Δολοφονία Τσάρλι Κερκ: Οι ΗΠΑ προ των θυρών του χάους

Η δολοφονία του Ρεπουμπλικάνου ακτιβιστή, Τσάρλι Κερκ, κατά τη διάρκεια της παρουσίας του στο Πανεπιστήμιο της Γιούτα αποτελεί ένα ακόμα τραγικό περιστατικό, το οποίο επιβεβαιώνει πλέον το προφανές: η πολιτική βία έχει επιστρέψει στις ΗΠΑ και δεν θέλει πολύ ώστε να εκτροχιαστεί πλήρως η κατάσταση. Παράλληλα, το γεγονός πως ο Κερκ έχασε τη ζωή του με έναν εξαιρετικά βίαιο τρόπο, καταγεγραμμένο σε εκατοντάδες κάμερες οι οποίες μετέδιδαν ζωντανά τις τοποθετήσεις του στο πλαίσιο των αυτοσχέδιων debates στα οποία έχτισε το όνομά του, έρχεται να προστεθεί στην εξίσου βίαιη δολοφονία της Ιρίνα Ζαρούτσκα, η οποία ανέδειξε και εκείνη τον βαθύτατο διχασμό που χαρακτηρίζει πλέον την αμερικανική κοινωνία.

Όποιος είχε παρακολουθήσει έστω και λίγα από τα αμέτρητα viral βίντεο του Τσάρλι Κερκ, μπορούσε να αντιληφθεί αστραπιαία πως επρόκειτο για έναν textbook αποθεωτή του Donald Trump· ο ίδιος ο Κερκ πουλούσε και merchandise του Αμερικανού Προέδρου σε κάθε δημόσια παρουσία του, ενώ ο Αμερικανός Πρόεδρος ήταν και εκείνος ο οποίος ανακοίνωσε τον πρόωρο χαμό ενός εκ των πλέον προβεβλημένων προφητών του κινήματος Make America Great Again. Δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία πως ο Κερκ δεν αποτέλεσε ποτέ έναν αυθεντικό πολιτικό διανοητή –κάθε άλλο, μάλλον–, ωστόσο γεγονός είναι πως κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών εξελίχθηκε σε ένα από τα πλέον προβεβλημένα στελέχη του αμερικανικού συντηρητισμού, με τη δολοφονία του ενδεχομένως να αποδειχθεί ως ένα εκ των πλέον κρισιμότερων πολιτικών γεγονότων στις ΗΠΑ στο πλαίσιο της δεύτερης θητείας του Τραμπ στον Λευκό Οίκο.

Η πολιτική σημειολογία της δολοφονίας του Τσάρλι Κερκ

Η δολοφονία του Κερκ σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί μεμονωμένο γεγονός, αλλά αντιθέτως έρχεται να προστεθεί σε μια επικίνδυνη αλληλουχία συμβάντων, τα οποία δείχνουν πως οι ΗΠΑ βρίσκονται σε ένα εξαιρετικά επικίνδυνο σπιράλ πολιτικής βίας. Μόλις τρεις μήνες νωρίτερα, η Δημοκρατική Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Μινεσότα δολοφονήθηκε μαζί με τον σύζυγό της και το σκυλί τους από τον υπερσυντηρητικό πρώην ιδιωτικό ντετέκτιβ, Βανς Λούθερ Μπέλτερ, ενώ λίγα χρόνια νωρίτερα, ο Πολ Πελόζι, σύζυγος της πρώην Προέδρου της ομοσπονδιακής Βουλής των Αντιπροσώπων, και μιας εκ των πλέον προβεβλημένων στελεχών των Δημοκρατικών –αλλά και ορκισμένης πολιτικής αντιπάλου του Τραμπ– Νάνσυ Πελόζι, ξυλοκοπήθηκε αγρίως εντός της οικίας τους από τον Ντέιβιντ Ντεπάπ, θιασώτη της συνωμοσιολογικής υπερσυντηρητικής θεωρίας Qanon, η οποία λίγο-πολύ υποστήριζε πως ο Trump είχε κηρύξει έναν ανηλεή πόλεμο απέναντι σε πάσης φύσεως σκοτεινές δυνάμεις, πολιτικές και δεισιδαιμονικές, οι οποίες εξειδικευόταν παράλληλα στη μαστροπεία ανηλίκων. Φυσικά, ξεχωριστό κεφάλαιο από μόνη της αποτελεί η απόπειρα δολοφονίας εναντίον του νυν Αμερικανού Προέδρου κατά τη διάρκεια ομιλίας του στην Πενσυλβάνια στο πλαίσιο της προεκλογικής κούρσας του 2024, όπου ο Τραμπ σώθηκε για κυριολεκτικά ελάχιστα χιλιοστά· μόλις λίγες μέρες αργότερα, ο Κερκ αποτέλεσε έναν εκ των ομιλητών στο εθνικό συνέδριο Ρεπουμπλικάνων, όπου ο Τραμπ ανέλαβε και επισήμως ξανά το χρίσμα για την αμερικανική προεδρία.

