Ινδία: Το δραματικό «mayday» του πιλότου - Γιατί συνετρίβη το αεροσκάφος μέσα σε 30 δευτερόλεπτα

Το τι ακριβώς συνέβη στην Πτήση AI171 μεταξύ Αχμενταμπάντ της Ινδίας και Λονδίνου-Γκάτγουικ το απόγευμα της Πέμπτης (12.06) θα αποκαλυφθεί μόνο μέσω μιας λεπτομερούς έρευνας, όμως οι στιγμές μετά την απογείωση θεωρούνται από τις πιο κρίσιμες.

Ινδοί ερευνητές θα πλαισιωθούν από ειδικούς από τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο τις επόμενες ημέρες, καθώς οι αρχές προσπαθούν να διαπιστώσουν τι προκάλεσε τη συντριβή του Boeing 787-8 Dreamliner λίγο μετά την απογείωση, μόλις 1,5 χλμ. από τον διάδρομο απογείωσης στο Διεθνές Αεροδρόμιο Σαρντάρ Βαλαμπάι Πατέλ της Ινδίας.

Γιατί συνετρίβη το αεροσκάφος της Air India

Πρόκειται για την πρώτη φορά που σε ένα 787-8 Dreamliner προκαλείται θανατηφόρο δυστύχημα από την έναρξη της εμπορικής του χρήσης το 2011. Η τραγωδία της Πέμπτης στοίχισε τη ζωή σε τουλάχιστον 260 άτομα εντός του αεροσκάφους και ακόμη περισσότερα στο έδαφος.

Το BBC μίλησε με ειδικούς στην αεροπορία καθώς και με πιλότους που βρίσκονται στην Ινδία και πετούν τακτικά 787-8 από τα διεθνή αεροδρόμια της χώρας, ώστε να διερευνήσει ποιοι παράγοντες θα μπορούσαν να οδήγησαν το αεροπλάνο να συντριβεί πάνω σε κατοικημένες περιοχές στην καρδιά του Αχμενταμπάντ, μόλις λίγες στιγμές μετά την απογείωση.

Δυσκολία στην απόκτηση ύψους

Το 787-8 Dreamliner πιλοταριζόταν από τον κυβερνήτη Σουμίτ Σαμπαρβάλ και τον συγκυβερνήτη Κλάιβ Κούνταρ. Και οι δύο ήταν ιδιαίτερα έμπειροι, με πάνω από 9.000 συνολικές ώρες πτήσης. Ο κ. Σαμπαρβάλ είχε πάνω από 22 χρόνια εμπειρίας ως πιλότος εμπορικών πτήσεων.

Το αεροπλάνο μετέφερε 242 άτομα καθώς τροχοδρομούσε στον διάδρομο του Αεροδρομίου του Αχμενταμπάντ το απόγευμα της Πέμπτης. Απογειώθηκε στις 13:39 τοπική ώρα (08:09 GMT), σύμφωνα με την Air India.

Ο Υπουργός Εσωτερικών της Ινδίας, Άμιτ Σαχ, δήλωσε ότι το αεροσκάφος μετέφερε 100 τόνους καυσίμων — πρακτικά πλήρες φορτίο — καθώς ανέβαινε από το Αχμενταμπάντ.

Το δραματικό «Mayday» του πιλότου

Η πτήση AI171 βρισκόταν στον αέρα μόλις 11 δευτερόλεπτα όταν ο κυβερνήτης εξέπεμψε δραματικό SOS: «Mayday… δεν υπάρχει ώθηση, χάνουμε ισχύ, δεν μπορούμε να σηκωθούμε!». Μέσα σε 19 δευτερόλεπτα το αεροπλάνο έχασε ύψος και κατέπεσε, προκαλώντας τεράστιες καταστροφές.

Δεν δόθηκε καμία απάντηση από το αεροσκάφος μετά από αυτό. Δεν είναι σαφές τι προκάλεσε το σήμα κινδύνου, όμως ο μοναδικός επιζών της πτήσης δήλωσε σε ινδικά μέσα ενημέρωσης ότι άκουσε έναν δυνατό θόρυβο καθώς το αεροπλάνο πάσχιζε να αποκτήσει ύψος.

Ο Βισουάς Κουμάρ Ραμές, 40 ετών από το Λονδίνο καθόταν στη θέση 11Α καθόταν. Είχε μόλις επισκεφθεί  συγγενείς στην περιοχή μαζί με τον αδερφό του, ο οποίος καθόταν στη θέση 11J του μοιραίου αεροσκάφους. 

