Να τον βράσουμε τον επαγγελματισμό

Το 2010 περιόρισα δραστικά τις σχέσεις μου με το θέατρο. Ένας βασικός λόγος ήταν ότι ήθελα να αποφύγω την κατήχηση που επιφύλασσαν στους θεατές οι ηθοποιοί μετά το τέλος της παράστασης. Το θέμα που προκαλούσε την οργή τους ήταν το Μνημόνιο – αυτό που είχε επιβάλει στη χώρα η κατοχική κυβέρνηση των μερκελιστών.

Όπως και πολλοί άλλοι, θεωρούσα ότι οι ακτιβίστικες παρεμβάσεις τους αποτελούσαν μια απαράδεκτη, μισαλλόδοξη και βαθιά αυταρχική κατάχρηση της θέσης τους. Μας υποχρέωναν να ακούμε τις βαθυστόχαστες σαχλαμάρες τους, χωρίς να μπορούμε να αντιδράσουμε. Τουλάχιστον όσοι δεν είχαμε τη διάθεση να μπούμε σε έναν διαγωνισμό κραυγών και αποδοκιμασιών.

Πέρα από τον αυταρχισμό, είχα την αίσθηση ότι όλη η ιστορία, όταν δεν ήταν υποκινούμενη από την αριστερά, αποτελούσε και μια μορφή ναρκισσιστικής επίδειξης της παληκαριάς και του ασυμβίβαστου χαρακτήρα των πρωταγωνιστών της. Ένα είδος θεάτρου μέσα στο θέατρο. Σε συνδυασμό με την αφέλεια των επιχειρημάτων τους, κάποιος θα μπορούσε να τη βρει ως και διασκεδαστική.

Ήταν δύσκολο φυσικά να αποφύγεις όλες τις κακοτοπιές. Θυμάμαι κατέβαινα την Εθνική Οδό με το αυτοκίνητο, όταν έπεσα σε ένα απόσπασμα των ανεκδιήγητων «Δεν Πληρώνω». Οι οποίοι δεν αρκούνταν στο να μην πληρώσουν και να αναλάβουν τις ευθύνες τους, αλλά υποχρέωναν και εμάς τους υπόλοιπους να παρανομήσουμε, προπηλακίζοντάς μας και κρατώντας τα διόδια ανοικτά με το έτσι θέλω. Μετά κλαίγονταν για να τους χαρίσουν τα πρόστιμα. Επαναστάτες της φακής.

Σήμερα ένας ανάλογος ακτιβισμός έχει βάλει στο στόχαστρο όσους δεν συμμορφώνονται με τις τρέχουσες αντιλήψεις για τις σχέσεις που πρέπει να έχει κάποιος με τους Ισραηλινούς πολίτες ή τους Εβραίους εν γένει. Τόλμησε η Γλυκερία να τραγουδήσει στο Ισραήλ; Ξεσηκώνονται οι οργανώσεις του «πολιτισμού» και ζητάνε να κοπεί, όπως και κόπηκε, από προγραμματισμένες συναυλίες. Το έγκλημά της ήταν ότι πήγε και τραγούδησε στο Ισραήλ, όπου έχει ένα φανατικά πιστό κοινό. Guilty by association η αρχή δικαίου της νέας εποχής. Ελάχιστοι ομότεχνοι της την υπερασπίστηκαν.

Ένας εκδοτικός οίκος, σε μια πράξη πρωτοφανούς πνευματικής δειλίας, ακύρωσε την έκδοση του βιβλίου της Εύα Ιλούζ, μιας αριστερής Ισραηλινής, μόνο και μόνο επειδή είναι Ισραηλινή

Εννοείται ότι ανάλογη μεταχείριση υφίσταται και κάθε Ισραηλινός ή απλώς Εβραίος που τυχαίνει να πέσει στο ραντάρ των ακτιβιστών και των ομοϊδεατών τους. Ένας εκδοτικός οίκος για παράδειγμα, σε μια πράξη πρωτοφανούς πνευματικής δειλίας, ακύρωσε την έκδοση του βιβλίου της Εύα Ιλούζ, μιας αριστερής Ισραηλινής, μόνο και μόνο επειδή είναι Ισραηλινή! Όχι για μια θέση που υποστήριξε ή για το καθ' αυτό περιεχόμενο του βιβλίου δηλαδή. Όπως σωστά είπε σε συνέντευξή της, μόνο οι Ισραηλινοί αντιμετωπίζονται με αυτόν τον τρόπο. Κανείς για παράδειγμα δεν ζητά εμπάργκο για τους Ιρανούς επειδή επικρατεί στη χώρα τους ένα αυταρχικό, δολοφονικό καθεστώς. Ή όπως το είπε καλύτερα ένας Ισραηλινός κωμικός του οποίου το όνομα ξεχνάω, κάθε Ισραηλινός ο οποίος πηγαίνει στο εξωτερικό αντιμετωπίζεται σαν να είναι πρεσβευτής της κυβέρνησης Νετανιάχου. Θα το έλεγες και αντισημιτισμό.