Αυτά δεν συνέβαιναν στις ΗΠΑ, τουλάχιστον όχι κατά τη διάρκεια του 21ου αιώνα. Στην πραγματικότητα, η φρικιαστική δολοφονία του Κερκ έρχεται να επισημάνει εκ νέου τον βαθύτατο διχασμό ο οποίος χαρακτηρίζει το αμερικανικό εκλογικό σώμα ήδη εδώ και σχεδόν μια δεκαετία, τη στιγμή που καμία συνθήκη δεν προοικονομεί μια αποκλιμάκωση της πολιτικής έντασης μεταξύ των Δημοκρατικών και των Ρεπουμπλικάνων. Φυσικά, και οι δύο πλευρές αναγνωρίζουν τον πρωτοφανή διχασμό, προσφέροντας ωστόσο δύο διαμετρικά αντίθετα αφηγήματα ως προς τις φαινομενολογικές του ρίζες: για τους Δημοκρατικούς, πρωταίτιος του χάσματος το οποίο μοιάζει να χωρίζει την αμερικανική κοινωνία στα δύο δεν μπορεί να είναι άλλος από τον ίδιο τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος αφότου δηλητηρίασε την αμερικανική πολιτική επικαιρότητα με μια σειρά θεωριών συνωμοσίας σχετικά με την καταγωγή του Μπαράκ Ομπάμα, και αφού αποτέλεσε έναν εκ των πλέον διχαστικών Αμερικανών Προέδρων της σύγχρονης πολιτικής ιστορίας των ΗΠΑ –τόσο με τον λόγο, όσο και με τα πεπραγμένα του– προσπάθησε εν τέλει να παραμείνει στην εξουσία ενορχηστρώνοντας ένα βίαιο πραξικόπημα εναντίον του Τζο Μπάιντεν την 6η Ιανουαρίου του 2021, το οποίο ωστόσο έμεινε στη μέση. Αντιθέτως, οι Ρεπουμπλικανοί αποδίδουν την ευθύνη του πρωτοφανούς διχασμού της αμερικανικής κοινωνίας στη μετακίνηση των Δημοκρατικών προς τα ακρότατα αριστερά όρια του αμερικανικού ιδεολογικοπολιτικού φάσματος, αλλά και τον πλήρη και αδυσώπητο εναγκαλισμό εκ μέρους πάσης φύσεως ακροβασιών της woke κουλτούρας.

Τα συγκεκριμένα αφηγήματα συνθέτουν ένα πασιφανές σχήμα μηδενικού αθροίσματος, όπου η πολιτική συνύπαρξη μεταξύ των δύο πλευρών καθίσταται απολύτως απίθανη. Ωστόσο, το πραγματικό πρόβλημα πλέον, όπως εξάλλου αποδεινύει η δολοφονία του Κερκ, ενός αυθεντικού προφήτη του τραμπισμού και του σύγχρονου αμερικανικού συντηρητισμού, είναι πως τα αμερικανικά culture wars δείχνουν πλέον πως παίρνουν πραγματική υπόσταση, καθιστώντας την περαιτέρω έξαρση της βίας, αλλά και το ενδεχόμενο επιπλέον ανθρώπινων απωλειών, εξίσου πιθανά. Αρκεί κανείς να σημειώσει πως κατά τη διάρκεια της τελευταίας εβδομάδας, ο Αμερικανός Πρόεδρος απείλησε κυριολεκτικά πως θα προχωρήσει σε ένοπλου τύπου επιχείρηση εναντίον της πόλης του Σικάγο –μέσω του νέου του Υπουργείου Πολέμου, όπως αποφάσισε να μετονομάσει το Αμερικανικό Υπουργείο Άμυνας– με τον Δημοκρατικό Κυβερνήτη της πολιτείας του Ιλινόι, και φέρελπι προεδρικό υποψήφιο το 2008, Τζέι Ρόμπερτ Πρίτσκερ να τυπώνει σχετικά ενημερωτικά φυλλάδια, σε διαφορετικές γλώσσες, ώστε να τα μοιράσει στους κατοίκους της Πόλης των Ανέμων, ώστε να γνωρίζουν τα δικαιώματά τους σε περίπτωση σύλληψης.

