Toυρκία: Οι κρίσιμες δημοτικές εκλογές για το μέλλον του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν - Η Κωνσταντινούπολη στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος
Στις 31 Μαρτίου, περίπου 58 εκατομμύρια εγγεγραμμένοι Τούρκοι ψηφοφόροι θα προσέλθουν στις κάλπες για τις τοπικές εκλογές προκειμένου να εκλέξουν δημάρχους για σχεδόν 4.000 πόλεις και μικρότερες κωμοπόλεις, καθώς και δεκάδες χιλιάδες μέλη δημοτικών και επαρχιακών συμβουλίων και άλλους τοπικούς αξιωματούχους. Το αποτέλεσμα δεν θα έχει άμεσο αντίκτυπο στην κυβέρνηση του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ωστόσο, με τους εκλογείς να ψηφίζουν σε ολόκληρη τη χώρα, οι τοπικές εκλογές λειτουργούν ως καμπανάκι για την εθνική πολιτική της Τουρκίας, καθώς θεωρούνται το αντίστοιχο των αμερικανικών ενδιάμεσων εκλογών.
Δημοτικές εκλογές στην Τουρκία: Πώς το αποτέλεσμα στην Κωνσταντινούπολη θα επηρεάσει το μέλλον του Ερντογάν
Εάν, ωστόσο, οι υποψήφιοι του προέδρου αποτύχουν να πάρουν την Κωνσταντινούπολη και άλλες πόλεις - κλειδιά από την αντιπολίτευση, ο Ερντογάν θα βγει από τις εκλογές πιθανότατα πολιτικά «λαβωμένος». Επιπλέον, εάν ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου, ο οποίος νίκησε τον υποψήφιο του Ερντογάν στις τοπικές εκλογές του 2019, νικήσει τον Μουράτ Κουρούμ, θα καταστεί ο de facto αντίπαλος του σημερινού προέδρου. Σε μια τέτοια περίπτωση, ο Ερντογάν για να εδραιώσει τη βάση του και να αποτρέψει την άνοδο της αντιπολίτευσης μπορεί να επιστρέψει στις λαϊκιστικές πολιτικές στο εσωτερικό και διεθνώς.
Στις βουλευτικές και προεδρικές εκλογές του Μαΐου 2023, ο Ερντογάν νίκησε την αντιπολίτευσή, μια συμμαχία έξι κομμάτων που καλύπτουν το πολιτικό φάσμα, συμπεριλαμβανομένου του κύριου αντιπολιτευόμενου Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP). Αυτή η νίκη τον καθιέρωσε σταθερά στο τιμόνι της Τουρκίας, και αν μπορέσει να νικήσει την αντιπολίτευση άλλη μια φορά στις 31 Μαρτίου, θα διαμορφώσει την εικόνα ότι κανείς δεν μπορεί να τον αμφισβητήσει. Αυτό θα του επέτρεπε να εισέλθει στη φάση οικοδόμησης της πολιτικής κληρονομιάς του -δηλαδή να επιλύσει προβλήματα στο εσωτερικό (π.χ. επιδιώκοντας ένα «κουρδικό άνοιγμα» ή διάλογο με την κουρδική κοινότητα της χώρας), ενώ παράλληλα θα αγκαλιάσει έναν πιο διεθνιστικό ρόλο στην εξωτερική πολιτική (π.χ. περαιτέρω βελτίωση των σχέσεων με γείτονες όπως η Ελλάδα, ή επαναπροσδιορισμό της σχέσης με τις Ηνωμένες Πολιτείες όσον αφορά τη Συρία).
Η σημασία της Κωνσταντινούπολης και ο παράγοντας Ιμάμογλου
Και οι τρεις μεγαλύτερες πόλεις της Τουρκίας -Κωνσταντινούπολη, Άγκυρα και Σμύρνη- ελέγχονται σήμερα από την αντιπολίτευση. Ωστόσο, η Κωνσταντινούπολη είναι μακράν η μεγαλύτερη και παραμένει η οικονομική, χρηματοπιστωτική και πολιτιστική πρωτεύουσα της χώρας. Αν ο Κουρούμ μπορέσει να την «αποσπάσει» από τον Ιμάμογλου, το εκλογικό σώμα θα συμπεράνει ότι ο Ερντογάν κέρδισε τις εκλογές, ακόμη και αν οι υποψήφιοί του αποτύχουν στις άλλες αναμετρήσεις για τις μεγάλες πόλεις. Εναλλακτικά, αν ο Ιμάμογλου κρατήσει την Κωνσταντινούπολη, θα θεωρηθεί ότι νίκησε μόνος του τον Ερντογάν, κάτι που θα τον καταστήσει τον εξ ορισμού αντίπαλο του Τούρκου προέδρου. Επί του παρόντος, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν μια αμφίρροπη κούρσα για την πόλη, με τον Ιμάμογλου να προηγείται του Κουρούμ με μικρή διαφορά.
