Explainer: Γιατί η Κίνα δεν υποχωρεί - Πώς θα συνεχιστεί ο εμπορικός πόλεμος με τον Τραμπ

Ο εμπορικός πόλεμος μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου δεν δείχνει σημάδια επιβράδυνσης - το Πεκίνο υποσχέθηκε να «πολεμήσει μέχρι τέλους» λίγες ώρες αφότου ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ απείλησε να διπλασιάσει σχεδόν τους δασμούς στην Κίνα.

Αυτό θα μπορούσε να αφήσει τις περισσότερες κινεζικές εισαγωγές να αντιμετωπίσουν έναν εντυπωσιακό φόρο 104% - μια απότομη κλιμάκωση μεταξύ των δύο πλευρών.

Τα smartphones, οι υπολογιστές, οι μπαταρίες ιόντων λιθίου, τα παιχνίδια και οι κονσόλες βιντεοπαιχνιδιών αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των κινεζικών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ. Αλλά υπάρχουν και τόσα άλλα πράγματα από την Κίνα, από βίδες μέχρι λέβητες.

Με την προθεσμία να πλησιάζει στην Ουάσινγκτον, καθώς ο Τραμπ απειλεί να εισαγάγει τους πρόσθετους δασμούς από την Τετάρτη, ποιος θα κάνει την πρώτη κίνηση;

«Θα ήταν λάθος να πιστεύουμε ότι η Κίνα θα κάνει πίσω και θα καταργήσει μονομερώς τους δασμούς», λέει ο Alfredo Montufar-Helu, ανώτερος σύμβουλος του China Center στο think tank The Conference Board.

"Όχι μόνο θα έκανε την Κίνα να φανεί αδύναμη, αλλά θα έδινε επίσης μοχλό πίεσης στις ΗΠΑ για να ζητήσουν περισσότερα. Έχουμε πλέον φτάσει σε ένα αδιέξοδο που πιθανότατα θα οδηγήσει σε μακροχρόνιο οικονομικό πόνο".

Οι παγκόσμιες αγορές έχουν υποχωρήσει από την περασμένη εβδομάδα, όταν άρχισαν να τίθενται σε ισχύ οι δασμοί του Τραμπ, οι οποίοι στοχεύουν σχεδόν όλες τις χώρες. Οι ασιατικές μετοχές, οι οποίες είδαν τη Δευτέρα τη χειρότερη πτώση των τελευταίων δεκαετιών, αφού η κυβέρνηση Τραμπ δεν έκανε πίσω, ανέκαμψαν ελαφρώς την Τρίτη.

Εν τω μεταξύ, η Κίνα ανταπέδωσε με τιτάνιες εισφορές - 34% - και ο Τραμπ προειδοποίησε ότι θα προβεί σε αντίποινα με πρόσθετους δασμούς 50% εάν το Πεκίνο δεν υποχωρήσει.

Η αβεβαιότητα είναι μεγάλη, με περισσότερους δασμούς, ορισμένους άνω του 40%, να τίθενται σε εφαρμογή την Τετάρτη. Πολλοί από αυτούς θα πλήξουν τις ασιατικές οικονομίες: οι δασμοί για την Κίνα θα ανέλθουν στο 54%, και εκείνοι για το Βιετνάμ και την Καμπότζη, θα εκτοξευθούν στο 46% και 49% αντίστοιχα.

Οι ειδικοί ανησυχούν για την ταχύτητα με την οποία συμβαίνουν όλα αυτά, αφήνοντας στις κυβερνήσεις, τις επιχειρήσεις και τους επενδυτές ελάχιστο χρόνο για να προσαρμοστούν ή να προετοιμαστούν για μια εξαιρετικά διαφορετική παγκόσμια οικονομία.

Πώς αντιδρά η Κίνα στους δασμούς;

Η Κίνα είχε απαντήσει στον πρώτο γύρο δασμών του Τραμπ με τιτανομαχικές εισφορές σε ορισμένες αμερικανικές εισαγωγές, ελέγχους εξαγωγών σε σπάνια μέταλλα και έρευνα κατά των μονοπωλίων σε αμερικανικές επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένης της Google.

