Κοσμος

Το νέο «χρυσόμαλλο δέρας» και το πραγματικό στοίχημα στη θάλασσα του Αζόφ

Το λυκαυγές της επόμενης ημέρας στο ουκρανικό ζήτημα θα βρει μία Ευρώπη παθολογικά διχασμένη

Νίκος Γεωργιάδης
ΤΕΥΧΟΣ 847
4’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Ο πόλεμος στην Ουκρανία, η παγκόσμια οικονομία, ο νέος γύρος επισιτιστικής κρίσης και η ανυπολόγιστη πολιτική ζημιά.

Μερικά ντρόουν, ένα καλό λογισμικό από τον Καναδά, ένα αξιόπιστο σύστημα πλοήγησης και πολλή φαντασία ήταν αρκετά για να μεταφέρουν τον πόλεμο μέσα στην Κριμαία και κυρίως μέσα στη φοβισμένη πια ψυχή ενός αμφιλεγόμενης ισχύος καθεστώτος. Τα θαλάσσια μη επανδρωμένα σκάφη κατάφεραν να πλήξουν ναυτικές μονάδες της Ρωσίας μέσα ή γύρω από τα αγκυροβόλιά τους στη Σεβαστούπολη και τη Σωζόπολη, λίγες εβδομάδες μετά από τη βομβιστική ενέργεια πάνω στο «σύμβολο» της ρωσικής κυριαρχίας, τη γέφυρα Κουρτς. 

Στα μετόπισθεν οι επιστρατευμένοι κληρωτοί στέλνονται στο μέτωπο με ένα Καλάσνικοφ υπό μάλης. Απροετοίμαστοι, κακοντυμένοι, κακοφροντισμένοι και κυρίως φοβισμένοι. Μόνον που οι φαντάροι είναι λιγότερο φοβισμένοι από τους αξιωματικούς τους. Στη Χερσώνα οι ρώσοι αξιωματικοί τα έχουν δει όλα. Αντίκρισαν τους μισθοφόρους της Βάγκνερ να οπισθοχωρούν ατάκτως. Παρακολούθησαν τους καυκάσιους Τσετσένους, την crème de la crème της ρωσικής επιθετικής μηχανής, να σηκώνουν τα χέρια ψηλά και να υποχωρούν. Είδαν παρατημένα τα ρωσικά τεθωρακισμένα στους δρόμους και τα φορτηγά γεμάτα οπλισμό και πυρομαχικά αφημένα στην τύχη τους. Απέναντί τους είχαν «την εκδίκηση των Κοζάκων». Οι Ουκρανοί αντεπιτέθηκαν. Ο κόσμος γύρισε ανάποδα. Ο Πούτιν άλλαξε τους στρατηγούς, εκκαθάρισε τη μυστική του υπηρεσία και φυλάκισε όποιον του εναντιώθηκε. Έμεινε «γυμνός» να παρακολουθεί από τις ειδικές οθόνες τις απεγνωσμένες κινήσεις των ρωσικών μονάδων. Μοναδικός στόχος να καταφέρουν να περάσουν με τις λιγότερες δυνατές απώλειες στην ανατολική όχθη του Δνείπερου όπου κατά τα φαινόμενα οι Ρώσοι έστησαν μία δεύτερη γραμμή αμύνης. Ο Πούτιν χρειάζεται έναν γερό αντιπερισπασμό. Κατέφυγε στην εύκολη λύση στην οποία καταλήγουν όλοι οι στρατηλάτες όταν χάνουν την πρωτοβουλία κινήσεων. Άρχισε να βομβαρδίζει τα μετόπισθεν του εχθρού. Καταστρέφει το ηλεκτρικό και το υδροδοτικό δίκτυο της Ουκρανίας. Πάγια συνταγή αποτυχίας. Μία κοινωνία που βλέπει τον στρατό της να σημειώνει επιτυχίες στο μέτωπο δεν κάμπτεται από πυραυλικές επιθέσεις έστω και εάν αυτές είναι τυφλές. Η Ουκρανία, η «άλλη» συνείδηση, το «Alter Ego» της Τσαρικής Αυτοκρατορίας, η κοιτίδα και η συνείδηση της Ορθοδοξίας, η ψυχή του κράτους της Αικατερίνης της Μεγάλης, αυτή η Ουκρανία «πάγωσε» τη ρωσική προέλαση και απειλεί το καθεστώς Πούτιν με κατάρρευση. Ακόμη χειρότερα. Η κοζάκικη ιδιοσυγκρασία της ουκρανικής αντεπίθεσης ξυπνά στη Ρωσία ανακλαστικά κινητοποίησης της σλάβικης ταυτότητας.