Βίντεο που επαληθεύτηκε από το BBC δείχνει το αεροπλάνο να πετά χαμηλά πάνω από μια κατοικημένη γειτονιά. Τα τελευταία μεταδιδόμενα δεδομένα έδειξαν ότι το αεροσκάφος έφτασε σε ύψος 625 ποδών (190 μέτρα). Στη συνέχεια άρχισε να χάνει ύψος και εξαφανίστηκε πίσω από δέντρα και κτίρια, προτού σημειωθεί μια μεγάλη έκρηξη στον ορίζοντα.

«Δεν θα είχε χρόνο να αντιδράσει αν έχανε και τους δύο κινητήρες», δήλωσε ένας πιλότος. Πλάνα από κάμερες ασφαλείας που είδε το BBC Verify έδειξαν ότι το αεροπλάνο παρέμεινε στον αέρα για 30 δευτερόλεπτα.

Το αεροπλάνο συνετρίβη σε κατοικημένη περιοχή, με εικόνες να δείχνουν πολυκατοικίες κατεστραμμένες σε μια πυκνοκατοικημένη ζώνη με νοσοκομεία και δημόσια κτίρια.

Εικασίες για «εξαιρετικά σπάνια» διπλή αποτυχία κινητήρων

Είναι σχεδόν αδύνατον να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα για τα αίτια της καταστροφής με βάση τα βίντεο της σύντομης πτήσης του αεροσκάφους.

Τις επόμενες ημέρες θα ξεκινήσει μια πολύπλοκη έρευνα, η οποία θα περιλαμβάνει το μαύρο κουτί — που καταγράφει τα δεδομένα πτήσης — και ανάλυση των συντριμμιών. Όμως, τα βίντεο που έχουν κυκλοφορήσει δείχνουν το αεροπλάνο να δυσκολεύεται να απογειωθεί, φαινομενικά λόγω έλλειψης ώθησης ή ισχύος.

Μια πιθανή αιτία που έχουν υποθέσει ορισμένοι ειδικοί είναι το ενδεχόμενο μιας εξαιρετικά σπάνιας διπλής αστοχίας κινητήρων. Έχουν τεθεί ερωτήματα σχετικά με το εάν είχε αναπτυχθεί ο εφεδρικός στρόβιλος Ram Air Turbine (RAT), που ενεργοποιείται όταν οι κύριοι κινητήρες δεν παρέχουν ισχύ στα βασικά συστήματα.

Η διπλή αποτυχία κινητήρων είναι σχεδόν ανήκουστη, με το πιο γνωστό παράδειγμα να είναι το «Θαύμα στον Χάντσον» το 2009, όταν ένα Airbus A320 της US Airways έχασε και τους δύο κινητήρες λόγω πρόσκρουσης με πουλιά λίγο μετά την απογείωση από το Λα Γκουάρντια της Νέας Υόρκης, αλλά κατάφερε να προσθαλασσωθεί με ασφάλεια.

Ένας ανώτερος πιλότος είπε στο BBC ότι διπλή αποτυχία κινητήρων μπορεί επίσης να προέλθει από μόλυνση των καυσίμων ή απόφραξη. Οι κινητήρες βασίζονται σε ένα ακριβές σύστημα παροχής καυσίμου — αν αυτό φράξει, μπορεί να προκληθεί έλλειψη καυσίμου και απενεργοποίηση των κινητήρων.

Ο πρώην πιλότος Μάρκο Τσαν είπε στο BBC Verify ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις μέχρι στιγμής που να δείχνουν διπλή αστοχία κινητήρων.

Ο ειδικός αεροπορίας Μόχαν Ρανγκαναθάν είπε στο BBC ότι διπλή αποτυχία κινητήρων θα ήταν «ένα εξαιρετικά σπάνιο περιστατικό».

Η GE Aerospace, κατασκευάστρια των κινητήρων, ανακοίνωσε ότι θα στείλει ομάδα στην Ινδία για να βοηθήσει στην έρευνα, ενώ η Boeing δήλωσε ότι προσφέρει πλήρη υποστήριξη στην αεροπορική εταιρεία.

Πιθανότητα πρόσκρουσης με πουλί

Μια άλλη πιθανότητα που έχουν εξετάσει ειδικοί στην Ινδία είναι πρόσκρουση με πουλί.

Αυτές συμβαίνουν όταν ένα αεροπλάνο συγκρούεται με πουλί, και μπορεί να είναι εξαιρετικά επικίνδυνες. Σε σοβαρές περιπτώσεις, οι κινητήρες μπορεί να χάσουν ισχύ αν απορροφήσουν το πουλί, όπως έγινε στην καταστροφή της Jeju Air στη Νότια Κορέα πέρυσι, με 179 νεκρούς.

