Σαν σήμερα, 9 Αυγούστου 1945, η έκρηξη της ατομικής βόμβας στο Ναγκασάκι
Ενός λεπτού σιγή τηρήθηκε σήμερα στο Ναγκασάκι, ακριβώς την ώρα της έκρηξης της ατομικής βόμβας η οποία ερρίφθη από αμερικανικό βομβαρδιστικό στην ιαπωνική πόλη πριν από ογδόντα χρόνια, ενώ το αποκατεστημένο καμπαναριό εκκλησίας της πόλης ήχησε — για πρώτη φορά από τότε.
Την 9η Αυγούστου 1945, στις 11:02, τρεις ημέρες μετά τη Χιροσίμα, το Ναγκασάκι ζούσε με τη σειρά του τη φρίκη του βομβαρδισμού με πυρηνικό όπλο. Περίπου 74.000 άνθρωποι βρήκαν τον θάνατο στην πόλη, μεγάλο λιμάνι στο νοτιοδυτικό τμήμα του αρχιπελάγους, προστέθηκαν στους 140.000 νεκρούς στη Χιροσίμα. «Πέρασαν 80 χρόνια, και ποιος θα το φανταζόταν ότι ο κόσμος θα γινόταν έτσι; Σταματήστε τις ένοπλες συρράξεις αμέσως!», απαίτησε ο δήμαρχος της μαρτυρικής πόλης Σίρο Σουζούκι κατά τη διάρκεια της τελετής, με ακροατήριο αντιπροσώπους εκατό και πλέον χωρών. «Οι συγκρούσεις εντείνονται σε διάφορα μέρη εξαιτίας του φαύλου κύκλου της σύγκρουσης και του διχασμού. Μια κρίση ικανή να απειλήσει την επιβίωση της ίδιας της ανθρωπότητας, όπως ο πυρηνικός πόλεμος, πλανάται πάνω από όλους όσοι ζουν σε αυτόν τον πλανήτη», πρόσθεσε ο αιρετός, λίγη ώρα αφού σταμάτησε η δυνατή βροχή που έπεφτε όλο το πρωί, προτού τηρηθεί ενός λεπτού σιγή.
Η διεθνής συμμετοχή –ρεκόρ– σημαδεύτηκε ιδίως από την παρουσία της Ρωσίας, που δεν παρευρισκόταν στην επέτειο αφότου ο στρατός της εισέβαλε στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022. Το Ισραήλ, ο πρεσβευτής του οποίου δεν είχε προσκληθεί πέρυσι, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τον πόλεμο στη Λωρίδα της Γάζας –κάτι που προκάλεσε μποϊκοτάζ από τους πρεσβευτές των άλλων κρατών της G7– έδωσε το παρών. Η έκρηξη εκείνη μοιάζει σαν να έγινε «στην αρχαιότητα, αλλά για τους ανθρώπους που την έζησαν, είναι σαν χθες. Πρέπει να διατηρήσουμε ζωντανή τη μνήμη αυτών που ήταν πραγματικά γεγονότα», είπε η Ατσούκο Χιγκούτσι, κάτοικος του Ναγκασάκι, 50 ετών, στο Πάρκο της Ειρήνης.
Ναγκασάκι: Ήχησε μετά η καμπάνα του καθεδρικού ναού που είχε καταστραφεί από την ατομική βόμβα
Σύμβολο αυτής της τελετής μνήμης, η καμπάνα καθεδρικού ναού, που είχε καταστραφεί από την ατομική βόμβα: αποκαταστάθηκε την άνοιξη, από αμερικανούς χριστιανούς, και τοποθετήθηκε πλάι στην υπάρχουσα, προτού ηχήσει ξανά στην επέτειο, για πρώτη φορά έπειτα από ογδόντα χρόνια. Ο επιβλητικός καθεδρικός ναός της Άμωμου Συλλήψεως με τα κόκκινα τούβλα, βρίσκεται στην κορυφή λόφου. Οικοδομήθηκε ξανά το 1959. Το κτίριο είχε σχεδόν αφανιστεί όταν έγινε η έκρηξη, μερικές εκατοντάδες μέτρα από εκεί. Μόνο η μια από τις δυο καμπάνες του βρέθηκε στα συντρίμμια.
