Η κρίσιμη ώρα για την Ουκρανία - Γιατί οι συνομιλίες στον Λευκό Οίκο ίσως είναι πιο καθοριστικές από τη σύνοδο Τραμπ - Πούτιν

Είναι πολύ πιθανό η σημερινή συνάντηση στον Λευκό Οίκο να αποδειχθεί ακόμη πιο κρίσιμη για το μέλλον της Ουκρανίας – και για την ασφάλεια ολόκληρης της Ευρώπης – από ό,τι η σύνοδος κορυφής ΗΠΑ-Ρωσίας που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Παρασκευή στην Αλάσκα. Όπως αναφέρει σε ανάλυσή του το BBC, επιφανειακά, εκείνη η πολυαναμενόμενη επανασύνδεση Πούτιν-Τραμπ φάνηκε να ανταποκρίνεται στις πιο χαμηλές προσδοκίες.

Δεν υπήρξε εκεχειρία, ούτε άρση κυρώσεων, ούτε μεγάλες ανακοινώσεις.

Ήταν η Ουκρανία και η Ευρώπη έτοιμες να παρακαμφθούν από μια συμφωνία που μαγειρεύτηκε πίσω από κλειστές πόρτες από τις δύο μεγαλύτερες πυρηνικές δυνάμεις του κόσμου;

Όχι, όπως φαίνεται, αν η Ουκρανία και οι εταίροι της καταφέρουν να το αποτρέψουν.

Ενωμένο μέτωπο στο Οβάλ Γραφείο

Η παρουσία του Βρετανού πρωθυπουργού σερ Κιρ Στάρμερ, του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, του Γερμανού καγκελάριου Φρίντριχ Μερτς και άλλων ηγετών στο πλευρό του προέδρου Ζελένσκι στην Ουάσινγκτον δεν αφορά μόνο το να διασφαλιστεί ότι δεν θα βρεθεί ξανά προ εκπλήξεως στο Οβάλ Γραφείο, όπως συνέβη στις 28 Φεβρουαρίου.

Είναι αποφασισμένοι να δείξουν στον Ντόναλντ Τραμπ δύο πράγματα: πρώτον, ότι δεν μπορεί να υπάρξει ειρηνευτική συμφωνία για την Ουκρανία χωρίς την άμεση συμμετοχή της ίδιας της Ουκρανίας· και δεύτερον, ότι οποιαδήποτε συμφωνία πρέπει να συνοδεύεται από «σιδερένιες» εγγυήσεις ασφαλείας.

Πάνω απ’ όλα, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θέλουν να πείσουν τον Αμερικανό πρόεδρο ότι η Ουκρανία και η Ευρώπη παραμένουν ενωμένες και ότι δεν πρέπει να παρασυρθεί από τη φανερή προσωπική του χημεία με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, ώστε να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις του Ρώσου ηγέτη.

Η δοκιμασία του Στάρμερ

Εδώ είναι που οι διπλωματικές ικανότητες του σερ Κιρ Στάρμερ θα δοκιμαστούν σκληρά. Ο Τραμπ τον συμπαθεί και τον ακούει, ενώ σε έναν μήνα πρόκειται να επισκεφθεί το Ηνωμένο Βασίλειο για επίσημη επίσκεψη.

Τρέφει επίσης εκτίμηση για τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε, ο οποίος θα δώσει το παρών· έναν άνδρα που συχνά αποκαλείται «ο ψιθυριστής του Τραμπ».

Αντιθέτως, ο Αμερικανός πρόεδρος δείχνει μικρότερο σεβασμό στον Εμανουέλ Μακρόν, με τον Λευκό Οίκο να επικρίνει πρόσφατα σφοδρά την πρόθεση του Γάλλου ηγέτη να αναγνωρίσει άνευ όρων παλαιστινιακό κράτος στην επόμενη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.

Για να έχει οποιαδήποτε πιθανότητα να ευοδωθεί μια ειρηνευτική συμφωνία για την Ουκρανία, κάποια πλευρά θα πρέπει να υποχωρήσει.