Η δολοφονία του Κερκ, ενός αυθεντικού προφήτη του τραμπισμού και του σύγχρονου αμερικανικού συντηρητισμού, δείχνει πως τα αμερικανικά culture wars πλέον παίρνουν πραγματική υπόσταση, καθιστώντας την περαιτέρω έξαρση της βίας, και το ενδεχόμενο επιπλέον ανθρώπινων απωλειών, εξίσου πιθανά

Πράγματι, αν δεν επρόκειτο για τις ΗΠΑ, αλλά για ένα οποιοδήποτε άλλο κράτος της αμερικανικής ηπείρου πλην του Καναδά, τότε εύλογα θα μιλούσαμε για συνθήκες εμφυλίου πολέμου· η ίδια η δολοφονία του Κερκ, νωρίς το απόγευμα της Τετάρτης και σε δημόσιο χώρο όπου παρίσταντο χιλιάδες θεατές, παραπέμπει απευθείας στη δολοφονία του Κολομβιανού συντηρητικού Γερουσιαστή, Μιγκέλ Ουρίμπε, στη Μπογκοτά, κατά τη διάρκεια προεκλογικής του ομιλίας. Προφανώς, από τη δολοφονία του Κερκ μέχρι και το ξέσπασμα ενός αμερικανικού εμφυλίου πολέμου μεσολαβεί μια –διαρκώς συρρικνούμενη– άβυσσος, ωστόσο ένα ποιοτικό στοιχείο είναι πλέον δεδομένο: ιδεολογικά και αξιακά, οι ΗΠΑ βρίσκονται σε πόλεμο με τον εαυτό τους.

Οι κολοσσιαίοι κίνδυνοι της επόμενης μέρας της δολοφονίας

Στην πραγματικότητα –και βλέποντάς το κάπως ψυχρά, στη συγκεκριμένη συγκυρία– ο ίδιος ο Κερκ αποτέλεσε προϊόν του ιδεολογικού και αξιακού πολέμου μεταξύ των Δημοκρατικών και των Ρεπουμπλικάνων. Θέτοντάς το διαφορετικά, πολύ δύσκολα οποιοσδήποτε 30χρονος θα κατάφερνε να συγκεντρώνει τα πλήθη κατά χιλιάδες ώστε να αντιπαρατεθεί ρητορικά μαζί τους στα αμερικανικά πανεπιστημιακά campus πριν από είκοσι χρόνια, ακόμα και όταν στον δημόσιο λόγο κυριαρχούσε η στρατηγική απόφαση του Τζορτζ Μπους του υιού να προχωρήσει στον πόλεμο του Ιράκ. Σήμερα όμως, στον τρέχοντα πολιτικό χρόνο, ο Κερκ μπορούσε να αναδειχθεί μέσω του MAGA βελτιστοποιώντας ορισμένα από τα πλέον θεμελιώδη χαρακτηριστικά του, όπως τη διάδοση ψευδών ειδήσεων και θεωριών, αλλά και την υιοθέτηση εξαιρετικά συντηρητικών κοινωνικών απόψεων τις οποίες οι συντηρητικότερoι των οπαδών του Τραμπ απέδωσαν στο –εξαρχής κάπως ασαφές– ιδεολογικό κίνημα του Αμερικανού Προέδρου, και τις οποίες ο ίδιος έξυπνα δεν αμφισβήτησε ποτέ σε πολιτικό επίπεδο, μεγιστοποιώντας τα εκλογικά του οφέλη.

Αδιαμφισβήτητα λοιπόν, ο πρώτος τεράστιος κίνδυνος της δολοφονίας του Κερκ είναι να αναδειχθεί ο ίδιος ως ένας μάρτυρας του σύγχρονου αμερικανικού συντηρητισμού, ο οποίος θα εξακολουθήσει να διχάζει τους μεν από τους δε ακόμα και μετά τον πρόωρο θάνατό του. Αυτή τη στιγμή, το ενδεχόμενο μιας μεταθανάτιας αποθέωσης του Κερκ στις τάξεις των φανατικότερων Ρεπουμπλικανών ψηφοφόρων είναι σχεδόν βέβαιο. Και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια μέχρι πού μπορεί να φτάσει κάποιος ώστε να εκδικηθεί στο όνομά του.

