Αυτό είναι το φρούριο του Φορντό στο Ιράν – Αδιαπέραστη η εγκατάσταση από βόμβες διάτρησης καταφυγίων
Πέντε σήραγγες που οδηγούν στο εσωτερικό των βουνών, μερικά κτίρια υποστήριξης και μια μεγάλη περίμετρος ασφαλείας: Αυτά είναι όσα μπορεί κανείς να δει από τη μυστηριώδη πυρηνική εγκατάσταση Φορντό του Ιράν από πρόσφατες δορυφορικές εικόνες.
Το μυστικό και αυστηρά φυλασσόμενο συγκρότημα που χτίστηκε κοντά στην ιερή πόλη Κομ του Ιράν τροφοδοτεί εικασίες σχετικά με την πραγματική του φύση και το μέγεθός του από τότε που έγινε γνωστό για πρώτη φορά το 2009, σύμφωνα με το CNN.
Μέρος αυτών που γνωρίζουμε για το Φορντό προέρχεται από μια πληθώρα ιρανικών εγγράφων που κλάπηκαν πριν από χρόνια από τις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες.
Οι κύριες αίθουσές του εκτιμάται ότι βρίσκονται 80 έως 90 μέτρα (περίπου 262 έως 295 πόδια) κάτω από το έδαφος – σε βάθος ασφαλές από οποιαδήποτε εναέρια βόμβα που είναι γνωστό ότι διαθέτει το Ισραήλ, γεγονός που καθιστά την καταστροφή της εγκατάστασης από αέρος σχεδόν αδύνατη.
Το Ισραήλ έχει στοχεύσει την εγκατάσταση τις τελευταίες ημέρες αλλά, σύμφωνα με τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA), μέχρι στιγμής είτε δεν θέλησε – είτε δεν κατάφερε – να την πλήξει αποτελεσματικά.
Η κατασκευή του Φορντό ξεκίνησε στις αρχές του 2000
Η Τεχεράνη επιμένει εδώ και καιρό ότι οι στόχοι του πυρηνικού της προγράμματος είναι ειρηνικοί, ωστόσο το Φορντό βρίσκεται στο επίκεντρο των ανησυχιών για τις φιλοδοξίες του Ιράν.
«Το μέγεθος και η διαρρύθμιση αυτής της εγκατάστασης δεν συνάδουν με ένα ειρηνικό πρόγραμμα», είχε δηλώσει ο τότε Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα το 2009, όταν, μαζί με τον τότε Πρόεδρο της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί και τον Βρετανό Πρωθυπουργό Γκόρντον Μπράουν, αποκάλυψαν στον κόσμο την ύπαρξη του Φορντό.
Israeli aircraft have reportedly struck Iran's Fordow Fuel Enrichment Plant, a reinforced nuclear enrichment facility dug under a mountain in Qom province, Iran. pic.twitter.com/INzPERmf3N
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους δεν έχουν δώσει πολλές λεπτομέρειες σχετικά με το πότε ξεκίνησε η κατασκευή του Φορντό, αλλά διαθέσιμες στο κοινό δορυφορικές εικόνες αποκαλύπτουν ότι στο σημείο υπήρχε δραστηριότητα ήδη από το 2004. Η IAEA δηλώνει ότι διαθέτει επιπλέον εικόνες που δείχνουν κατασκευαστική δραστηριότητα ήδη από το 2002.
Η Τεχεράνη εξήγησε στη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA) σε επιστολή με ημερομηνία Οκτωβρίου 2009 ότι η απόφαση να κατασκευαστεί η εγκατάσταση υπόγεια ήταν αποτέλεσμα «απειλών στρατιωτικών επιθέσεων κατά του Ιράν» και ενημέρωσε ότι η εγκατάσταση θα μπορούσε να φιλοξενήσει έως και 3.000 φυγοκεντρητές (centrifuges).
Οι ισραηλινές κατηγορίες για τα πυρηνικά του Ιράν
Οι κίνδυνοι που παρουσίαζε το Φορντό περιορίστηκαν σημαντικά χάρη στο Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (Joint Comprehensive Plan of Action – JCPOA), τη λεγόμενη «πυρηνική συμφωνία του Ιράν», η οποία απαιτούσε από το Ιράν να αφαιρέσει τα δύο τρίτα των φυγοκεντρητών από την εγκατάσταση, καθώς και όλο το πυρηνικό υλικό, αφού το Φορντό απαγορεύτηκε από οποιαδήποτε σχετική δραστηριότητα.
Αυτή η διαδικασία άρχισε να αναστρέφεται σταδιακά όταν ο τότε Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, απέσυρε τη χώρα του από τη συμφωνία το 2018.
