Η παράμετρος του κινεζικού ωφελιμισμού: η Κίνα ευνοεί τη Ρωσία αλλά, όπως πάντοτε, δεν είναι με καμιά πλευρά· είναι με τον εαυτό της
Ο εύλογος στόχος της Κίνας είναι να παραμείνει αλώβητη· να μη διαταραχθεί το σύστημα της παραγωγής και των εξαγωγών της. Οι επιχειρήσεις του Πούτιν δεν κρίνονται με ηθικά κριτήρια, αλλά με συμφεροντολογικά: το κινεζικό σύστημα ηθικής είναι αυστηρά ωφελιμιστικό ―στο πέρασμα των αιώνων και των ιδεολογιών, ο αρχαίος «μοχισμός», ένα μείγμα αλτρουισμού και ρεαλισμού, έχει εξελιχθεί στη λογική της θυσίας των ολίγων προς όφελος των πολλών. Δεν είναι μόνο οι Κινέζοι που εφαρμόζουν αυτή τη φιλοσοφία, είναι όμως εκείνοι που την έχουν αναγάγει σε αδυσώπητη μέθοδο ανάπτυξης και βελτίωσης της θέσης τους στον κόσμο: στη διάρκεια της Πολιτιστικής Επανάστασης και του Μεγάλου Άλματος προς τα Μπρος, ο μαοϊσμός δεν είχε κανένα ηθικό μέτρο πέραν αυτού που το Κομμουνιστικό Κόμμα θεωρούσε «κοινό καλό».
Σήμερα, μπροστά στον πόλεμο στην Ουκρανία, οι Κινέζοι έχουν εκπλαγεί λιγάκι ―ίσως περίμεναν έναν σύντομο Blitzkrieg σαν εκείνο του 2014 στην Κριμαία― αλλά διατηρούν την απάθειά τους. Εξάλλου, πιθανότατα πίστευαν ότι ο ρωσικός στρατός θα ήταν ισχυρότερος κι ότι θα επεδείκνυε υψηλότερο φρόνημα· όμως, για την ίδια την ουσία του πολέμου, για τις αιτίες του, τις αφορμές και τις επιδιώξεις, δεν φαίνεται να σκέφτονται ή να αισθάνονται το παραμικρό. Εκτός του ότι για τους προφανείς λόγους έχουν πολιτικές συγγένειες με τη Ρωσία, αποφεύγουν να κρίνουν τους «φίλους» τους: αν και η προπαγάνδα τους στο εσωτερικό υποτιμά όλους τους λαούς και τις κουλτούρες εκτός από την κινεζική, ενώνονται με τους Ρώσους στο αντιδυτικό μέτωπο και στην αυταρχική διακυβέρνηση. Μέχρις ενός σημείου όμως, διότι η Κίνα οφείλει στο καταναλωτικό κοινό της Δύσης την οικονομική άνοδο που την κατέστησε υπερδύναμη.
Έτσι, στο πλαίσιο του ωφελιμισμού, αποφεύγει να γίνει παράπλευρη απώλεια της διένεξης της Ρωσίας με το ΝΑΤΟ και την ΕΕ. Δεν είναι σίγουρο ότι η κινεζική ηγεσία συνειδητοποιεί πως ο άξονας Κίνας-Ρωσίας απέναντι σε μια δήθεν παρακμάζουσα Δύση είναι εύθραυστος κι ότι η ανατροπή του παγκόσμιου συσχετισμού δυνάμεων είναι λιγουλάκι δυσκολότερη απ’ όσο υπέθετε μέχρι σήμερα. Η «Δύση» δεν μπορεί να συρρικνωθεί στις γελοιότητες της πολιτικής ορθότητας και των gender studies όπως παρουσιάζεται στη ρωσική και κινεζική προπαγάνδα η οποία πετάει το μωρό μαζί με τα μπουγαδόνερα. Η ρωσική και κινεζική προπαγάνδα κινείται στο ίδιο επίπεδο με τη δυτική προπαγάνδα εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης: ενώ υπήρχαν συγκεκριμένα προβλήματα στην άλλη πλευρά του Παραπετάσματος, οι Δυτικοί ασχολούνταν με ανοησίες ισχυριζόμενοι ότι οι Σοβιετικοί δεν ξέρουν τι είναι η οδοντόκρεμα κι όταν τη βρίσκουν την τρώνε.
Αυτή τη στιγμή πάντως, η Κίνα κάνει κάτι που ξέρει να κάνει καλά: εφαρμόζει διγλωσσία και διπλοπροσωπία μαζί με ένα είδος ενήλικης ανωτερότητας («Μην τσακώνεστε βρε!»), πράγμα λογικό εφόσον θέλει να διατηρήσει τις καλές σχέσεις με τη Ρωσία και να συνεχίσει χωρίς αναταράξεις το εμπόριο με όλες τις δυτικές χώρες. Παραλλήλως, προσπαθεί να βρει τρόπους είτε να εκμεταλλευτεί τις κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας, είτε να τη βοηθήσει να τις παρακάμψει. Αν και ξέρουμε μέσες-άκρες τι συμβαίνει στο κεφάλι του Πούτιν, δεν ξέρουμε τι συμβαίνει στο κεφάλι του Χσι Τζινπίνγκ.
Ωστόσο, καθώς ο ωφελιμισμός είναι συνεπειοκρατικός, άρα διαχωρίζεται από τις αρεταϊκές και τις δεοντολογικές ηθικές θεωρίες, οδηγεί τους ωφελιμιστές σε άντληση διδαγμάτων: Τι θα μου συμβεί αν κάνω το Α και δεν κάνω το Β; Για παράδειγμα, αν και η Κίνα δεν μετράει το αν μια εισβολή στην Ταϊβάν είναι «σωστή», «δικαιολογημένη» κτλ, μπορεί να μετράει τις συνέπειες που θα έχει. Πράγματι, όταν δίνουμε έμφαση στις συνέπειες των πράξεων μας, στηριζόμαστε σε προβληματική αντίληψη περί ηθικής ορθότητας: ωστόσο, το δόγμα «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα», που εφαρμόζεται σε πλείστες περιστάσεις και με ποικίλα προσχήματα, σταματά εκεί όπου αρχίζουν οι δυσάρεστες επιπτώσεις. Πιθανότατα αυτές τις ημέρες η Κίνα παίρνει μαθήματα: καθώς ισχυρίζεται για τη Ταϊβάν κάτι παρόμοιο με αυτό που ισχυρίζεται ο Πούτιν για την «τεχνητή φύση της Ουκρανίας» («Η Ουκρανία δεν υπάρχει, είναι ρωσική επαρχία») υπολογίζει τι μπορεί να κάνει και πού μπορεί να φτάσει.
