους ήταν αντίθετοι, αντιμετωπίζοντάς τους σε δημόσιες ανοιχτές συζητήσεις, χωρίς ποτέ να βάλει όρια στο τι θα μπορούσε να του απαντήσει η απέναντι πλευρά, προετοιμασμένος και για τυχόν προπηλακισμούς ή ύβρεις. 

Πέρα από τη φρίκη του γεγονότος αυτού καθαυτό, όπου ένας άνθρωπος εκτελέστηκε εν ψυχρώ σε μια ανοιχτή εκδήλωση, κρατώντας ένα μικρόφωνο στο χέρι και φορώντας μια μπλούζα που έγραφε τη λέξη «ελευθερία», είναι σημαντικό να εξετάσει κανείς τις πρώτες αντιδράσεις, οι οποίες εμφανίστηκαν λίγη ώρα μετά το πρώτο σοκ του ακούσματος της είδησης. Στην πολιτική επικοινωνία συναντάμε τη μέθοδο της «ετικετοποίησης» («labeling»): απόδοση συγκεκριμένων χαρακτηρισμών σε πολιτικά πρόσωπα και ομάδες που διαμορφώνουν τη δημόσια αντίληψη, χτίζουν στάσεις και αντιλήψεις και γενικότερα προωθούν στρατηγικά αφηγήματα, συμβάλλοντας στη δημιουργία και εγκαθίδρυση ιδεολογικών διαιρέσεων και διχοτομήσεων, όχι μόνο στην πολιτική αρένα, αλλά και στο εσωτερικό της κοινωνίας.

Στην περίπτωση του Κερκ, το «labeling» εφαρμόστηκε σχεδόν αμέσως μετά τα πρώτα λεπτά αναπαραγωγής της είδησης. «Ακροδεξιός» ήταν ο μάλλον ήπιος όρος που χρησιμοποιήθηκε για να τον περιγράψει σε πολλά mainstream μίντια, ενώ «φασίστας» και «ρατσιστής» ήταν οι όροι που κυριάρχησαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Έχει ενδιαφέρον να εξεταστεί ο διαλεκτικός μηχανισμός που αναδεικνύεται πίσω από τους χαρακτηρισμούς που αμέσως αποδόθηκαν στον Κερκ, κυρίως από μερίδα του «προοδευτικού» κόσμου, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.

Μια ετικέτα μπορεί να λειτουργήσει περιγραφικά ή και επεξηγηματικά, στο να προσδιορίσει σε τι ακριβώς διαφέρει ένας πολιτικός δρων από εμάς ή τους πολιτικούς του αντιπάλους. Παράλληλα όμως, μπορεί να έχει και μια άλλη λειτουργία: μια διαγνωστική, αιτιοκρατική ερμηνεία, για το πού και το πώς ακριβώς θα οδηγηθεί κάποιος βάσει των πολιτικών του τοποθετήσεων. Εάν ο Κερκ περιγράφεται πρωτίστως ως «ακροδεξιός» και «φασίστας», η πληροφορία που έπεται στον τίτλο ενός άρθρου ή στην πρόταση μιας ανάρτησης «καταπίνεται» ευκολότερα: ήταν «ακραίο στοιχείο», επομένως είναι «αναμενόμενο» ή έστω λογικό το ότι κατέληξε με μια σφαίρα στην καρωτίδα, αιμορραγώντας ακατάσχετα μπροστά σε 3.000 έντρομους θεατές. Η είδηση μετατρέπεται έτσι σε ένα ολοκληρωμένο παράδειγμα προς αποφυγήν: όποιος μοιράζεται άκριτα τόσο δημόσια τις σκέψεις και τις ιδέες του (χωρίς να προβληματίζεται για το πόσο ακραίες είναι αυτές), δεν θα έχει καλό τέλος.

Το ίδιο labeling βέβαια απασχολεί και το background του δολοφόνου Τάιλερ Ρόμπινσον

Ήταν από συντηρητικό οικογενειακό περιβάλλον και δεν έβρισκε τον Κερκ αρκετά συντηρητικό; Ήταν φανατικός του woke κινήματος, ριζοσπαστικός αριστερός; Είχε, όπως μεταδίδει το FoxNews, τρανς σύντροφο, άρα τα κίνητρά του εμφορούνταν και από την εναντίωση του Κερκ στη θεωρία του κοινωνικού φύλου; Ακόμη τίποτε δεν είναι ξεκάθαρο.

Ο Ρόμπινσον επιβεβαιωμένα είχε χαράξει στις σφαίρες που έφερε πάνω του τη φράση «Έι, φασίστα, πιάσε!». Να ήξερε άραγε τι σημαίνει η λέξη «φασίστας», τις ιστορικές ρίζες της λέξης και, κυριότερα, ποιες πρακτικές είχε οικειοποιηθεί ο φασισμός για την αποσιώπηση των αντιπάλων; Το πιθανότερο είναι η εξοικείωσή του με τη λέξη να προερχόταν από memes στο διαδίκτυο, διαφορετικά ίσως να ήταν σε θέση να αναγνωρίσει την ειρωνεία που κρύβεται πίσω από την επιλογή της ένοπλης βίας για την οριστική φίμωση του αντιπάλου. Ο Ρόμπινσον ίσως τελικά αποδειχτεί ότι δεν ήταν παρά ένα προϊόν της εποχής του, ένα ακόμη κοινωνικό απόσταγμα του ιδεολογικού χυλού, της άκριτης συνωμοσιολογίας και της τρομακτικής αμάθειας που μαστίζει σημαντικό μέρος του πληθυσμού των ΗΠΑ. Η δολοφονία του Κερκ μπορεί να αποτέλεσε κάποιο challenge στο discord ή σε κατ’ ιδίαν συζήτηση στην οποία ο κάθε συμμετέχων προσπαθούσε να αποδείξει πόσο «edgy» είναι.

Ό,τι κι αν έρθει στην επιφάνεια για το προφίλ του Ρόμπινσον, το labeling που ταιριάζει στο εσωτερικευμένο αφήγημα του καθενός μας εμποδίζει τελικά από το να δούμε τη μεγάλη εικόνα, ώστε να αντιληφθούμε ότι η ακραία πόλωση στις ΗΠΑ οδηγεί πλέον τη χώρα στο χείλος της κοινωνικής αποσάθρωσης. Η βάση δεδομένων για την τρομοκρατία και τη στοχευμένη βία (T2V) στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι ένα έργο που φιλοξενείται στο Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ και αποσκοπεί στο να παράσχει ολοκληρωμένα δεδομένα σχετικά με βίαια περιστατικά που λαμβάνουν χώρα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ενδεικτικά, παρατίθενται τα πολύ ανησυχητικά στοιχεία για τα καταγεγραμμένα περιστατικά βίας το 2024: τρομοκρατία: 85 περιστατικά, προμελετημένο έγκλημα μίσους: 63 περιστατικά, στοχευμένη βία σε σχολικό περιβάλλον: 54 περιστατικά, στοχευμένη βία στον χώρο εργασίας: 21 περιστατικά, μαζική βία σε δημόσιο χώρο: 30 περιστατικά, άλλη μορφή στοχευμένης βίας: 57 περιστατικά. Όπως είπε ο κυβερνήτης της Γιούτα στη συνέντευξη Τύπου για τον Κερκ: «Οι λέξεις δεν είναι βία. Η βία είναι βία».