Ωστόσο, εκεί που το πράγμα ξεπερνά κάθε όριο είναι όταν τέτοιες συμπεριφορές εκδηλώνονται απέναντι σε απλούς πολίτες, Ισραηλινούς ή Εβραίους, οι οποίοι δεν κρύβουν την ταυτότητά τους. Ένα τέτοιο περιστατικό είχαμε πρόσφατα σε ταβέρνα της Νάξου. Για το τι ακριβώς διημείφθη έχουμε διαφορετικές εκδοχές, ωστόσο έχω την εντύπωση ότι δεν είναι αυτό το πιο σημαντικό. Ο ιδιοκτήτης της ταβέρνας σε συνέντευξή του υποστήριξε ότι ο χώρος είναι ιδιωτικός με «δημόσια πρόσβαση» και γι' αυτό, με δύο λόγια, όποιου του αρέσει.

Η αντίληψή του είναι ενδεικτική για το πώς αντιλαμβάνονται τις υποχρεώσεις τους πολλοί από τους ανθρώπους του τουρισμού. Γιατί βέβαια ο χώρος δεν είναι ιδιωτικός, αλλά επαγγελματικός. Το οποίο σημαίνει ότι υπόκειται σε κανόνες γραπτούς αλλά και άγραφους. Για παράδειγμα οφείλει να διασφαλίζει την υγιεινή, την ασφάλεια και την καλύτερη δυνατή περιποίηση και εξυπηρέτηση των πελατών του. Σπίτι του μπορεί να είναι βρόμικος, στην ταβέρνα όμως όχι. Σπίτι του μπορεί να βάζει όποιον θέλει, στην ταβέρνα όμως δεν μπορεί να αποκλείσει τους Εβραίους, τους Μαύρους, τους Ινδουιστές ή όποιον άλλο μπορεί να μη γουστάρει. Σπίτι του μπορεί να βάλει την αφίσα του Μάο, του Χίτλερ, του Κεμάλ, της μητέρας Τερέζας ή του Στάλιν. Στην ταβέρνα όμως;

Όταν αναρτάς πολιτικά φορτισμένα σύμβολα φέρεσαι μεροληπτικά και μετατρέπεις έναν επαγγελματικό χώρο σε χώρο εκδήλωσης πολιτικού ακτιβισμού

Τυπικά δεν υπάρχει νόμος ο οποίος να το απαγορεύει. Όταν όμως αναρτάς πολιτικά φορτισμένα σύμβολα κάνεις δύο πράγματα: Το πρώτο είναι ότι, με έμμεσο τρόπο, αποκλείεις και φέρεσαι μεροληπτικά –ανεπίτρεπτα δηλαδή για επαγγελματία– εναντίον μερίδας των πελατών σου. Μπορεί για παράδειγμα ο ίδιος να μην καταλαβαίνει ή να μην παίρνει στα σοβαρά πώς ερμηνεύεται το σύνθημα «Free Palestine», με το οποίο διακόσμησε ανάρτησή του ο ιδιοκτήτης, για κάποιον άλλο ωστόσο μεταφράζεται στην άρνηση της ύπαρξης του κράτους του Ισραήλ. Πιο βάρβαρη υποδοχή δεν μπορώ να φανταστώ. Το δεύτερο που κάνεις είναι ότι μετατρέπεις έναν επαγγελματικό χώρο σε χώρο εκδήλωσης πολιτικού ακτιβισμού. Όμως από τη στιγμή που το κάνεις, πρέπει να είσαι έτοιμος να δεχθείς και την αντίδραση. Για την ακρίβεια προκαλείς την αντίδραση. Πολύ περισσότερο όταν ο δικός σου ακτιβισμός εκδηλώνεται με αυτοκόλλητα έξω από την τουαλέτα (!), όπως φαίνεται σε φωτογραφίες που δημοσιεύτηκαν. Ναι, κάποιος θα προσπαθήσει να τα κατεβάσει ή ακόμα και να βάλει το δικό του. Άλλωστε όταν μπήκε στην ταβέρνα η προπαγάνδα δεν αποτελούσε μέρος της συμφωνίας.

Ακόμα κι αν δεχθούμε πάντως πως μια τέτοια συμπεριφορά είναι νόμιμη, αυτό άραγε θέλει ένας σωστός επαγγελματίας; Να επιβάλει τον δικό του ιδεολογικό και πολιτικό νόμο και να μετατρέψει την επιχείρησή του σε χώρο πολιτικής αντιπαράθεσης; Υποθέτω πως όχι. Σε ένα άλλο σύμπαν ο ιδιοκτήτης της ταβέρνας θα ήταν στεναχωρημένος από το περιστατικό, επειδή χάλασε τη βραδιά σε κάποιους πελάτες του. Όσους συμμετείχαν άμεσα αλλά και όσους υπέμειναν χωρίς να το θέλουν την ιερεμιάδα του, ή τις διαμαρτυρίες των Άγγλων Εβραίων. Όμως όχι, ο ιδιοκτήτης δηλώνει υπερήφανος, εκφράζοντας την ικανοποίησή του για τα μηνύματα συμπαράστασης που πήρε. Διότι στην Ελλάδα αυτό προέχει. Να κάνουμε το κομμάτι μας. Κι ας τον βράσουμε τον επαγγελματισμό για τα κορόιδα. Σε όποιον αρέσει. Για τους άλλους, όπως λέει και το τραγούδι, δεν θα μπορέσουμε.