Γιατί η Αριστερά συνετρίβη στις εκλογές της Βολιβίας

Η συντριβή του κατακερματισμένου σοσιαλιστικού κόμματος MAS, που ίδρυσε ο πρώην πρόεδρος Έβο Μοράλες, σηματοδοτεί το τέλος της ηγεμονίας της Αριστεράς τα τελευταία 20 χρόνια στη χώρα των Άνδεων. Με ποσοστό μόλις 3% δεν κατάφερε ούτε καν να εκπροσωπηθεί στην Εθνοσυνέλευση.

Η «επαναστατική» Αριστερά της Βολιβίας, που το 2005 είχε κατακτήσει την εξουσία, ακολουθώντας τον «αριστερό πυρετό» που προκάλεσε ο Ούγο Τσάβες στη Βενεζουέλα, αποτέλεσε σημείο αναφοράς όχι μόνο για τη Λατινική Αμερική, αλλά και σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Το 2018 ο τότε Έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας είχε προσκαλέσει τον Έβο Μοράλες στην Αθήνα, σε μια προσπάθεια να τονώσει το αριστερό του προφίλ, λίγους μήνες πριν από τις εκλογές, τις οποίες έχασε.

Αρκετοί, κάνοντας μια μάλλον πρόχειρη ανάγνωση των γεγονότων, θεωρούν πως η Λατινική Αμερική τα τελευταία χρόνια έχει κάνει και πάλι μια στροφή προς την Αριστερά. Στην πραγματικότητα ο πολιτικός χάρτης της περιοχής μεταβάλλεται συνεχώς και σίγουρα η Αριστερά, έτσι όπως κάποιοι θέλουν να πιστεύουν, δεν κυριαρχεί ως ιδεολογικό ρεύμα. Ακόμη και στις χώρες όπου στην εξουσία βρίσκονται αριστερές ή κεντροαριστερές κυβερνήσεις, αυτές δεν έχουν καμία σχέση με τη λεγόμενη «επαναστατική» Αριστερά που εμφανίστηκε τα προηγούμενα χρόνια. Πρόκειται για μια μετριοπαθή Αριστερά, μάλλον «κοσμοπολίτικη», που προσπαθεί να κόψει κάθε πολιτικό, ακόμη και ιστορικό δεσμό με καθεστώτα όπως του Μαδούρο στη Βενεζουέλα.

Στη Βολιβία, στις προεδρικές εκλογές που πραγματοποιήθηκαν την περασμένη Κυριακή, πρώτος σε ψήφους αναδείχθηκε ο 57χρονος κεντροδεξιός Ροδρίγο Πας Περέιρα, ο οποίος θα αναμετρηθεί, στον δεύτερο γύρο των εκλογών τον ερχόμενο Οκτώβριο, με τον (πρώην πρόεδρο) Χόρχε Κιρόγα. Ως φαίνεται, οι Βολιβιανοί, που δοκίμασαν την αριστερή διακυβέρνηση τα τελευταία 20 χρόνια, δεν ψήφισαν με κριτήριο «αριστεράς» - «δεξιάς», αλλά με βάση το ποιος θα μπορέσει να λύσει τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, καθώς η φτώχεια αυξήθηκε και πάλι δραματικά, ενώ η χώρα αντιμετωπίζει και ενεργειακό πρόβλημα. Μπορεί τα πρώτα χρόνια διακυβέρνησης του Έβο Μοράλες οι ανισότητες και τα ποσοστά της ακραίας φτώχειας να μειώθηκαν, ωστόσο η συνέχεια δυστυχώς ήταν διαφορετική. Επιπλέον, τα γεγονότα που ακολούθησαν, με τις καταγγελίες για εκλογική νοθεία από τον Έβο Μοράλες, η ανατροπή του από τους στρατιωτικούς και οι αιματηρές ταραχές που σημειώθηκαν, τραυμάτισαν σοβαρά τους δημοκρατικούς θεσμούς στη χώρα.

Στη Λατινική Αμερική η πλειονότητα των πολιτών δεν πιστεύει πια σε πολιτικούς σωτήρες, οι λαϊκιστές χάνουν σταδιακά έδαφος, ενώ η λεγόμενη «επαναστατική» Αριστερά, που βρέθηκε στην εξουσία για πολλά χρόνια, σε αρκετές χώρες, έχασε τον… ρομαντισμό της. Κυβέρνησε, δοκιμάστηκε και κρίθηκε από τους πολίτες. Το σύνθημα που αρκετές δεκαετίες πριν ακουγόταν στις λατινοαμερικάνικες πρωτεύουσες, «θέλουμε υποσχέσεις και όχι πραγματικότητες», πλέον δεν απηχεί τις επιθυμίες των πολιτών. Τους επόμενους μήνες, μέχρι και τον επόμενο χρόνο, προεδρικές εκλογές θα πραγματοποιηθούν μεταξύ άλλων, στη Χιλή, την Κόστα Ρίκα, τη Βραζιλία, το Περού, την Κολομβία και τη Νικαράγουα. Είναι σχεδόν βέβαιο πως το αποτέλεσμα θα προκαλέσει σημαντικές ανατροπές και αλλαγή των πολιτικών συσχετισμών στην ευρύτερη περιοχή, όπου φυσικά η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει μεγάλα συμφέροντα.