Η αγορά μεταχειρισμένων ειδών είναι το (πράσινο) μέλλον

Πριν από 10 χρόνια, τον Αύγουστο του 2015, ο Δήμος της Εσκιλστούνα στη Σουηδία θέλησε να πραγματοποιήσει μια ιδέα ώστε να αποτελέσει ένα πράσινο πρότυπο. Στο πλαίσιο του έργου ανάπτυξης που σχετίζεται με το περιβάλλον, η ιδέα ήταν να ανοίξει ένα εμπορικό κέντρο που θα είχε «κανονικά» καταστήματα λιανικής, αλλά με μια γκάμα προϊόντων που έχουν επαναχρησιμοποιηθεί και ανακυκλωθεί. Η ιδέα θα προσέλκυε ένα ευρύ κοινό με στόχο να διευρύνει τις γνώσεις σχετικά με τη βιωσιμότητα και την κυκλική οικονομία. Το "ReTuna Återbruksgalleria" άνοιξε τις πόρτες του στο κοινό στις 28 Αυγούστου 2015.

Από μόδα και αθλητικό εξοπλισμό, είδη οικιακής χρήσης, παιδικά παιχνίδια και αντίκες, στο εμπορικό αυτό κέντρο οι καταναλωτές μπορούν να βρουν ακόμη και ένα κατάστημα μεταχειρισμένων ειδών IKEA που πουλάει μεταχειρισμένα και επισκευασμένα έπιπλα. Ένας παράγοντας μεγάλης σημασίας ήταν ο χώρος να έχει μια ατμόσφαιρα ζεστή, επιμελημένη, ευχάριστη και κομψή. Η αίσθηση δεν είναι αυτή που πολλοί από εμάς συνδέουμε με φιλανθρωπικά καταστήματα ή vintage boutique. Ενώ η προσιτή τιμή και οι περιβαλλοντικές αξίες παραμένουν κεντρικές, το ReTuna επαναπροσδιορίζει επίσης πώς μπορεί να φαίνεται και πως «αισθανόμαστε» το βιώσιμο λιανικό εμπόριο.

To ReTuna είναι ουσιαστικά ένα πείραμα κυκλικής κατανάλωσης υπό την ηγεσία του δήμου, όπου όλα όσα πωλούνται έχουν δωριστεί από το κοινό. Χτισμένο παράλληλα με το κέντρο ανακύκλωσης της πόλης, περιλαμβάνει ένα ειδικό σημείο εναπόθεσης που ονομάζεται «Returen» (Επιστροφή), όπου οι κάτοικοι δωρίζουν και τοποθετούν ανεπιθύμητα αντικείμενα σε ειδικούς κάδους, όπως παιχνίδια, έπιπλα, ρούχα, διακοσμητικά αντικείμενα και ηλεκτρονικές συσκευές. Αυτά ταξινομούνται και αναδιανέμονται στους λιανοπωλητές στο εμπορικό κέντρο, δημιουργώντας ένα κυκλικό σύστημα χαμηλού κόστους.

Στην αποθήκη, το προσωπικό της AMA (μονάδα πόρων του Δήμου Eskilstuna για δραστηριότητες, κίνητρα και εργασία) πραγματοποιεί μια αρχική επιλογή για το τι είναι χρήσιμο και τι όχι. Τα αντικείμενα στη συνέχεια διανέμονται στα καταστήματα ανακύκλωσης στο εμπορικό κέντρο. Το προσωπικό του καταστήματος πραγματοποιεί στη συνέχεια ένα δεύτερο ξεσκαρτάρισμα, όπου επιλέγει τι θέλει να επισκευάσει, να μετατρέψει ή να βελτιώσει - και τελικά να πουλήσει. Το 2018, το ReTuna Återbruksgalleria είχε πωλήσεις 11,7 εκατομμυρίων σουηδικών κορωνών για ανακυκλωμένα προϊόντα.

Εκτός από τα καταστήματα, το εμπορικό κέντρο διοργανώνει επίσης εκδηλώσεις, εργαστήρια, αναγνώσεις, θεματικές ημέρες και πολλά άλλα - όλα με επίκεντρο τη βιωσιμότητα. Το λύκειο "Eskilstuna Folkhögskola" διεξάγει το μονοετές εκπαιδευτικό του πρόγραμμα "Recycle Design - Återbruk" στις εκεί εγκαταστάσεις. Υπάρχουν επίσης αίθουσες συνεδριάσεων, όπου οι επισκέπτες μπορούν να πραγματοποιήσουν συναντήσεις για το κλίμα και το περιβάλλον.

