Μελέτη: Οι φτωχότερες 75 χώρες αντιμέτωπες με τσουνάμι αποπληρωμής χρέους προς την Κίνα

Οι πιο ευάλωτες χώρες του πλανήτη βρίσκονται αντιμέτωπες με ένα «τσουνάμι» αποπληρωμών χρεών, καθώς το κύμα δανεισμού από την Κίνα αρχίζει να αποπληρώνεται, σύμφωνα με νέα έκθεση.

Η ανάλυση, που δημοσιεύθηκε την Τρίτη από το αυστραλιανό think tank εξωτερικής πολιτικής Lowy Institute, αναφέρει ότι το 2025 οι φτωχότερες 75 χώρες θα πρέπει να αποπληρώσουν χρέη ύψους 22 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ στην Κίνα - ποσό ρεκόρ.

Το χρέος αυτών των 75 χωρών αποτελεί τη μερίδα του λέοντος από το συνολικό ποσό των 35 δισεκατομμυρίων δολαρίων που υπολόγισε το Ινστιτούτο Lowy για το 2025.

75 φτωχές χώρες θα αποπληρώσουν $22 δισ. στην Κίνα το 2025

«Από τώρα και για την υπόλοιπη δεκαετία, η Κίνα θα είναι περισσότερο εισπράκτορας χρεών παρά δανειστής για τον αναπτυσσόμενο κόσμο», σημειώνεται στην έκθεση.

Η πίεση για αποπληρωμή προκαλεί πίεση στη χρηματοδότηση της υγείας και της εκπαίδευσης, καθώς και σε δράσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

«Ο δανεισμός από την Κίνα έχει καταρρεύσει ακριβώς τη στιγμή που είναι πιο αναγκαίος, δημιουργώντας αντ’ αυτού μεγάλες καθαρές εκροές κεφαλαίων σε μια περίοδο που οι χώρες βρίσκονται ήδη υπό έντονη οικονομική πίεση», αναφέρεται.

Τα δάνεια δόθηκαν κυρίως στο πλαίσιο της εμβληματικής πρωτοβουλίας του Προέδρου Σι Τζινπίνγκ «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος» (Belt and Road Initiative - BRI), ενός κρατικά υποστηριζόμενου προγράμματος επενδύσεων σε παγκόσμιες υποδομές, που έχει χρηματοδοτήσει εθνικά έργα από σχολεία, γέφυρες και νοσοκομεία, μέχρι μεγάλους οδικούς άξονες και λιμάνια θαλάσσια και αεροπορικά.

Αυτό το κύμα δανεισμού κατέστησε την Κίνα τον μεγαλύτερο πάροχο διμερών δανείων, με αποκορύφωμα το 2016, όταν το συνολικό ποσό ξεπέρασε τα 50 δισεκατομμύρια δολάρια — περισσότερο από όλους τους δυτικούς πιστωτές μαζί.

Η BRI επικεντρώθηκε κυρίως σε αναπτυσσόμενες χώρες, των οποίων οι κυβερνήσεις δυσκολεύονταν να έχουν πρόσβαση σε ιδιωτικές ή άλλες κρατικά υποστηριζόμενες επενδύσεις. Ωστόσο, αυτή η πρακτική έχει εγείρει ανησυχίες για την επιρροή και τον έλεγχο της Κίνας, καθώς και κατηγορίες ότι το Πεκίνο προσπαθεί να παγιδεύσει τις χώρες σε μη βιώσιμα χρέη.

Τον προηγούμενο μήνα, άλλη μελέτη του Ινστιτούτου Lowy διαπίστωσε ότι το Λάος έχει παγιδευτεί σε σοβαρή κρίση χρέους, εν μέρει λόγω υπερεπένδυσης στον εγχώριο ενεργειακό τομέα, κυρίως χρηματοδοτούμενη από την Κίνα.

Η Κίνα δέχεται πίεση να αναδιαρθρώσει τα χρέη

Η κινεζική κυβέρνηση αρνείται ότι δημιουργεί σκόπιμα παγίδες χρέους, ενώ και οι ίδιες οι χώρες-λήπτες έχουν υπερασπιστεί την Κίνα, λέγοντας ότι ήταν πιο αξιόπιστος εταίρος και προσέφερε κρίσιμα δάνεια όταν άλλοι αρνούνταν.

Ωστόσο, η έκθεση του Lowy προειδοποιεί ότι το χρέος-ρεκόρ που πρέπει τώρα να αποπληρωθεί στην Κίνα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως «πολιτικό μοχλό πίεσης», ιδιαίτερα σε μια περίοδο σημαντικών περικοπών στην εξωτερική βοήθεια από την κυβέρνηση Τραμπ.

Η μελέτη επισημαίνει επίσης νέα μεγάλα δάνεια προς την Ονδούρα, τη Νικαράγουα, τα Νησιά Σολομώντα, τη Μπουρκίνα Φάσο και τη Δομινικανή Δημοκρατία, όλα εντός 18 μηνών από τη στιγμή που οι χώρες αυτές μετέβαλαν τη διπλωματική τους αναγνώριση από την Ταϊβάν στο Πεκίνο.

Η Κίνα συνεχίζει επίσης να χρηματοδοτεί στρατηγικούς εταίρους, όπως το Πακιστάν, το Καζακστάν, το Λάος και τη Μογγολία, καθώς και χώρες παραγωγής κρίσιμων ορυκτών και μετάλλων, όπως η Αργεντινή, η Βραζιλία και η Ινδονησία.

Η κατάσταση όμως φέρνει και την Κίνα σε δύσκολη θέση, καθώς δέχεται διπλή πίεση: αφενός διπλωματική, για αναδιάρθρωση μη βιώσιμων χρεών, και αφετέρου εσωτερική, για ανάκτηση των δανείων εν μέσω της δικής της οικονομικής επιβράδυνσης.

Η Κίνα δημοσιεύει ελάχιστα στοιχεία για το πρόγραμμα BRI, και το Ινστιτούτο Lowy επισημαίνει ότι οι εκτιμήσεις του —βασισμένες σε δεδομένα της Παγκόσμιας Τράπεζας— πιθανόν να υποτιμούν το πλήρες μέγεθος του κινεζικού δανεισμού. Το 2021, η AidData εκτίμησε ότι η Κίνα ήταν ο αποδέκτης ενός «κρυφού χρέους» ύψους περίπου 385 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

(Με πληροφορίες του Guardian)