Φυσικά, ο συγκεκριμένος κίνδυνος έχει και μια εξίσου επικίνδυνη αντανάκλαση. Η διαχείριση της δολοφονίας του Κερκ θα αποδειχθεί εξαιρετικά λεπτή και κρίσιμη για τους Δημοκρατικούς, οι οποίοι ήρθε μάλλον ο καιρός να επιλέξουν τι ακριβώς θέλουν να πρεσβεύουν από εδώ και στο εξής· για τους προοδευτικότερους των Δημοκρατικών, όπως για παράδειγμα τον Γερουσιαστή από το Βερμόντ και εσωκομματικό αντίπαλο της Χίλαρι Κλίντον και του Τζο Μπάιντεν στην κούρσα για το χρίσμα, Μπέρνι Σάντερς, την Αντιπρόσωπο από το Μπρονξ, Αλεξάντρια Οκάσιο-Κορτέζ, αλλά και το φαβορί για τη δημαρχία της Νέας Υόρκης, Ζόραν Μαντάνι – ο Κερκ προσωποποιούσε όλα όσα το κόμμα τους θα έπρεπε να αντιμάχεται ορκισμένα στο διηνεκές. Αν υπάρχει κάτι στο οποίο ο δολοφονηθείς θιασώτης του Τραμπ είχε ανέκαθεν δίκιο είναι πως ακριβώς η συγκεκριμένη πτέρυγα των Δημοκρατικών αποκόπηκε πλήρως από της ανησυχίες του μέσου Αμερικανού πολίτη των προαστίων, αλλά και της υπαίθρου, και ο κίνδυνος ο οποίος ελλοχεύει μετά και τη δολοφονία του είναι να μην αντιληφθούν οι Δημοκρατικοί πως ο ακραιφνής ελιτισμός των ακτών, ο οποίος τόσο αξιοποιήθηκε από τους πολιτικούς αντιπάλους και στις τρεις τελευταίες προεδρικές εκλογικές διαδικασίες, δεν πρόκειται να τους βγάλει πουθενά.

Αν οι Ρεπουμπλικανοί έχουν πάψει από καιρό να αποτελούν το κόμμα του Ρόναλντ Ρήγκαν, των Μπους –πατήρ και υιού– ή και του Ρίτσαρντ Νίξον ακόμα, με την ανεκδιήγητη Σάρα Πέιλιν να έχει πλέον αντικαταστήσει εξ ολοκλήρου τον Αβραάμ Λίνκολν και τον Οδυσσέα Γκραντ ως ιδεολογικό κομματικό ογκόλιθο, οι Δημοκρατικοί εξακολουθούν να ακροβατούν ανάμεσα στην ιδεολογική παρωδία της woke κουλτούρας και την κοινωνικοπολιτική μετριοπάθεια της πρώτης θητείας του Μπαράκ Ομπάμα, αλλά και του Τρίτου Δρόμου του Μπιλ Κλίντον· πριν τη δολοφονία του, οι Δημοκρατικοί αντιμετώπιζαν τον Κερκ σαν τέρας, το οποίο όμως όντως το είχαν εκθρέψει σε μεγάλο βαθμό οι ίδιοι, τουλάχιστον ορισμένοι εξ αυτών. Πώς να ξεχάσει κανείς άλλωστε πως για μια μακρά περίοδο το ερώτημα της τουαλέτας την οποία θα χρησιμοποιούσε η τρανς κοινότητα παρουσιαζόταν ως το πλέον μείζον ζήτημα της αμερικανικής κοινωνίας.