Περαιτέρω λεπτομέρειες σχετικά με την εγκατάσταση δόθηκαν στη δημοσιότητα από τον Ισραηλινό Πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου το 2018, αφού οι μυστικές υπηρεσίες της χώρας του κατέσχεσαν περισσότερα από 55.000 έγγραφα από αυτό που το Ισραήλ χαρακτήρισε ως το «ατομικό αρχείο» του Ιράν.
Την εποχή εκείνη, ο τότε Αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, Αμπάς Αραγτσί, χαρακτήρισε τις αποκαλύψεις και τα σχόλια του Νετανιάχου ως «παιδαριώδη» και «γελοία». Ο τότε Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάικ Πομπέο, δήλωσε ότι οι ΗΠΑ γνώριζαν το υλικό «εδώ και καιρό» και πίστευαν ότι τα έγγραφα ήταν αυθεντικά.
Προστατευμένο ακόμη και από τις ισχυρότερες βόμβες
Πρόσφατες αναφορές της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (IAEA) υποδεικνύουν ότι το Ιράν έχει αυξήσει την παραγωγή εμπλουτισμένου ουρανίου σε επίπεδο 60% στην εγκατάσταση του Φορντό, η οποία, σύμφωνα με ειδικούς και την IAEA, διαθέτει πλέον 2.700 φυγοκεντρητές.
«Η σημαντικά αυξημένη παραγωγή και συσσώρευση ουρανίου υψηλού εμπλουτισμού από το Ιράν — το μόνο κράτος χωρίς πυρηνικά όπλα που παράγει τέτοιο πυρηνικό υλικό — προκαλεί σοβαρή ανησυχία», ανέφερε η IAEA σε έκθεσή της στις 31 Μαΐου.
Σύμφωνα με το think tank ISIS, «το Ιράν μπορεί να μετατρέψει τα υπάρχοντα αποθέματά του ουρανίου εμπλουτισμένου σε ποσοστό 60% σε 233 κιλά ουρανίου οπλικής καθαρότητας μέσα σε τρεις εβδομάδες στην εγκατάσταση Φορντό, ποσότητα επαρκή για την κατασκευή εννέα πυρηνικών όπλων».
Μόνο οι ΗΠΑ διαθέτουν το είδος της βόμβας που απαιτείται για να πληγεί η πυρηνική εγκατάσταση Φορντό του Ιράν, δήλωσε ο πρέσβης του Ισραήλ στις ΗΠΑ, Γιεχιέλ Λάιτερ, σε συνέντευξή του στο Merit TV τη Δευτέρα. Ωστόσο πρόσθεσε: «Υπάρχουν και άλλοι τρόποι για να αντιμετωπιστεί το Φορντό».
Η καταστροφή του Φορντό από αέρος θα ήταν σχεδόν αδύνατη για το Ισραήλ, σύμφωνα με έκθεση του βρετανικού think tank RUSI (Royal United Services Institute) του Μαρτίου, και θα απαιτούσε τεράστια ισχύ πυρός και συνδρομή από τις ΗΠΑ.
Σύμφωνα με την έκθεση, η εγκατάσταση δεν είναι καν προσβάσιμη από τις αμερικανικές βόμβες GBU-57 massive ordnance penetrator, οι οποίες φτάνουν σε βάθος περίπου 60 μέτρων — ενώ το Φορντό βρίσκεται 80-90 μέτρα υπόγεια. Οι GBU-57 μπορούν να μεταφερθούν μόνο από τα βομβαρδιστικά stealth B-2 της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ, τα οποία το Ισραήλ δεν διαθέτει — ακόμα κι αν οι ΗΠΑ του παρείχαν τις βόμβες.
Άλλοι αναλυτές συμφωνούν, λέγοντας πως, αν οι ΗΠΑ επιχειρούσαν να πλήξουν το Φορντό, πιθανότατα δεν θα ήταν δυνατό με μία μόνο βόμβα.
«Θα στοιχημάτιζα σε επαναλαμβανόμενα πλήγματα κατά του Φορντό», δήλωσε ο στρατιωτικός αναλυτής του CNN Σέντρικ Λέιτον, πρώην συνταγματάρχης της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ. «Το Ισραήλ θα μπορούσε πιθανώς να καταστρέψει τις εισόδους των τούνελ αρκετά βαθιά και σίγουρα να καταστρέψει το σύστημα εξαερισμού», είπε. «Αν καταστρέψεις (τα τούνελ) και την ηλεκτρική παροχή, θα χρειαστούν μήνες μέχρι να μπορέσουν να επαναλειτουργήσουν πραγματικά».
«Ακόμα κι αν το καταστρέψεις, δεν είναι το τέλος, γιατί μετά προκύπτει το επόμενο ερώτημα: Πόσους φυγοκεντρητές έχει κατασκευάσει το Ιράν που δεν έχει εγκαταστήσει στο Φορντό και το Νατάνζ; Και πού βρίσκονται αυτοί;» είπε.
32°