Ειδικοί και πιλότοι που γνωρίζουν καλά το αεροδρόμιο του Αχμενταμπάντ είπαν στο BBC ότι το αεροδρόμιο είναι «γνωστό για τα πουλιά».

«Είναι πάντα γύρω», λέει ο κ. Ρανγκαναθάν, επιβεβαιώνοντας αυτό που είπαν τουλάχιστον τρεις Ινδοί πιλότοι στο BBC.

Η πολιτεία Γκουτζαράτ, όπου βρίσκεται το Αχμενταμπάντ, κατέγραψε 462 περιστατικά πρόσκρουσης με πουλιά μέσα σε πέντε χρόνια, με τα περισσότερα να συμβαίνουν στο συγκεκριμένο αεροδρόμιο, σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Πολιτικής Αεροπορίας που κατατέθηκαν στο Κοινοβούλιο τον Δεκέμβριο του 2023.

Ρεπορτάζ των Times of India τον Σεπτέμβριο του 2023 ανέφερε ότι σημειώθηκαν 38 τέτοιες προσκρούσεις το 2022–23 στο Αχμενταμπάντ, αύξηση 35% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά.

Στο περιστατικό του 2009, ένα σμήνος γλάρων απορροφήθηκε στα 2.700 πόδια — τέσσερις φορές μεγαλύτερο ύψος από την πτήση της Air India. Στην παρούσα περίπτωση, οι Ινδοί πιλότοι δεν είχαν ούτε το ύψος ούτε τον χρόνο να αντιδράσουν.

Ωστόσο, ένας ανώτερος πιλότος είπε ότι πρόσκρουση με πουλί σπάνια είναι καταστροφική «εκτός αν επηρεάσει και τους δύο κινητήρες».

Μπορεί να έπαιξαν ρόλο τα flaps του αεροσκάφους;

Τρεις ειδικοί που μίλησαν στο BBC Verify υπέθεσαν ότι η καταστροφή ίσως προκλήθηκε επειδή τα flaps του αεροσκάφους δεν είχαν επεκταθεί κατά την απογείωση — αν και άλλοι πιλότοι και αναλυτές διαφώνησαν.

Τα flaps παίζουν ζωτικό ρόλο κατά την απογείωση, βοηθώντας το αεροσκάφος να δημιουργήσει μέγιστη άνωση σε χαμηλές ταχύτητες.

Αν δεν επεκταθούν σωστά, ένα πλήρως φορτωμένο αεροσκάφος — με επιβάτες, βαρύ φορτίο καυσίμων για μακρινή πτήση και σε συνθήκες ζέστης — θα δυσκολευτεί να απογειωθεί.

Στο Αχμενταμπάντ, όπου οι θερμοκρασίες έφταναν σχεδόν τους 40°C την Πέμπτη, ο αραιός αέρας απαιτούσε μεγαλύτερη επέκταση flaps και ισχυρότερη ώθηση κινητήρων, σύμφωνα με πιλότο. Σε τέτοιες συνθήκες, ακόμα και ένα μικρό λάθος ρύθμισης μπορεί να έχει καταστροφικά αποτελέσματα.

Πλάνα από κάμερες ασφαλείας που κυκλοφόρησαν το απόγευμα της Πέμπτης έδειξαν το αεροσκάφος να απογειώνεται, να δυσκολεύεται να αποκτήσει ύψος και στη συνέχεια να πέφτει σταδιακά πριν συντριβεί.

Ωστόσο, μια απογείωση με μαζεμένα flaps θα ενεργοποιούσε το Σύστημα Προειδοποίησης Διαμόρφωσης Απογείωσης του 787, ειδοποιώντας το πλήρωμα για μη ασφαλή ρύθμιση, σύμφωνα με πιλότο που μίλησε στο BBC.

Ο πρώην πιλότος κ. Τσαν είπε στο BBC Verify ότι το διαθέσιμο υλικό είναι πολύ αλλοιωμένο για να διαπιστωθεί με βεβαιότητα αν τα flaps είχαν επεκταθεί, αλλά τόνισε ότι τέτοιο σφάλμα θα ήταν «πολύ ασυνήθιστο».

«Τα flaps ρυθμίζονται από τους πιλότους οι ίδιοι, πριν την απογείωση, και υπάρχουν αρκετές λίστες ελέγχου και διαδικασίες για να διασφαλιστεί η ρύθμιση», είπε ο κ. Τσαν. «Αν τα flaps δεν ρυθμίστηκαν σωστά, αυτό θα έδειχνε πιθανό ανθρώπινο λάθος».

Οι απαντήσεις για την τραγωδία θα χρειαστούν χρόνο τονίζει η αεροπορική εταιρεία εκφράζοντας τη θλίψη της για το γεγονός. 

Πηγή: BBC