Για τον ιερέα του ναού, τον Κενίτσι Γιαμαμούρα, η αποκατάσταση «δείχνει το μεγαλείο της ανθρώπινης ύπαρξης», είναι η «απόδειξη πως οι άνθρωποι που ανήκουν σ’ ένα στρατόπεδο που έπληξε ένα άλλο μπορεί μια μέρα να θελήσουν να εξιλεωθούν».
Το ζήτημα δεν είναι «να ξεχάσουμε τα τραύματα του παρελθόντος, αλλά να τα αναγνωρίζουμε και να δρούμε για να τα επουλώσουμε, για να ανοικοδομήσουμε, και έτσι να εργαστούμε μαζί για την ειρήνη», είπε ο κ. Γιαμαμούρα στο Γαλλικό Πρακτορείο. Ο ιερωμένος ήθελε έτσι να στείλει μήνυμα σε όλο τον κόσμο, που συνταράσσεται από πολλαπλές ένοπλες συρράξεις ή έχει ριχτεί σε τρελή κούρσα εξοπλισμών. «Δεν πρέπει να ανταποδίδουμε τη βία με βία, αλλά μάλλον να δείχνουμε με τον τρόπο που ζούμε, που προσευχόμαστε, πόσο παράλογο είναι να στερεί κάποιος τη ζωή κάποιου άλλου, πρόσθεσε.
Καθηγητής αμερικανικού πανεπιστημίου, ο παππούς του οποίου είχε πάρει μέρος στο Manhattan Project –στην ανάπτυξη των πρώτων πυρηνικών όπλων– τα οποία χρησιμοποιήθηκαν στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν αυτός που πρωταγωνίστησε στο εγχείρημα της αποκατάστασης της καμπάνας. Ο Τζέιμς Νόλαν, καθηγητής κοινωνιολογίας στη Μασαχουσέτη, συγκέντρωσε δωρεές 125.000 δολαρίων (107.200 ευρώ) καθολικών στις ΗΠΑ για το έργο.
Κατά την παρουσίαση της αποκατασταθείσας καμπάνας, την άνοιξη, «υπήρχε κόσμος ο οποίος κυριολεκτικά έκλαιγε», αφηγήθηκε ο κ. Νόλαν. Πολλοί από τους Αμερικανούς καθολικούς που συναντούσε αγνοούσαν την οδυνηρή ιστορία των χριστιανών του Ναγκασάκι. Αφού προσηλυτίστηκαν στον χριστιανισμό τον 16ο αιώνα, από Ευρωπαίους ιεραπόστολους, υπέστησαν διωγμούς από τους ιάπωνες σογκούν· ασκούσαν και διέδιδαν κρυφά την πίστη τους για πάνω από 250 χρόνια.
Την ιστορία αυτή αφηγήθηκε στο μυθιστόρημά του Silence (Σιωπή) ο ιάπωνας καθολικός συγγραφέας Σουσάκου Έντο — το μετέφερε στη μεγάλη οθόνη ο Μάρτιν Σκορσέζε το 2016. «Μιλάμε για αιώνες μαρτυρίου, βασανιστηρίων, παρανομίας, χλεύης και διωγμών εξαιτίας της πίστης τους», τόνισε ο κ. Νόλαν αναφερόμενος στους ιάπωνες καθολικούς. Αμερικανοί καθολικοί εμπνεύστηκαν από «τη βούλησή τους να συγχωρήσουν και να ανοικοδομήσουν και την αφοσίωσή τους στην προσευχή», πρόσθεσε.
Οι βομβαρδισμοί με τα ατομικά όπλα κατάφεραν τη χαριστική βολή στην ιαπωνική αυτοκρατορία, που συνθηκολόγησε τη 15η Αυγούστου 1945, βάζοντας τέλος στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ιστορικοί ωστόσο συνεχίζουν να αμφισβητούν το εάν και κατά πόσον οι βομβαρδισμοί αυτοί επέτρεψαν να σωθούν ζωές επισπεύδοντας το τέλος του πολέμου, μπροστά στα δεινά των χιμπακούσα –των ανθρώπων που επέζησαν–, που εκτός των άλλων υπέστησαν διακρίσεις για το υπόλοιπο των ζωών τους και αντιμετώπιζαν πολύ υψηλό κίνδυνο να εμφανίσουν ορισμένες μορφές καρκίνου.
