Σαν σήμερα η νικητήρια ομιλία του Προέδρου Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι στις 20 Ιανουαρίου 1961, παραμένει ένα από τα πιο ευρέως αναγνωρισμένα παραδείγματα προεδρικής ρητορικής
Σαν σήμερα στις 20 Ιανουαρίου 1961 ο Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι, νικητής των αμερικανικών προεδρικών εκλογών εκφωνεί την πανηγυρική του ομιλία κατά την διάρκεια της ορκωμοσίας του. «Θα πληρώσουμε οποιοδήποτε τίμημα, θα σηκώσουμε οποιοδήποτε βάρος, θα αντιμετωπίσουμε οποιαδήποτε δυσκολία, θα υποστηρίξουμε οποιονδήποτε φίλο, θα εναντιωθούμε σε κάθε εχθρό για να διασφαλίσουμε την επιβίωση και την επιτυχία της ελευθερίας».
Η τελετή της ορκωμοσίας είναι μια καθοριστική στιγμή στην καριέρα ενός προέδρου και κανείς δεν το γνώριζε αυτό καλύτερα από τον Κένεντι. Ήθελε η ομιλία του να είναι σύντομη και σαφής, χωρίς κομματικές αποχρώσεις και επικεντρωμένη στην εξωτερική πολιτική.
Η ομιλία του Κένεντι στο απόγειο του Ψυχρού Πολέμου άλλαξε τον κόσμο
Ο Κένεντι άρχισε να συντάσσει την ομιλία του στα τέλη Νοεμβρίου, δουλεύοντας πάνω σε ένα αρχείο που κρατούσε η γραμματέας του και ζητώντας ιδέες από φίλους και συμβούλους. Ενώ οι συνάδελφοί του βοήθησαν, η ομιλία ήταν ξεκάθαρα έργο του ίδιου του Κένεντι. Κάλεσε το έθνος να καταπολεμήσει την «τυραννία, τη φτώχεια, τις ασθένειες και τον ίδιο τον πόλεμο» και προέτρεψε τους Αμερικανούς πολίτες να συμμετάσχουν στο δημόσιο διάλογο. Η φράση: «Μη ρωτάτε τι μπορεί να κάνει η χώρα για εσάς - ρωτήστε τι μπορείτε να κάνετε εσείς για τη χώρα σας» έχει γραφτεί στην ιστορία.
Ο Κένεντι ήρθε στην εξουσία στο απόγειο του Ψυχρού Πολέμου με στόχο τις ειρηνικές διεθνείς σχέσεις καθώς και να εκπροσωπήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες ως παγκόσμια υπερδύναμη. Αυτά τα θέματα κυριάρχησαν στην νικητήρια ομιλία του. Ο Κένεντι τόνισε τους κινδύνους της πυρηνικής ενέργειας και την κούρσα των εξοπλισμών, επισημαίνοντας ότι «αντί να εστιάσουμε στα όπλα θα πρέπει να δώσουμε βάρος στην παροχή βοήθειας στους φτωχούς του κόσμου».
Σύμφωνα με έναν από τους συγγραφείς της ομιλίας, τον Τεντ Σόρενσεν, ο Κένεντι είχε πέντε στόχους κατά νου με την ομιλία του, οι οποίοι και επιτεύχθηκαν. «Η εναρκτήρια ομιλία του Κένεντι άλλαξε τον κόσμο, προαναγγέλλοντας την έναρξη μιας νέας αμερικανικής διοίκησης και εξωτερικής πολιτικής αποφασισμένης για μια ειρηνική νίκη στον μακρύ ψυχροπολεμικό αγώνα της Δύσης με τη Σοβιετική Ένωση».
Η προεκλογική εκστρατεία του Τζον Κένεντι του 1960
Οι αυξανόμενες εντάσεις του Ψυχρού Πολέμου μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Σοβιετικής Ένωσης κυριάρχησαν στην προεκλογική εκστρατεία του 1960. Το 1957, οι Σοβιετικοί είχαν εκτοξεύσει τον Sputnik, τον πρώτο τεχνητό δορυφόρο σε τροχιά γύρω από τη Γη. Οι Αμερικανοί ηγέτες προειδοποιούσαν ότι το έθνος είχε μείνει πίσω από τις κομμουνιστικές χώρες στην επιστήμη και την τεχνολογία. Τρία χρόνια αργότερα, ένα αμερικανικό κατασκοπευτικό αεροπλάνο U-2 είχε κατατριφθεί πάνω από το σοβιετικό έδαφος και ο πιλότος του είχε συλληφθεί. Το περιστατικό οδήγησε στην ακύρωση του προγραμματισμένου ταξιδιού του Προέδρου Ντουάιτ Αϊζενχάουερ στη Μόσχα και στην κατάρρευση μιας συνάντησης κορυφής με τον Σοβιετικό πρωθυπουργό Νικήτα Χρουστσόφ.
Στην Κούβα, το καθεστώς του Φιντέλ Κάστρο είχε γίνει σύμμαχος της Σοβιετικής Ένωσης, ενισχύοντας τους φόβους για κομμουνιστική εξάπλωση στο δυτικό ημισφαίριο. Οι δημοσκοπήσεις έδειχναν ότι περισσότεροι από τους μισούς Αμερικανούς πίστευαν ότι ο πόλεμος με τη Σοβιετική Ένωση ήταν αναπόφευκτος.