Φυσικά, με τα πολιτικά πάθη να είναι οξυμένα και λόγω της τραγικής δολοφονίας της Ουκρανίδας Ιρίνα Ζαρούτσκα από τον αφροαμερικανό κατάδικο Ντεκάρλος Μπράουν –η οποία έφερε εκ νέου στην επικαιρότητα το ζήτημα της φυλετικής δικαιοσύνης στις ΗΠΑ με έναν επικίνδυνο και πολυδιάστατο τρόπο– η αναγωγή του Κερκ σε ένα πολιτικό σύμβολο, την οποία φυσικά διευκολύνει το γεγονός πως, όπως και να το δει κανείς, ο ίδιος έχασε τη ζωή του καθώς υπερασπιζόταν τις θέσεις του, θα απαιτήσει μια εξαιρετικά ψύχραιμη διαχείριση για την πολιτική ηγεσία και των δύο κομμάτων. Αν στην περίπτωση των Ρεπουμπλικάνων μπορεί κανείς να προβλέψει με ασφάλεια πως ο Αμερικανός Πρόεδρος θα αξιοποιήσει και τα δύο γεγονότα ώστε να ενισχύσει στο μέγιστο την πολιτική του ατζέντα, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια ποια ακριβώς θα είναι η αντιμετώπιση εκ μέρους των Δημοκρατικών. Στην πράξη, μένει να φανεί αν η μετριοπαθής πτέρυγα –της οποίας σε εκφραστή έχει μετατραπεί κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών ο κυβερνήτης της Καλιφόρνια, Γκάβιν Νιούσομ, με τον οποίο ο Κερκ είχε προσφάτως προχωρήσει σε μια μακρά ανταλλαγή απόψεων– θα κατορθώσει να κρατήσει χαμηλά τους τόνους σε βάθος χρόνου, εστιάζοντας στα ζητήματα τα οποία έχουν πραγματική σημασία για τους Αμερικανούς ψηφοφόρους, και τα οποία ως Πρόεδρος ο Τραμπ ενδεχομένως να αποτύχει να εξυπηρετήσει.

Μια αλληγορία για το μέλλον

Ο Τσάρλι Κερκ ήταν μια αυθεντικά διχαστική φιγούρα, με μια εξαιρετικά ανεπτυγμένη ικανότητα να αντιλαμβάνεται τόσο το θυμικό, όσο και τις παρορμήσεις των συνομιλητών του, τη συντριπτική πλειοψηφία των οποίων κατόρθωνε να στριμώχνει μέσω της αντικειμενικά εντυπωσιακής ρητορικής του δεινότητας, τουλάχιστον στο πλαίσιο των ταχύτατων ερωταπαντήσεων στις οποίες εξειδικευόταν. Ειρωνικά, ωστόσο, η τελευταία λέξη την οποία είπε πριν δεχθεί τη σφαίρα στο λαιμό η οποία του στέρησε τη ζωή ήταν η εξής: violence. Η αλήθεια είναι πως η ένοπλη βία αποτελούσε ανέκαθεν μια διαφορετική κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα για τις ΗΠΑ συγκριτικά με την Ευρώπη. Ωστόσο ακόμα κι αν η δολοφονία του Κερκ μπορεί να αξιολογηθεί, σε καμία των περιπτώσεων ποτέ δεν μπορεί να δικαιολογηθεί.

Στην πραγματικότητα, το μόνο που μπορεί να αποκομίσει το αμερικανικό πολιτικό σύστημα από αυτό το τραγικό συμβάν είναι ότι η αναγωγή των απέναντι σε υπαρξιακών εχθρών, αντί πολιτικών αντιπάλων, μπορεί μόνο να οδηγήσει στο χάος, νομοτελειακά· αυτή η νομοτέλεια, δυστυχώς, δεν αποτελεί μόνο αμερικανικό προνόμιο – ή κατάρα. Πίσω στο 1981, η τότε Βρετανίδα Πρωθυπουργός, Μάργκαρετ Θάτσερ, είχε προχωρήσει σε μια αποστροφή από το Μπέλφαστ –την καρδιά των Troubles– η οποία χαρακτήρισε σε μεγάλο βαθμό την πολιτική της κληρονομιά, και με την ουσία της οποίας είναι αδύνατον κανείς που έχει έστω και ένα κουκούτσι για μυαλό να διαφωνήσει, όσο απεχθής και αν μπορεί να του είναι η ίδια σε πολιτικό ή ιδιοσυγκρασιακό επίπεδο: «Δεν υπάρχει κάτι τέτοιο όπως πολιτική δολοφονία, πολιτική βομβιστική ενέργεια ή πολιτική βία. Υπάρχει μόνο εγκληματική δολοφονία, εγκληματική βομβιστική ενέργεια και εγκληματική βία». Αυτή είναι και η μόνη διδαχή η οποία θα πρέπει να έχει πραγματικά σημασία σήμερα, τόσο για τους Δημοκρατικούς όσο και για τους Ρεπουμπλικάνους.