Στο Κίεβο με τα καταστραμμένα από τους πυραύλους ηλεκτρικά και υδροδοτικά δίκτυα, στον απόηχο των επαναλαμβανόμενων εκρήξεων, οι επιτελείς θα έπρεπε ήδη να διαμορφώνουν τις συνθήκες της «επόμενης ημέρας».

Αντ’ αυτού η παγκόσμια κοινότητα πληροφορήθηκε τη Δευτέρα που μας πέρασε πως ο Τζο Μπάιντεν, ο άνθρωπος που μαζί με τους Εγγλέζους στήριξαν από την πρώτη στιγμή την Ουκρανία, επαναφέρει στην τάξη έναν αμετροεπή Ζελένσκι ο οποίος ζητά όλο και περισσότερη βοήθεια, όλο και περισσότερα λεφτά και άρα όλο και περισσότερη ισχύ. Η διαρροή αυτής της συνομιλίας, η οποία είχε πραγματοποιηθεί σε κάποια άλλη στιγμή, αντανακλά και τις προθέσεις της Ουάσιγκτον. Κάποιος θα πρέπει να εξηγήσει στην ουκρανική ηγεσία πως ο πόλεμος είναι η συνέχιση της Πολιτικής με άλλα μέσα και πως ο πολεμικός κύκλος κλείνει κάποια στιγμή με την εκ νέου ενεργοποίηση της Πολιτικής.

Πώς άραγε ένας ηθοποιός, ο οποίος ανδρώθηκε καλλιτεχνικά μέσα από τηλεοπτικές σειρές, θα μπορούσε να κατανοήσει τις βασικές αρχές της θεωρίας του Κλάουζεβιτς; Ο Μπάιντεν κάλεσε τον Ζελένσκι να είναι περισσότερο ευγνώμων. Ο ουκρανός ηγέτης κάνει το ίδιο λάθος με τους πολέμαρχους της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Θεώρησαν κάποια στιγμή πως είναι πρωταγωνιστές της ιστορίας. Στο τέλος του οδοιπορικού αντιλήφθηκαν απαξάπαντες πως ήταν απλοί κασκαντέρ και αναλώσιμοι κομπάρσοι.

Η παγκόσμια οικονομία, απαντώντας αταβιστικά στα επαναλαμβανόμενα αμφίσημα και κυρίως εκβιαστικά μηνύματα των εμπολέμων, διαμορφώνει συνθήκες διαρκούς κερδοσκοπίας. Είναι τόσο πασίδηλη και αυτονόητη πλέον η κερδοσκοπική διάθεση των διεθνών οικονομικών παραγόντων που ανάγκασε τον Λευκό Οίκο και τον ίδιο τον αμερικανό πρόεδρο να προειδοποιήσει τις πετρελαϊκές εταιρείες πως θα υπάρξουν αντίποινα, αν συνεχίσουν να κερδοσκοπούν ασυστόλως σε βάρος του αμερικανικού λαού. Ακόμη και ο Καπιταλισμός, στην πλέον καθαρή του μορφή, κάποιες στιγμές παθαίνει «πολιτικό ισχαιμικό επεισόδιο».

Στις όχθες του γκρίζου Μόσχοβα, η ρωσική άρκτος αδυνατεί να αποδεχθεί την πραγματικότητα. Η Ρωσία ούτε ήταν, ούτε και είναι υπερδύναμη. Ήταν και είναι μία υπερεκτιμημένη, για ευνόητους λόγους από τους ίδιους τους Δυτικούς, μεσαίας ισχύος περιφερειακή οντότητα η οποία απέκτησε συγκυριακά τη δυνατότητα πυρηνικής απειλής. Είναι πλέον σαφές πως η πυρηνική στρατιωτική ισχύς είναι εξαιρετικά χρήσιμη ως μέσο απειλής αλλά εντελώς άχρηστη ως πραγματικό όπλο χρήσης επί του πεδίου. Με λίγα λόγια, τα πυρηνικά κατασκευάστηκαν για να μη χρησιμοποιηθούν. Ευτυχώς. Άλλωστε στους διαδρόμους του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες και τη Νάπολη οι «γαλονάδες» με τις φανταχτερές στολές ξεκαθαρίζουν off the record πως ακόμη και εάν ο Πούτιν συμπεριφερθεί «βρώμικα» στέλνοντας ένα τακτικό πυρηνικό στο θέατρο πολέμου της Ουκρανίας, το ΝΑΤΟ δεν θα απαντήσει αυτόματα με πυρηνικά. Οι «γαλονάδες» δεν πρόκειται ποτέ να παραδεχθούν κάτι τέτοιο. Αυτή όμως είναι η μέχρι στιγμής ανομολόγητη τακτική. Τα εφιαλτικά σενάρια, οι μελέτες και τα video με τις simulations αποτελούν τμήματα μίας καλά στημένης ανταπάντησης στην εξωπραγματικά απειλητική ρωσική προπαγάνδα. Εξάλλου οι στρατηγοί, όπως όλοι οι στρατηγοί σε όλες της ιστορικές περιόδους, χρειάζονταν πάντα την απειλή ενός ισχυρού εχθρού προκειμένου να δικαιολογήσουν την αναγκαιότητα της παρουσίας τους και των δαπανών που αυτή συνεπάγεται.

