Σκουριασμένες βίδες, μεταλλικά καρφιά και πλαστικά σκουπίδια: η φρικτή βία κατά των γυναικών του Τιγκράι στην Αιθιοπία

Ο πόλεμος στο Τιγκράι περιγράφεται συχνά ως ένας ξεχασμένος πόλεμος. Ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2020, αφού ο πρωθυπουργός της Αιθιοπίας, ο βραβευμένος με Νόμπελ Ειρήνης Abiy Ahmed, έστειλε τον στρατό για να ανατρέψει το κυβερνών κόμμα της περιοχής, το Μέτωπο Απελευθέρωσης του Λαού του Τιγκράι, το οποίο ισχυρίστηκε ότι αποτελούσε απειλή για την εθνική ασφάλεια.

Στους μήνες που ακολούθησαν, η Αιθιοπία επέβαλε αποκλεισμό στο Τιγκράι, απαγόρευσε την είσοδο ξένων δημοσιογράφων και σταμάτησε την παροχή βοήθειας, βυθίζοντας την περιοχή σε μια κλιμακούμενη κρίση πείνας. Ακόμη και με σχεδόν πλήρη αποκλεισμό των πληροφοριών, εμφανίστηκαν αναφορές για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων μαζικών δολοφονιών εκατοντάδων αμάχων και εκτεταμένων βιασμών γυναικών του Τιγκράι από δυνάμεις συνδεδεμένες με την κυβέρνηση.

Μέχρι τη στιγμή της υπογραφής της εκεχειρίας τον Νοέμβριο του 2022, μεταξύ 300.000 και 800.000 άμαχοι είχαν σκοτωθεί, σύμφωνα με εκτιμήσεις ερευνητών του Πανεπιστημίου της Γάνδης, είτε άμεσα από τη βία είτε από την πείνα ως αποτέλεσμα του αποκλεισμού. Υπάρχουν αποδείξεις για παραβιάσεις που διαπράχθηκαν από όλα τα μέρη, αλλά ο μεγαλύτερος αριθμός φερόμενων φρικαλεοτήτων διαπράχθηκε από τις αιθιοπικές και τις ερυθραίες δυνάμεις. Τυχαία έρευνα που διεξήχθη από το BMJ διαπίστωσε ότι περίπου το 10% των γυναικών του Τιγκράι υπέστησαν σεξουαλική βία. Περίπου το 70% από αυτές βιάστηκαν ομαδικά.

Όταν ξέσπασε ο πόλεμος, ο Δρ Αμπράχα ήταν επικεφαλής της παιδιατρικής στο μεγαλύτερο νοσοκομείο του Τιγκράι. Ο Αμπράχα άρχισε να συνεργάζεται με συναδέλφους του από τη γυναικολογία και τη μαιευτική, καθώς άρχισαν να φτάνουν γυναίκες και παιδιά που είχαν βιαστεί από τις αιθιοπικές και τις ερυθραίες δυνάμεις. Οι πρώτες ήταν μια ομάδα έξι κοριτσιών, όλες κάτω των 18 ετών, λέει. «Ήταν πολύ οδυνηρό».

Όταν εντόπισαν την πρώτη περίπτωση γυναίκας με αντικείμενα στη μήτρα της, ο Αμπράχα λέει ότι το προσωπικό σοκαρίστηκε. «Για εμάς, ήταν ένα πολύ οδυνηρό νέο φαινόμενο: δεν είχαμε ακούσει ποτέ για ομαδικούς βιασμούς και εισαγωγή ξένων σωμάτων σε γυναίκες», λέει. «Ακόμη και το να δούμε μία περίπτωση ήταν πολύ οδυνηρό για να το αντέξουμε».

Όμως, οι γυναίκες συνέχιζαν να καταφθάνουν. Ο Αμπράχα, που είναι τώρα διευθυντής του νοσοκομείου, θυμάται ότι περιμάζεψε τρεις γυναίκες και λέει ότι η κλινική που είναι συνδεδεμένη με το νοσοκομείο μπόρεσε να βρει ιατρικά αρχεία για τουλάχιστον πέντε γυναίκες που υποβλήθηκαν σε χειρουργική επέμβαση.