Ο Τζον Κένεντι κέρδισε το χρίσμα των Δημοκρατικών παρά την φαινομενική έλλειψη εμπειρίας στις εξωτερικές υποθέσεις και το γεγονός ότι ήταν Καθολικός. Στις 10 Μαΐου, είχε κερδίσει στις προκριματικές εκλογές της Δυτικής Βιρτζίνια. Αφού επέλεξε τον γερουσιαστή του Τέξας, Λίντον Τζόνσον, ως αντιπρόεδρό του, ο Κένεντι είπε στους αντιπροσώπους της εθνικής συνέλευσης των Δημοκρατικών στο Λος Άντζελες ότι θα έκανε το έθνος να κινηθεί ξανά. Δήλωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν τη θέληση και τη δύναμη να αντισταθούν στον κομμουνισμό σε όλο τον κόσμο.
Ο αντίπαλός του και υποψήφιος των Ρεπουμπλικάνων, αντιπρόεδρος Ρίτσαρντ Νίξον ήταν 47 ετών, μόλις τέσσερα χρόνια μεγαλύτερος από τον Κένεντι. Επισήμανε την ειρήνη και την ευημερία της κυβέρνησης του Αϊζενχάουερ και διαβεβαίωσε τους ψηφοφόρους ότι θα διατηρήσει το κύρος, την ηγεσία και τη στρατιωτική δύναμη των ΗΠΑ. Επέλεξε τον Χένρι Κάμποτ Λοτζ, πρεσβευτή των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Έθνη, ως αντιπρόεδρό του. Ο Νίξον προωθούσε την εικόνα ενός πιο ώριμου και έμπειρου υποψήφιου από τον Κένεντι και προηγήθηκε στις δημοσκοπήσεις μετά τις εθνικές συνελεύσεις.
Και οι δύο υποψήφιοι αναζητούσαν την υποστήριξη του σταθερά αυξανόμενου πληθυσμού των προαστίων και, για πρώτη φορά, η τηλεόραση ήταν η κυρίαρχη πηγή πληροφόρησης για τους ψηφοφόρους.
Ο Τζον Κένεντι είχε πέντε στόχους με αυτή την ομιλία και τους πέτυχε όλους
Αναγνωρίζοντας ότι η νεαρή ηλικία του είχε προκαλέσει αμφιβολίες σε πολλούς ηγέτες άλλων χωρών όπως ο Χάρολντ Μακμίλαν, ο Σαρλ Ντε Γκωλ και ο Κόνραντ Αντενάουερ, θέλησε να πείσει για τη σοβαρότητα των σκοπών του και ότι είχε αντίληψη των παγκόσμιων ζητημάτων.
Μιλώντας στο απόγειο του Ψυχρού Πολέμου, ήθελε να καταστήσει σαφές στον Σοβιετικό Πρόεδρο Νικίτα Χρουστσόφ ότι ο νέος ηγέτης της Αμερικής προτιμούσε όχι έναν «θερμό πόλεμο», αλλά μια πραγματική ειρήνη, διαπραγματεύσεις και συνεργασία και ενώ στεκόταν σταθερά ενάντια σε κάθε ένοπλη καταπάτηση της ελευθερίας, επιδίωκε να μετριάσει την καχυποψία και τις εντάσεις του ψυχρού πολέμου.
Ήθελε να προσελκύσει περισσότερους συμμάχους για τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Δύση μεταξύ των ουδέτερων κυβερνήσεων του τρίτου κόσμου, τονίζοντας την ανησυχία του για την παγκόσμια φτώχεια καθώς και την αντίθεσή του στη δικτατορία.
Λάτρης της ιστορίας για πολύ καιρό και με ξεκάθαρη αίσθηση της δικής του θέσης σε αυτήν, ήθελε η πρώτη του ομιλία ως πρόεδρος να ταιριάζει στη παρούσα στιγμή - να είναι εύγλωττη, πιο σύντομη από τους περισσότερους, χρησιμοποιώντας εμψυχωτική γλώσσα για να ενώσει τον αμερικανικό λαό μπροστά στις προκλήσεις και τις θυσίες που ήξερε ότι έρχονταν σύντομα.
Τέλος, αναγνωρίζοντας ότι τόσο το οριακό αποτέλεσμα των εκλογών όσο και η απώλεια εδρών του κόμματός του στη Βουλή των Αντιπροσώπων θα δημιουργούσαν σοβαρά εμπόδια στη διακυβέρνησή του, ήθελε να μην υπάρχει ίχνος πολιτικού κομματισμού στην ομιλία του. Έτσι απέφυγε σχεδόν όλα τα εσωτερικά ζητήματα ως εγγενώς διχαστικά. Ήθελε επίσης να τονίσει ότι η ηλικία του - κάθε άλλο παρά δικαιολογία για να αποφύγει την ευθύνη - αντιπροσώπευε το «πέρασμα της δάδας» της ηγεσίας σε μια νέα γενιά έτοιμη να αναλάβει μεγάλες ευθύνες.
Στις 8 Νοεμβρίου 1960, ο Τζον Κένεντι εξελέγη πρόεδρος σε μια από τις πιο αμφίρροπες εκλογές στην ιστορία των ΗΠΑ. Η διαφορά του έναντι του Νίξον ήταν 118.550 σε σύνολο σχεδόν 69 εκατομμυρίων ψήφων. Η επιτυχία του σε πολλές αστικές και βιομηχανικές πολιτείες του έδωσε σαφή πλειοψηφία 303 έναντι 219 εκλεκτόρων. Ο Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι έγινε ο νεότερος άνθρωπος που εξελέγη ποτέ πρόεδρος, ο πρώτος Καθολικός στο θρήσκευμα και ο πρώτος πρόεδρος που είχε γεννηθεί στον εικοστό αιώνα.
Ωστόσο, τα βασικά θέματα της ομιλίας του δεν εισακούστηκαν και 1.037 μέρες αργότερα δολοφονήθηκε στο Ντάλας του Τέξας στις 22 Νοεμβρίου του 1963 σε ηλικία 46 ετών.
24°