Το ενδιαφέρον των καταναλωτών για τη «μεταχειρισμένη» μόδα φαίνεται να επιταχύνεται τα τελευταία χρόνια, με την αγορά μεταχειρισμένων ειδών να αυξάνεται 2,7 φορές ταχύτερα από την ευρύτερη αγορά ένδυσης, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση. Σε παγκόσμιο επίπεδο, προβλέπεται να φτάσει τα 367 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ (272 δισεκατομμύρια λίρες) έως το 2029.

Σε μια έρευνα της YouGov που κάλυψε 17 αγορές και δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 2024, οι καταναλωτές ερωτήθηκαν πώς είναι πιο πιθανό να αγοράσουν μεταχειρισμένα είδη - online ή offline. Το 43% των αγοραστών μεταχειρισμένων ειδών προτίμησε τις αγορές στα καταστήματα, σε σύγκριση με το 39% που προτίμησε τις online αγορές (το 19% ήταν αναποφάσιστο). Το ReTuna αποτελεί μέρος αυτής της μετατόπισης - όχι ως εξαίρεση, αλλά ως μια γεύση από το τι θα μπορούσε να γίνει το mainstream retail.

Μεταξύ των καταναλωτών που δηλώνουν ότι είναι πιθανό να αγοράσουν μεταχειρισμένα προϊόντα online, οι Γερμανοί προηγούνται (61%), ακολουθούμενοι από τους κατοίκους του Χονγκ Κονγκ (57%) και τους Γάλλους (48%). Οι Αμερικανοί είναι οι λιγότερο πιθανό (26%) να αγοράσουν μεταχειρισμένα προϊόντα online. Οι Ινδοί (29%) βρίσκονται σε προβάδισμα τριών ποσοστιαίων μονάδων σε σχέση με τους Αμερικανούς που βρίσκονται στις τελευταίες θέσεις. Όσον αφορά τις αγορές μεταχειρισμένων ειδών offline, οι Ινδοί προηγούνται (62%), ακολουθούμενοι από τους Μεξικανούς (57%) και τους Ινδονήσιους (56%). Στην Ευρώπη, οι Ιταλοί (39%) είναι πιο πιθανό να πουν ότι θα αγόραζαν μεταχειρισμένα προϊόντα offline.

Στις ΗΠΑ, οι καταναλωτές είναι πιο πιθανό να αγοράσουν μεταχειρισμένα προϊόντα offline (50%) παρά online. Στη Μεγάλη Βρετανία, ισχύει το αντίθετο - οι Βρετανοί λένε ότι είναι πιο πιθανό να αγοράσουν μεταχειρισμένα είδη online (45%) παρά offline (37%) και σε αυτό βοηθάνε ιστοσελίδες όπως Depop, Vestiaire, Vinted και eBay. Στη Σουηδία, οι αγοραστές είναι ελαφρώς πιο πιθανό να προτιμούν το offline έναντι του online (42% έναντι 37%).

Η επιτυχία του εμπορικού κέντρου στα 10 πρώτα χρόνια λειτουργείας του δείχνει ότι οι αγορές μεταχειρισμένων ειδών δεν χρειάζεται να μοιάζουν με ένα είδος συμβιβασμού. Το κυκλικό λιανικό εμπόριο δεν αφορά μόνο το τι αγοράζουμε, αλλά και το πώς και πού το αγοράζουμε. Το ReTuna καταδεικνύει ότι με τη σωστή υποδομή, σχεδιασμό και δημόσια υποστήριξη, η βιώσιμη κατανάλωση μπορεί να ενσωματωθεί στην καθημερινή ζωή - όχι ως αγγαρεία αλλά ως μια ικανοποιητική εμπειρία.

Το μοντέλο αυτό είναι εφικτό μόνο χάρη στη δημόσια χρηματοδότηση και την υποστήριξη της τοπικής αυτοδιοίκησης - μια υπενθύμιση ότι η κυκλική καινοτομία συχνά απαιτεί διαρθρωτικές επενδύσεις, όχι μόνο την καλή θέληση των καταναλωτών.

* Με στοιχεία από YouGov