Αν η Ευρώπη είχε κυβέρνηση...

Μπορεί ο Τραμπ να εκπροσωπεί τη Δύση και να καθοδηγεί τις συμφωνίες με τον Πούτιν για την Ουκρανία; Μπορεί, γιατί εμείς του το επιτρέπουμε. Μπορούσαμε εμείς οι Ευρωπαίοι να ορίσουμε το status quo όσον αφορά τις σχέσεις μας με τη Ρωσία; Μπορούσαμε, αλλά δεν το κάναμε. Επιτρέποντας να παιχτεί, εξαρχής, ένα αλαζονικό παιχνίδι συμφερόντων μεταξύ ΗΠΑ (ΝΑΤΟ) και Ρωσίας εις βάρος μας.

Τι θα μπορούσε να είχε συμβεί; Εν αρχή του ολέθριου αφηγήματος δεν έπρεπε να επιτραπεί στην καγκελάριο Μέρκελ να ακολουθήσει μια στενόμυαλη ενεργειακή πολιτική φθηνού ρωσικού αερίου, υπέρ των Γερμανών βιομηχάνων. Με τεράστιο όμως, μακροπρόθεσμο πολιτικό κόστος για την υπόλοιπη Ευρώπη. Και στη συνέχεια, όταν η «ανατολικογερμανή» καγκελάριος έφευγε από την εξουσία, οι Βρυξέλλες όφειλαν να επαναπροσδιορίσουν τις σχέσεις τους με τη Ρωσία, βάζοντας βέτο ταυτόχρονα στα σχέδια του ΝΑΤΟ, τα οποία προωθούνταν από τις ΗΠΑ, αλλά ουσιαστικά δεν ζητούσαν καμία έγκριση από τις ευρωπαικές ηγεσίες.

Και φτάσαμε σήμερα, ο πρόεδρος Τραμπ να θεωρεί τον πρόεδρο Πούτιν απλά έναν δύσκολο «εμπορικό» ανταγωνιστή με τον οποίο πρέπει να κλείσει το μεγάλο deal. Ακολουθώντας το γνώριμο μοτίβο των συναλλαγών του «business as usual»…

Αν η Ευρωπαϊκή Ένωση διέθετε στρατηγική αυτονομία για την υπεράσπιση της Ουκρανίας, πιθανότατα ούτε ο πόλεμος θα ξεσπούσε ούτε ο Πούτιν θα είχε καμία διάθεση να εισβάλει σε ξένα εδάφη

Αν όμως η Ευρώπη είχε κυβέρνηση; Αν τα 450 εκατομμύρια των Ευρωπαίων πολιτών είχαν εξουσιοδοτήσει ένα δυναμικό κέντρο αποφάσεων στις Βρυξέλλες να υπερασπίζεται τα συμφέροντά τους; Αν η νομοθετική, δικαστική και εκτελεστική εξουσία των Ενωμένων Πολιτειών της Ευρώπης λειτουργούσε με βάση το ευρωπαικό σύνταγμα; Αν η Ένωση διέθετε στρατηγική αυτονομία για την υπεράσπιση της Ουκρανίας; Το πιθανότερο είναι πως ούτε ο πόλεμος θα ξεσπούσε ούτε ο Πούτιν θα είχε καμία διάθεση να εισβάλει σε ξένα εδάφη.

Σε πρόσφατη έρευνα της YouGov για λογαριασμό του Ιδρύματος TUI, μολονότι το 57% των νέων Ευρωπαίων δηλώνει υπέρ της δημοκρατίας έναντι οποιασδήποτε άλλης μορφής διακυβέρνησης, σχεδόν οι μισοί θεωρούν ότι η δημοκρατία στη χώρα τους βρίσκεται υπό απειλή. Όσο για την ενιαία εξωτερική πολιτική, την ευρωπαϊκή ασφάλεια ή την κοινή άμυνα, οι περισσότεροι δεν πιστεύουν καν σε μία τέτοια προοπτική ή αδιαφορούν, επενδύοντας πάντα στις εθνικές κυβερνήσεις τους.

Υπάρχει όμως και κάτι άλλο, πιο απογοητευτικό για την επόμενη μέρα των ευρωπαικών χωρών. Η υποσυνείδητη ταπείνωση σε σχέση με τον ρόλο που μπορεί να παίξουν οι ηγεσίες των δικών τους κοινωνιών, στη διαμόρφωση του μέλλοντος του πλανήτη. Πόσο αισιόδοξος μπορεί να είναι ένας Γερμανός για την επιρροή που μπορεί να έχει σήμερα ο καγκελάριος Μερτς στο Ουκρανικό; Πόσες ελπίδες έχει επίσης ένας Γάλλος πολίτης για τη δεσπόζουσα θέση της Γαλλίας στον κόσμο το 2100;

Πολύ δύσκολο να διακρίνει κανείς θετικά βλέμματα Ευρωπαίων για τις επόμενες δεκαετίες, σε ό,τι αφορά τη βιωσιμότητα της ταυτότητάς τους ή την επιδραστικότητα των ηγεσιών τους.

Η Ευρώπη χρειάζεται μια δυνατή φωνή στον κόσμο. Κι ένα δυνατό πρόταγμα στις συνειδήσεις των Ευρωπαίων. Ας μη χάνουμε την ελπίδα μας, όσοι ακόμα μπορούμε να δούμε τη νομοτέλεια της ιστορίας να έρχεται. Η Ουκρανία δεν πρέπει να χαθεί μεταξύ Ρώσων και Αμερικανών. Όχι μόνο γιατί είναι ευρωπαϊκή χώρα, αλλά και γιατί προσφέρει μια καταπληκτική ευκαιρία να ξεκινήσει ένας ανένδοτος αγώνας υπέρ των ενωσιακών συμφερόντων. Και, κυρίως, υπέρ μιας υγιούς και αποφασιστικής ευρωπαϊκής δημοκρατίας.