Σε βάθος 145 χιλιομέτρων μέσα στον Αρκτικό Κύκλο, η Κιρούνα υφίσταται άγριες κλιματικές συνθήκες, υπομένοντας σκληρούς χειμώνες χωρίς ηλιοφάνεια και μέση θερμοκρασία -15 βαθμούς Κελσίου. Οι 18.000 κάτοικοι της πόλης βρίσκονται σε κίνδυνο λόγω της εξορυκτικής δραστηριότητας της κρατικής εταιρείας ΣουηδίαςLuossavaara-Kiirunavaara Mining Company (LKAB), η οποία εκμεταλλεύεται τα τεράστια αποθέματα σιδηρομεταλλευμάτων που υπάρχουν ακριβώς κάτω από την πόλη. Από τη συγκεκριμένη περιοχή εξορύσσεται σήμερα το 90% του σιδήρου στην Ευρώπη ενώ η επιχείρηση προσφέρει θέσεις εργασίας στην τοπική κοινωνία και αποτελεί βασικό μοχλό οικονομικής ανάπτυξης για την οικονομία της χώρας.
Εδώ και αρκετά χρόνια οι υπεύθυνοι της επιχείρησης κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η πόλη θα βυθιστεί στα έγκατα της γης εξαιτίας των εργασιών εξόρυξης. Με την πάροδο του χρόνου, οι ανασκαφές έχουν προκαλέσει ρήγματα και γεωλογικές ανωμαλίες στο έδαφος, θέτοντας σε κίνδυνο την ασφάλεια των σπιτιών, των επιχειρήσεων και των ιστορικών κτιρίων.
Ηδη από το 2004 η LKΑΒ είχε ενημερώσει τους κατοίκους πως οι μέρες της πόλης τους είναι μετρημένες: η δημιουργία στοών σε κλίση 60 μοιρών προς τη μεριά της Κιρούνα θα προκαλέσει με μαθηματική ακρίβεια καθίζηση του εδάφους, οδηγώντας μοιραία στο ράγισμα κι εν τέλει στην κατάρρευση κτιρίων. Μια δεκαετία μετά, οι πρώτες ρωγμές έχουν κάνει την εμφάνισή τους στο έδαφος, πλησιάζοντας όλο και πιο κοντά στην πόλη. Ο ντόπιοι ζουν μέσα στην αβεβαιότητα, ανήμποροι να κάνουν σχέδια για το μέλλον τους - είτε για αγορά σπιτιού, είτε για επιχειρηματικές πρωτοβουλίες, είτε για να κάνουν οικογένεια.
Επειτα από χρόνια αναποφασιστικότητας, ο δήμος αποκάλυψε επιτέλους το σχέδιο δράσης. Η νέα κεντρική πλατεία και το δημαρχείο κατασκευάζονται ήδη σε απόσταση 3 χιλιομέτρων ανατολικά, ενώ 20 βασικά κτίρια έχουν επιλεχθεί προκειμένου να διαλυθούν κομμάτι - κομμάτι και να ανεγερθούν ξανά σε άλλη τοποθεσία. Ένα από τα λιγοστά κτίρια που θα διασωθούν χωρίς να υποστούν καμία μεταβολή ειναι ο παλιός καθεδρικός ναός της πόλης, που ψηφίστηκε το 2001 ως η πιο όμορφη εκκλησία σε όλη τη Σουηδία. Ο ναός θα «ξεριζωθεί» σε ένα και μοναδικό κομμάτι, θα τοποθετηθεί σε ένα γιγάντιο φορτηγό και θα ξαναστηθεί τρία χιλιόμετρα μακρύτερα, προς μεγάλη ικανοποίηση των κατοίκων της Κιρούνα. Δεν θα γλυτώσουν, όμως, όλες οι κατοικίες και οι κτιριακές υποδομές.
Χαρακτηρίζοντάς το ως «την πιο δημοκρατική μετακόμιση στην Ιστορία», το έργο θα κοστίσει στην κρατική εξορυκτική εταιρεία 3,74 δισεκατομμύρια κορόνες, που θα διατεθούν για το χτίσιμο καινούριων κτιρίων, ανάμεσά τους το γυμνάσιο, ο σταθμός πυροσβεστικής, η βιβλιοθήκη, το κολυμβητήριο. Η LKAB έχει συμφωνήσει να αποζημιώσει τους κατοίκους με ποσά που ανέρχονται μέχρι και στο 25% της αξίας των σπιτιών τους, αυτό ωστόσο δεν είναι αρκετό για να τους εξασφαλίσει το χτίσιμο μιας νέας κατοικίας στις τρέχουσες τιμές της αγοράς.
Η White Architects έχει ήδη ξεκινήσει διαδικασίες εκτίμησης των ακινήτων. Η δε ψηφιακή απεικόνιση της «νέας Κιρούνα» δεν μοιάζει και πολύ με την υπάρχουσα. Η δόμηση θα είναι σαφώς πιο πυκνή, υπάρχουν προβλέψεις για πολυκατοικίες, τα δαιδαλώδη σοκάκια θα αντικατασταθούν από φαρδείς, ευθείς δρόμους. Είναι μια ευκαιρία, υποστηρίζουν οι αρχιτέκτονες, ώστε η πόλη να «επαναπροσδιοριστεί» σε ένα μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης, να γίνει πόλος έλξης για νεαρούς ανθρώπους, να παράσχει πολιτιστικές υποδομές και καινοτομίες στα μέσα μεταφοράς, μέσα σ' ένα ιδιαίτερα αφιλόξενο περιβάλλον και κλίμα.
20°