Πέρα από τη συμβολική της σημασία για τις εκλογές της 31ης Μαρτίου, ο Ερντογάν έχει συμφέρον να «κατακτήσει» την Κωνσταντινούπολη για προσωπικούς και οικονομικούς λόγους. Γεννημένος και μεγαλωμένος εκεί, εισήλθε στην εθνική πολιτική το 1994 ως δήμαρχος της πόλης, προτού γίνει πρωθυπουργός της Τουρκίας το 2003 και πρόεδρος το 2014. Θεωρεί την Κωνσταντινούπολη «την πόλη του», και ως εκ τούτου είναι αποφασισμένος να την πάρει από τα χέρια του Ιμάμογλου.
Εάν ο Ιμάμογλου κερδίσει παρά τα διάφορα πλεονεκτήματα του Ερντογάν (π.χ. σχεδόν πλήρης έλεγχος των μέσων ενημέρωσης), η πλευρά του προέδρου θα εκτεθεί. Σε αυτό το σενάριο, το κατάλληλο αντίμετρο του Ερντογάν θα είναι η πολιτική πόλωση. Για τον σκοπό αυτό, μπορεί να ξεκινήσει μια συζήτηση για ένα νέο Σύνταγμα που θα περιλαμβάνει μια τροπολογία για τις «οικογενειακές αξίες» -ορίζοντας τον γάμο αποκλειστικά ως ένωση μεταξύ ενός άνδρα και μιας γυναίκας-, προκειμένου να συσπειρώσει τους δεξιούς ψηφοφόρους.
Το νέο Σύνταγμα θα μπορούσε επίσης να μειώσει το όριο για τη νίκη στις επόμενες προεδρικές εκλογές, στο 40%. Και προκειμένου να σιγουρέψει την επανεκλογή του, ο Τούρκος πρόεδρος θα μπορούσε επίσης να υιοθετήσει μια σκληρή στροφή στην εξωτερική πολιτική, αξιοποιώντας θέματα όπως το αντιδυτικό συναίσθημα, ο πόλεμος στη Γάζα και οι δεσμοί με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτή η προσέγγιση θα θύμιζε 2013-19, όταν ο Ερντογάν έδωσε έμφαση σε λαϊκίστικες πολιτικές στο εσωτερικό και το εξωτερικό.
Στην περίπτωση νίκης στην Κωνσταντινούπολη, ο Ερντογάν θα μπορούσε να αγκαλιάσει διαφορετικές ομάδες που συχνά δαιμονοποίησε στο παρελθόν, όπως οι κοσμικοί και αριστεροί ψηφοφόροι. Ενδεχομένως να προσπαθήσει να επιλύσει με κάποιον τρόπο το κουρδικό ζήτημα.
Μια προσέγγιση μεταξύ του Ερντογάν και των Κούρδων θα είχε προεκτάσεις πέρα από τα σύνορα της χώρας, ιδίως υπό το φως της φαινομενικά αυξανόμενης πιθανότητας αποχώρησης των ΗΠΑ από τη Συρία. Από το 2014, οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεργάζονται με τις δυνάμεις των Συριακών Κουρδικών Μονάδων Λαϊκής Άμυνας (YPG), παρακλάδι του PKK, για την καταπολέμηση του Ισλαμικού Κράτους (ISIS). Η συνεργασία αυτή εξακολουθεί να προκαλεί την οργή της Άγκυρας. Με όποιον τρόπο και αν εξελιχθεί η πολιτική των ΗΠΑ στη Συρία, το ζήτημα των YPG θα γίνει λιγότερο επιζήμιο για τις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας, εάν το PKK συμφωνήσει να διαλυθεί άνευ όρων, να αφοπλιστεί και στη συνέχεια να αποχωρήσει από την Τουρκία σε απάντηση ενός ανοίγματος του Ερντογάν.
Τι δείχνουν οι τελευταίες δημοσκοπήσεις
Η εταιρεία δημοσκοπήσεων SONAR, που είχε προβλέψει το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών του 2023, αναφέρει σε νέα δημοσκόπηση ότι ο Ιμάμογλου προηγείται με «καθαρό» προβάδισμα 7 ποσοστιαίων μονάδων έναντι του Κουρούμ. Η δημοσκόπηση διεξήχθη σε δείγμα 4.288 ατόμων.
Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν μία σταθερή άνοδο του Εκρέμ Ιμάμογλου. Μάλιστα, δημοσιογραφικές πηγές ανέφεραν ότι σε εσωτερική δημοσκόπηση του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ ο Ιμάμογλου προηγείται του Κουρούμ κατά 5,3 μονάδες μετά και την κατανομή των αναποφάσιστων.
19°
