Ο Μερτς συναντά σήμερα για πρώτη φορά τον Τραμπ στην Ουάσιγκτον - Η δύσκολη ατζέντα

Ο νεοεκλεγείς καγκελάριος της Γερμανίας, Φρίντριχ Μερτς, θα καθίσει σήμερα (5.06) στο Οβάλ Γραφείο για την πρώτη του δια ζώσης συνάντηση με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.

Η συνάντηση πραγματοποιείται καθώς σειρά διεθνών ζητημάτων υψηλού διακυβεύματος επανέρχεται στο προσκήνιο. Ο Τραμπ έχει εκδώσει νέο κύμα προειδοποιήσεων προς την Ευρωπαϊκή Ένωση για δασμούς· ο πόλεμος στην Ουκρανία δείχνει να μην έχει τέλος· και η πίεση προς το Ισραήλ αυξάνεται λόγω της επιδεινούμενης ανθρωπιστικής κρίσης στη Γάζα.

Από την ανάληψη των καθηκόντων του, ο Μερτς έχει περιοδεύσει σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, συναντώντας τον Εμανουέλ Μακρόν της Γαλλίας, τον Κιρ Στάρμερ του Ηνωμένου Βασιλείου και τον Ντόναλντ Τουσκ της Πολωνίας – προτού εμφανιστούν όλοι μαζί στο Κίεβο στο πλευρό του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι, σε μια επίδειξη ευρωπαϊκής ενότητας.

Η μόνη μεγάλη απουσία ήταν μια συνάντηση με τον Τραμπ. Αν και έχουν υπάρξει τηλεφωνικές συνομιλίες, η χειραψία και ο ήχος των φωτογραφικών κλικ θα σηματοδοτήσουν την έναρξη της νέας σχέσης Γερμανίας-ΗΠΑ.

Τι επιδιώκει ο Μερτς για τη Γερμανία

Η θέση της Γερμανίας ως οικονομικής δύναμης της Ευρώπης και η προσπάθεια του Μερτς να επανατοποθετήσει τη χώρα ως ηγέτιδα στην ευρωπαϊκή ασφάλεια –συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσης του στρατού και της συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις Τραμπ για αύξηση των αμυντικών δαπανών των χωρών του ΝΑΤΟ– καταδεικνύουν τη σημασία της επιτυχίας της συνάντησης.

Υπάρχει, ωστόσο, και το ενδεχόμενο μιας διπλωματικής έκρηξης, όπως είχε συμβεί στο παρελθόν με τον πρόεδρο Ζελένσκι ή, πιο πρόσφατα, με τον πρόεδρο της Νότιας Αφρικής, Σίριλ Ραμαφόσα.

Πρόσφατα, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζέι Ντι Βανς, και ο υπουργός Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, επέκριναν την απόφαση της Γερμανίας να χαρακτηρίσει το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) ως "ξεκάθαρα ακροδεξιό εξτρεμιστικό" και να ενισχύσει την παρακολούθησή του.

Και οι δύο εξέφρασαν την οργή τους μέσω της πλατφόρμας X, κατηγορώντας το "γερμανικό κατεστημένο" για τυραννική συμπεριφορά. Ο Ρούμπιο έγραψε: «Αυτό δεν είναι δημοκρατία – είναι τυραννία μεταμφιεσμένη». Ο Βανς συμπλήρωσε: «Η Δύση γκρέμισε μαζί το Τείχος του Βερολίνου. Και τώρα το έχει ξαναχτίσει – όχι οι Σοβιετικοί ή οι Ρώσοι, αλλά το γερμανικό κατεστημένο».

Το γερμανικό Υπουργείο Εξωτερικών απάντησε στο X ότι η απόφαση ήταν δημοκρατική, «αποτέλεσμα ενδελεχούς και ανεξάρτητης έρευνας για την προστασία του Συντάγματος και του κράτους δικαίου».

Ο Μερτς, λίγες ημέρες αργότερα, απέρριψε τις δηλώσεις λέγοντας: «Η Γερμανία απελευθερώθηκε από την τυραννία χάρη στις ΗΠΑ· σήμερα είναι σταθερή, φιλελεύθερη και δημοκρατική. Δεν χρειαζόμαστε μάθημα δημοκρατίας».

Παρά τις πρόσφατες εντάσεις, η προσδοκία είναι ότι η επικείμενη συνάντηση θα κυλήσει σε φιλικό κλίμα.

Ο Βόλφγκανγκ Ίσινγκερ, πρώην πρέσβης της Γερμανίας στις ΗΠΑ, δήλωσε στο CNN ότι ο Μερτς είναι «απολύτως έτοιμος» για τη συνάντηση και ότι η προσωπικότητα και ο τρόπος επικοινωνίας του θα τον βοηθήσουν να κερδίσει τον πρόεδρο.

«Δεν μασά τα λόγια του... Αυτό δεν είναι το στιλ του Φρίντριχ Μερτς. Λέει αυτό που πιστεύει. Είναι διαφανής. Είναι άμεσος. Και φαντάζομαι ότι αυτό είναι κάτι που ίσως εκτιμήσει ο Ντόναλντ Τραμπ».

Αυτή η ευθύτητα, ειδικά όσον αφορά τη σχέση Ευρώπης-ΗΠΑ, έχει ήδη προκαλέσει αμηχανία σε κάποιους κύκλους.