Και αυτή τη φορά ανακοίνωσε ανταποδοτικούς δασμούς, αλλά φαίνεται επίσης να προετοιμάζεται για τον πόνο με ισχυρότερα μέτρα. Έχει επιτρέψει την αποδυνάμωση του νομίσματός της, του γουάν, γεγονός που καθιστά τις κινεζικές εξαγωγές πιο ελκυστικές. Και οι επιχειρήσεις που συνδέονται με το κράτος έχουν αγοράσει μετοχές σε μια κίνηση που φαίνεται να είναι μια κίνηση σταθεροποίησης της αγοράς.

Η προοπτική των διαπραγματεύσεων μεταξύ των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας φάνηκε να αναζωογονεί τους επενδυτές που αγωνίζονται να ανακτήσουν μέρος των απωλειών των τελευταίων ημερών.

Αλλά η αντιπαράθεση μεταξύ της Κίνας και των ΗΠΑ - του μεγαλύτερου εξαγωγέα στον κόσμο και της σημαντικότερης αγοράς της - παραμένει μια σημαντική ανησυχία.

"Αυτό που βλέπουμε είναι ένα παιχνίδι για το ποιος μπορεί να αντέξει περισσότερο πόνο. Έχουμε σταματήσει να μιλάμε για οποιαδήποτε αίσθηση κέρδους", δήλωσε η Mary Lovely, ειδικός σε θέματα εμπορίου ΗΠΑ-Κίνας στο Ινστιτούτο Peterson στην Ουάσιγκτον, στην εκπομπή Newshour του BBC. Παρά την επιβράδυνση της οικονομίας της, η Κίνα μπορεί «κάλλιστα να είναι πρόθυμη να υπομείνει τον πόνο για να αποφύγει να συνθηκολογήσει με αυτό που πιστεύει ότι είναι επιθετικότητα των ΗΠΑ», πρόσθεσε.

Κλονισμένοι από μια παρατεταμένη κρίση στην αγορά ακινήτων και την αυξανόμενη ανεργία, οι Κινέζοι απλά δεν ξοδεύουν αρκετά. Οι υπερχρεωμένες τοπικές κυβερνήσεις αγωνίζονται επίσης να αυξήσουν τις επενδύσεις ή να επεκτείνουν το δίχτυ κοινωνικής προστασίας.

«Οι δασμοί επιδεινώνουν αυτό το πρόβλημα», δήλωσε ο Άντριου Κόλιερ, ανώτερος συνεργάτης του Κέντρου Mossavar-Rahmani για τις επιχειρήσεις και την κυβέρνηση στο Harvard Kennedy School.

Εάν οι εξαγωγές της Κίνας δεχθούν πλήγμα, αυτό πλήττει μια κρίσιμη ροή εσόδων. Οι εξαγωγές αποτελούν εδώ και καιρό βασικό παράγοντα της εκρηκτικής ανάπτυξης της Κίνας. Και παραμένουν σημαντικός μοχλός ανάπτυξης, αν και η χώρα προσπαθεί να διαφοροποιήσει την οικονομία της με την κατασκευή προϊόντων υψηλής τεχνολογίας και τη μεγαλύτερη εγχώρια κατανάλωση.

Είναι δύσκολο να πει κανείς πότε ακριβώς οι δασμοί «θα τσιμπήσουν, αλλά πιθανότατα σύντομα», λέει ο κ. Κόλιερ, προσθέτοντας ότι «[ο πρόεδρος Σι] αντιμετωπίζει μια όλο και πιο δύσκολη επιλογή λόγω της επιβράδυνσης της οικονομίας και της εξάντλησης των πόρων».

Είναι αμφίδρομο

Αλλά δεν είναι μόνο η Κίνα που θα αισθανθεί τον αντίκτυπο. Σύμφωνα με το γραφείο του Εμπορικού Αντιπροσώπου των ΗΠΑ, οι ΗΠΑ θα εισάγουν αγαθά αξίας 438 δισ. δολαρίων (342 δισ. λιρών) από την Κίνα το 2024, ενώ οι εξαγωγές των ΗΠΑ προς την Κίνα θα αποτιμώνται σε 143 δισ. δολάρια, αφήνοντας ένα εμπορικό έλλειμμα 295 δισ. δολαρίων.