Ο πραγματικός αριθμός θα είναι πολύ, πολύ μεγαλύτερος. Πολλές γυναίκες δεν επιβίωσαν από τις αρχικές επιθέσεις ή από τις συνέπειές τους, λέει. «Όταν έχουν αιχμηρά άκρα, [αυτά τα αντικείμενα] είναι γνωστό ότι μετακινούνται», λέει ο Αμπράχα. Μια γυναίκα που νοσηλεύτηκε στο νοσοκομείο είπε στο προσωπικό ότι της είχαν βάλει καρφιά και βίδες στη μήτρα. Όταν η ιατρική ομάδα έκανε ακτινογραφίες, βρήκε τα καρφιά στο γαστρεντερικό της σύστημα. «Μπορεί να διατρήσουν μεγάλα αγγεία, η αιμορραγία από τα οποία μπορεί να είναι αυτόματα θανατηφόρα», λέει.

Για τις επιζώσες, ο βιασμός παραμένει εξαιρετικά στιγματιστικός και οι γυναίκες αποφεύγουν να ζητήσουν ιατρική περίθαλψη ή να αποκαλύψουν τα τραύματά τους. Σε πολλές είπαν οι στρατιώτες ότι θα τις σκότωναν αν ζητούσαν βοήθεια. Από αυτές που κατάφεραν να φτάσουν στα νοσοκομεία, ένα σημαντικό ποσοστό δεν καταγράφηκε: οι ιατρικές σημειώσεις καταστράφηκαν κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης ή δεν τηρήθηκαν καθόλου. «Οι εισβολείς κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου απειλούσαν όλους τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης που βοηθούσαν αυτές τις γυναίκες – κάθε εργαζόμενος στον τομέα της υγείας που βοηθούσε με οποιονδήποτε τρόπο τις επιζώσες θεωρούνταν προδότης. Έτσι, έγινε μια προσπάθεια να κρυφτούν οι φοβισμένες επιζώσες», λέει ο Αμπράχα.

Ο Abiy, πρωθυπουργός της Αιθιοπίας, αντιμετωπίζει κατηγορίες για εγκλήματα πολέμου από τις στρατιωτικές του δυνάμεις, αλλά δεν έχουν απαγγελθεί κατηγορίες ούτε έχουν επιβληθεί κυρώσεις εναντίον του. Μια χούφτα στρατιώτες έχουν κατηγορηθεί για συμμετοχή σε σφαγές ή βιασμούς γυναικών. Η Αιθιοπία πίεσε επανειλημμένα να διακοπεί η χρηματοδότηση μιας έρευνας των Ηνωμένων Εθνών για τις παραβιάσεις, και η επιτροπή τελικά διαλύθηκε το 2023 χωρίς να ληφθεί απόφαση για τη συνέχιση της αποστολής της. 

Αν και ο πόλεμος έχει επίσημα τελειώσει, η βία στο Τιγκράι συνεχίζεται. Έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί μετά την κατάπαυση του πυρός δείχνουν ότι η σεξουαλική βία από τις δυνάμεις ασφαλείας συνεχίζεται αμείωτη. Σύμφωνα με το Γραφείο του Ύπατου Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (OHCHR), οι Ερυθραίοι στρατιώτες συνεχίζουν να καταλαμβάνουν σημαντικά τμήματα του Τιγκράι, ιδίως τις ανατολικές περιοχές, όπου «διαπράττουν παραβιάσεις, όπως απαγωγές, βιασμούς, λεηλασίες περιουσιών και αυθαίρετες συλλήψεις». Και τώρα, οι αυξανόμενες εντάσεις μεταξύ της αιθιοπικής κυβέρνησης και των ένοπλων ομάδων στην Αμχάρα και την Ορομίνο αφήνουν ολόκληρη την περιοχή ευάλωτη σε μια νέα εμφύλια σύρραξη.

Πολλές από τις γυναίκες που μίλησαν στην Guardian ισχυρίζονται ότι κρατήθηκαν και βιάστηκαν επανειλημμένα σε στρατιωτικές βάσεις τόσο από αιθιοπικές όσο και από ερυθραίες δυνάμεις – αναφορές που υποδηλώνουν ότι η σεξουαλική βία κατά των γυναικών του Τιγκράι ήταν συστηματική και, σε κάποιο βαθμό, ανεπίσημη από τις στρατιωτικές ιεραρχίες.

Πηγή: Guardian