Αμέσως μετά τη νίκη του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU) και του αδελφού κόμματός του στις εκλογές της 23ης Φεβρουαρίου, ο Μερτς δήλωσε ότι «η ύψιστη προτεραιότητα είναι να ενισχυθεί η Ευρώπη το συντομότερο δυνατό, ώστε να επιτύχουμε σταδιακή ανεξαρτησία από τις ΗΠΑ». Πρόσθεσε ότι η κυβέρνηση Τραμπ «δεν ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για την τύχη της Ευρώπης».

Και μόλις την περασμένη εβδομάδα, απάντησε στις δηλώσεις του Βανς από τη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου, στις οποίες ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ είχε κατηγορήσει τους Ευρωπαίους συμμάχους για υποχώρηση ως προς την ελευθερία της έκφρασης – μια ομιλία που τότε ο Μερτς είχε πει πως τον «αναστάτωσε».

«Ο Βανς έθεσε ένα ερώτημα στο οποίο έχουμε την πιο ισχυρή και καλύτερη απάντηση: την πεποίθηση ότι η ελευθερία και η δημοκρατία αξίζει να τις υπερασπιστούμε αποφασιστικά – και, αν χρειαστεί, να αγωνιστούμε γι’ αυτές», είπε ο Μερτς στο Βερολίνο την Πέμπτη.

Συμφωνία για τις δαπάνες του ΝΑΤΟ

Παράλληλα, η Γερμανία έχει ευθυγραμμιστεί με τις ΗΠΑ όσον αφορά τις δαπάνες του ΝΑΤΟ. Η κυβέρνηση Μερτς έχει δηλώσει ότι είναι έτοιμη να τηρήσει –και να πιέσει και άλλες χώρες να τηρήσουν– την απαίτηση Τραμπ για αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ.

Η οικοδόμηση μιας θετικής συνεργασίας είναι πιθανότατα ο βασικός στόχος της Γερμανίας στη συνάντηση στον Λευκό Οίκο. Και το παρελθόν του Μερτς ενδέχεται να παίξει καθοριστικό ρόλο.

Ως πρώην επικεφαλής του think tank "Atlantik Brücke" (Ατλαντική Γέφυρα), ο Μερτς είναι γνωστός υπέρμαχος των γερμανο-αμερικανικών σχέσεων.

Υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής μιας συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ και έχει εκφράσει τον θαυμασμό του για τον πρώην πρόεδρο Ρόναλντ Ρίγκαν. Επίσης, γνωρίζει καλά τον επιχειρηματικό κόσμο, έχοντας διατελέσει μέλος σε διοικητικά συμβούλια μεγάλων εταιρειών, όπως της αμερικανικής επενδυτικής BlackRock.

Ο Ίσινγκερ, νυν πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της Διάσκεψης Ασφαλείας του Μονάχου, δήλωσε: «Αν ο Ντόναλντ Τραμπ αισθανθεί ότι μπορεί να εμπιστευτεί τον Φρίντριχ Μερτς, αυτό είναι πολύ σημαντικό – και το αντίστροφο. Ζούμε σε επικίνδυνες εποχές και δεν επιτρέπονται παρανοήσεις».

Η Μέγιορ, επίσης, τόνισε ότι διακυβεύονται πολλά: «Αν και πιστεύω ότι η γερμανική κυβέρνηση κατανοεί την ανάγκη διατήρησης καλών σχέσεων με τον Λευκό Οίκο, βαθιά μέσα τους είναι απολύτως, πλήρως, εντελώς ανήσυχοι» για τη δέσμευση της κυβέρνησης Τραμπ στην υπεράσπιση των συμμάχων του ΝΑΤΟ, ιδιαίτερα υπό την απειλή μιας όλο και πιο επιθετικής Ρωσίας.

Το δίλημμα, εξήγησε, είναι ότι η Γερμανία «δεν μπορεί να αντέξει να φύγουν οι Αμερικανοί». Παρότι η Ευρώπη δεσμεύεται να αυξήσει τις δαπάνες για την ασφάλεια, η οικοδόμηση αυτών των δυνατοτήτων απαιτεί χρόνια. «Και ταυτόχρονα, δεν θέλουμε να φύγουν, γιατί πιστεύουμε ότι είμαστε καλύτερα μαζί», πρόσθεσε.

Δυτικός διπλωμάτης, μιλώντας ανώνυμα στο CNN, είπε ότι οι δηλώσεις Μερτς είναι «και τακτικές και στρατηγικές».

Ο Μερτς βλέπει τη Γερμανία ως χώρα που «πρέπει να ωριμάσει και να φροντίσει τον εαυτό της», αλλά δεν θεωρεί ότι αυτό είναι εφικτό «τα επόμενα τρία χρόνια». Γι’ αυτό, είναι προς το συμφέρον της Γερμανίας να έχει μια καλή σχέση με τις ΗΠΑ και να βρεθεί τρόπος συνεργασίας.

Ο Ίσινγκερ βλέπει επίσης μια δόση πραγματισμού και εκτιμά ότι ο Μερτς ενδέχεται να επιδιώξει μια προσωπική σχέση με τον Τραμπ, όπως είχε καταφέρει ο Μακρόν.

Ο καγκελάριος της Γερμανίας θα θελήσει να διασφαλίσει ότι «ο Ντόναλντ Τραμπ καταλαβαίνει πως, ακόμη κι αν ο Φρίντριχ Μερτς είναι αφοσιωμένος Ευρωπαίος, αυτό δεν σημαίνει ότι θέλει να κάνει τον Ατλαντικό ωκεανό… ευρύτερο».

Πηγή: CNN