Και δεν είναι σαφές πώς οι ΗΠΑ θα βρουν εναλλακτική προμήθεια για τα κινεζικά προϊόντα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα.

Πέρα από τους φόρους στα φυσικά αγαθά, οι δύο χώρες είναι «οικονομικά αλληλένδετες με πολλούς τρόπους - υπάρχει τεράστιο ποσό επενδύσεων και στις δύο κατευθύνσεις, πολλές ψηφιακές εμπορικές συναλλαγές και ροές δεδομένων», λέει η Deborah Elms, επικεφαλής της εμπορικής πολιτικής στο Ίδρυμα Hinrich στη Σιγκαπούρη.

"Μπορείτε να τιμολογήσετε μόνο τόσα πολλά για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα. Υπάρχουν όμως και άλλοι τρόποι με τους οποίους οι δύο χώρες μπορούν να χτυπήσουν η μία την άλλη. Έτσι, θα μπορούσατε να πείτε ότι δεν είναι δυνατόν να χειροτερέψει η κατάσταση, αλλά υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους μπορεί να χειροτερέψει".

Ο υπόλοιπος κόσμος παρακολουθεί επίσης, για να δει πού θα πάνε οι κινεζικές εξαγωγές που αποκλείονται από την αγορά των ΗΠΑ.

Θα καταλήξουν σε άλλες αγορές, όπως αυτές της Νοτιοανατολικής Ασίας, προσθέτει η κ. Elms, και «αυτά τα μέρη [αντιμετωπίζουν] τους δικούς τους δασμούς και πρέπει να σκεφτούν πού αλλού μπορούμε να πουλήσουμε τα προϊόντα μας;».

«Έτσι βρισκόμαστε σε ένα πολύ διαφορετικό σύμπαν, το οποίο είναι πραγματικά σκοτεινό».

Πώς θα τελειώσει αυτό;

Σε αντίθεση με τον εμπορικό πόλεμο με την Κίνα κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ, ο οποίος αφορούσε τη διαπραγμάτευση με το Πεκίνο, «δεν είναι σαφές τι είναι το κίνητρο αυτών των δασμών και είναι πολύ δύσκολο να προβλέψουμε πού μπορεί να πάνε τα πράγματα από εδώ και πέρα», λέει ο Roland Rajah, επικεφαλής οικονομολόγος του Ινστιτούτου Lowy.

Η Κίνα έχει μια «ευρεία εργαλειοθήκη» για αντίποινα, προσθέτει, όπως η περαιτέρω υποτίμηση του νομίσματός της ή η επιβολή κυρώσεων στις αμερικανικές επιχειρήσεις.

"Νομίζω ότι το ερώτημα είναι πόσο συγκρατημένοι θα είναι. Υπάρχουν αντίποινα για να σώσουν τα προσχήματα και υπάρχει και το να επιστρατεύσουν όλο το οπλοστάσιο. Δεν είναι σαφές αν η Κίνα θέλει να ακολουθήσει αυτόν τον δρόμο. Μπορεί όμως να το κάνει".

Ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι οι ΗΠΑ και η Κίνα μπορεί να εμπλακούν σε κατ' ιδίαν συνομιλίες. Ο Τραμπ δεν έχει ακόμη μιλήσει με τον Σι από τότε που επέστρεψε στον Λευκό Οίκο, αν και το Πεκίνο έχει επανειλημμένα επισημάνει την προθυμία του να συνομιλήσει.

Άλλοι όμως είναι λιγότερο αισιόδοξοι. «Νομίζω ότι οι ΗΠΑ υπερβάλλουν εαυτόν», λέει η κ. Ελμς. Είναι επιφυλακτική απέναντι στην πεποίθηση του Τραμπ ότι η αγορά των ΗΠΑ είναι τόσο προσοδοφόρα που η Κίνα, ή οποιαδήποτε χώρα, θα λυγίσει τελικά.

"Πώς θα τελειώσει αυτό; Κανείς δεν ξέρει", λέει. "Ανησυχώ πραγματικά για την ταχύτητα και την κλιμάκωση. Το μέλλον είναι πολύ πιο δύσκολο και οι κίνδυνοι είναι απλά τόσο υψηλοί." 

Πηγή: BBC