Ο νέος γύρος επισιτιστικής κρίσης που προκαλείται από το στρατηγικό στρίμωγμα της Ρωσίας στην Κριμαία θα προκαλέσει ένα νέο εφιαλτικό σπιράλ ανόδου των τιμών δίνοντας έτσι άλλη μία ευκαιρία στους διεθνείς παράγοντες να κερδοσκοπήσουν νομότυπα. Η νέα αυτή πληθωριστική δυναμική όπως δεν θα πλήξει ούτε τους ισχυρούς ούτε τα οργανωμένα οικονομικά συμφέροντα. Όπως πάντα ο πληθωρισμός θα πλήξει τους αδύναμους, τους μισθωτούς και τις μικρομεσαίες κυρίως επιχειρήσεις. Ερώτημα, λοιπόν. ‘Έως πότε θα αναβάλλεται η πραγματική συζήτηση για την επόμενη ημέρα στην Ουκρανία; Ποιες είναι οι οικονομικές και επιχειρηματικές οντότητες πέρα από τα άμεσα εμπλεκόμενα πολιτικά και κρατικά συστήματα, που δεν επιθυμούν την άμεση λήξη των εχθροπραξιών στο μέτωπο της Ανατολικής Ευρώπης;

Ο πόλεμος στην Ουκρανία πέρα από τις δεκάδες χιλιάδες νεκρούς και τις ανυπολόγιστες καταστροφές έχει προκαλέσει και μία ιστορικά ανυπολόγιστη πολιτική ζημιά. Την ενεργοποίηση των φυγόκεντρων δυναμικών στην ΕΕ με αιχμή την ακινητοποίηση της «ατμομηχανής», δηλαδή του γαλλογερμανικού άξονα. Το λυκαυγές της επόμενης ημέρας στο ουκρανικό ζήτημα θα βρει μία Ευρώπη παθολογικά διχασμένη, αδικαιολόγητα ανασφαλή, υπερβολικά φοβισμένη και ανεξήγητα άπρακτη. Όλοι εκείνοι που θα στοιχημάτιζαν στη σταδιακή αποδυνάμωση και συστηματική αποσύνθεση του ευρωπαϊκού οράματος, θα χαμογελούν σαρκαστικά. Αυτοί που διέγνωσαν εγκαίρως πως μία ευρω-ρωσική σύγκρουση διαρκείας με μία μακροπρόθεσμη ακύρωση της μέχρι και πέρυσι ενεργειακής ευρωπαϊκής στρατηγικής, με την παράλληλη πρόκληση μίας αποσταθεροποιητικής αντιπαράθεσης Γαλλίας-Γερμανίας, θα έχουν ήδη εναποθέσει τις μελλοντικές επενδύσεις τους στα σχιστολιθικά αποθέματα της Βορείου Αμερικής. Μόνον κάποιοι, αριθμητικά ελάχιστοι, ονειροπαρμένοι, θα θυμούνται πως το 1996 στις ΗΠΑ κάποιοι σύμβουλοι ασφαλείας και κάποια ινστιτούτα στρατηγικών και ενεργειακών μελετών προέβλεπαν ένα παγκόσμιο ενεργειακό black out γύρω στο 2025 με αφορμή την αχόρταγη ανάγκη της Κίνας για ενέργεια. Τότε, στα τέλη του προηγούμενου αιώνα, φαίνεται πως ζούσαμε ακόμη (αν είναι δυνατόν) τα χρόνια της αθωότητας. Ξυπνήσαμε απότομα.