Τα εμπόδια στις διαπραγματεύσεις

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν επανειλημμένα τονίσει ότι τα διεθνή σύνορα δεν μπορούν να αλλάξουν δια της βίας. Ο Ζελένσκι έχει δηλώσει αμέτρητες φορές ότι δεν πρόκειται να παραδώσει εδάφη· εξάλλου, το ίδιο το ουκρανικό Σύνταγμα το απαγορεύει.

Ωστόσο, ο Πούτιν διεκδικεί το Ντονμπάς, το οποίο ήδη ελέγχει κατά περίπου 85%, και δεν έχει καμία πρόθεση να επιστρέψει ποτέ την Κριμαία.

Και όμως, όπως μου είχε πει κάποτε η πρώην πρωθυπουργός της Εσθονίας και νυν επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Κάγια Κάλας: η νίκη για την Ουκρανία δεν χρειάζεται να σημαίνει αποκλειστικά και μόνο ανακατάληψη όλων των κατεχόμενων εδαφών.

Αν η Ουκρανία εξασφαλίσει τις εγγυήσεις ασφαλείας τύπου Άρθρου 5 που συζητούνται τώρα, αρκετές ώστε να αποτρέπουν οποιαδήποτε μελλοντική ρωσική επιθετικότητα και να διασφαλίζουν την ανεξαρτησία της, τότε αυτό θα συνιστούσε μια μορφή νίκης.

Το τίμημα της ειρήνης

Φαίνεται πλέον ότι οι ΗΠΑ και η Ρωσία έχουν συζητήσει μια πρόταση που ουσιαστικά ανταλλάσσει ορισμένα ουκρανικά εδάφη με εγγυήσεις ασφάλειας ότι δεν θα υπάρξουν περαιτέρω απώλειες.

Αλλά τα ερωτηματικά παραμένουν τεράστια.

Θα μπορούσε η Ουκρανία να αποδεχθεί μια συμφωνία που θα έβαζε τέλος στον πόλεμο, αλλά με κόστος εδαφικές απώλειες, όταν έχουν χαθεί τόσες χιλιάδες ζωές για να υπερασπιστούν αυτά τα εδάφη;

Αν της ζητηθεί να παραχωρήσει το υπόλοιπο 30% της περιφέρειας του Ντονέτσκ που δεν έχει ακόμη καταλάβει η Ρωσία, θα μείνει τότε ο δρόμος προς το Κίεβο επικίνδυνα εκτεθειμένος;

Και τι θα απογίνει με την πολυδιαφημισμένη «Συμμαχία των Προθύμων» του Στάρμερ;

Οι πρώτες συζητήσεις για αποστολή δεκάδων χιλιάδων στρατιωτών στο ουκρανικό έδαφος έχουν πλέον περιοριστεί. Τώρα γίνεται περισσότερο λόγος για «προστασία ουρανών και θαλασσών» και για ενίσχυση της ανοικοδόμησης του ουκρανικού στρατού.

Η επόμενη μέρα

Ακόμη κι αν επιτευχθεί ειρήνη στο πεδίο της μάχης, η κατάσταση θα παραμείνει εύθραυστη.

Όλοι οι στρατιωτικοί αναλυτές με τους οποίους μίλησα πιστεύουν ότι μόλις σταματήσουν οι εχθροπραξίες, ο Πούτιν θα επιχειρήσει να ανασυγκροτήσει τον στρατό του, να παράγει περισσότερα όπλα, ώστε σε τρία με τέσσερα χρόνια να είναι έτοιμος να διεκδικήσει κι άλλα εδάφη.

Και αν –ή όταν– συμβεί αυτό, θα χρειαστεί μεγάλη τόλμη από έναν πιλότο Typhoon ή F-35 για να πατήσει πρώτος τη σκανδάλη και να εκτοξεύσει πύραυλο σε μια προελαύνουσα ρωσική φάλαγγα.

Πηγή: BBC