Κοσμος

Cancel culture: τέλος για 183 αγάλματα και μνημεία

Οι αποκαθηλώσεις συνεχίζονται είτε στη διάρκεια διαδηλώσεων, είτε με αποφάσεις των δήμων

62222-137653.jpg
A.V. Team
2’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
cancel-culture-colombus-usa.jpg
Διαδηλωτές γκρεμίζουν άγαλμα του Κολόμβου στη Μιννεσότα © Stephen Maturen / Getty Images / Ideal Image

Τον τελευταίο χρόνο στις ΗΠΑ τουλάχιστον 183 μνημεία έχουν αποκαθηλωθεί ή καταστραφεί και ο δημοφιλέστερος στόχος της cancel culture είναι ο Κολόμβος.

Τριάντα τρία αγάλματα του Χριστόφορου Κολόμβου. Εννέα των Ιδρυτών Πατέρων του αμερικανικού έθνους. Οκτώ του Ισπανού ιεραπόστολου στο Μεξικό Junípero Serra. Η εικονομαχία συνεχίζεται: τον τελευταίο χρόνο στις ΗΠΑ τουλάχιστον 183 μνημεία έχουν αποκαθηλωθεί ή καταστραφεί. 

Παρότι τα πιο μισητά είναι εκείνα που μνημονεύουν τον Πόλεμο της Απόσχισης, ο δημοφιλέστερος στόχος της cancel culture είναι ο Κολόμβος, στη συνέχεια έρχεται ο στρατιωτικός του Νότου Robert E. Lee, ο άγιος της Καθολικής εκκλησίας Serra και ο πρόεδρος Thomas Jefferson. Οι βανδαλισμοί και οι καταστροφές αυτού του είδους δεν οδηγούν σε συλλήψεις αλλά σε αποφάσεις δήμων να αποκαθηλώσουν «για λόγους ασφαλείας» αγάλματα που θεωρούνται οι επόμενοι στόχοι των διαδηλωτών. Ήδη, σιγά-σιγά και αθόρυβα, τις τελευταίες δεκαετίες έχουν απομακρυνθεί από τον δημόσιο χώρο αγάλματα που δεν θα έπρεπε να βρίσκονται ποτέ εκεί: για παράδειγμα, μόλις το 2017, αποκαθηλώθηκε από το Μέμφις του Τεννεσσή το άγαλμα του ιδρυτή της Κου Κλουξ Κλαν.

general-lee-agalma-virginia.jpg
Άγαλμα του Στρατηγού Robert E. Lee στο Σάρλοτσβιλ της Βιρτζίνια © Eze Amos / Getty Images

Το κύμα των αποκαθηλώσεων συνδέεται με το κίνημα Black Lives Matter και παρατηρείται σε όλες τις πολιτείες. Στο Μπιουτ της Μοντάνα, οι διαδηλωτές βανδάλισαν γράφοντας με σπρέι «Γκρεμίστε τον λευκό γέρο» το μνημείο στον Ιρλανδό μετανάστη Marcus Daly που έγινε επιτυχημένος επιχειρηματίας, ενώ σε νεκροταφείο στη Σαβάννα της Τζόρτζια βανδάλισαν άγαλμα αφιερωμένο στους Νοτίους που πήραν μέρος στη μοιραία μάχη του Gettysburg. Όπως ήταν αναμενόμενο, διαδηλωτές επιτέθηκαν σε μνημεία αστυνομικών, όπως εκείνο στο Κάνζας Σίτυ του Μιζούρι που είναι αφιερωμένο σε 119 αστυνομικούς της πόλης οι οποίοι σκοτώθηκαν «στο καθήκον».

agalma-nea-oprleani.jpg
Αποκαθήλωση αγάλματος του John McDonough (εμπόριο σκλάβων) στη Νέα Ορλεάνη © Michael DeMocker / Getty Images

Στο Μαϊάμι αποκεφαλίστηκε άγαλμα του Ιησού σε περίβολο Καθολικής εκκλησίας και στη Σαρατόγκα της πολιτείας της Νέας Υόρκης έγινε κομματάκια ένα άγαλμα αφιερωμένο στο 77ο Σύνταγμα Εθελοντών της πόλης (που είχαν πάρει μέρος στον πόλεμο της Απόσχισης με τους Βορείους). Στη Νέα Ορλεάνη διαδηλωτές έβαψαν με σπρέι το άγαλμα του Τζορτζ Ουάσινγκτον· κάτι παρόμοιο συνέβη στη Σίτκα της Αλάσκας με το άγαλμα του Ρώσου εμπόρου Alexander Andreyevich Baranov ο οποίος ηγήθηκε του ρωσικού εποικισμού στην Αλάσκα και θεωρείται σφαγέας της ιθαγενούς φυλής Τλιγκίτ. 

Συνοπτικά, τα κινήματα της cancel culture κατευθύνονται εναντίον μνημείων του πολέμου της Απόσχισης -κυρίως Νοτίων αλλά και Βορείων- της Καθολικής Εκκλησίας, πρώην προέδρων όπως εκείνο του Ronald Reagan στο Ντίξον του Ιλλινόι, αλλά και Αμερικανών Ινδιάνων όπως εκείνο του θρυλικού αρχηγού Hiawatha στο Λακρός του Γουισκόνσιν «επειδή είχε καταντήσει τουριστική ατραξιόν». Οι δουλοκτήτες έχουν προτεραιότητα και πράγματι σε πολλές πόλεις υπάρχουν μνημεία ανθρώπων, δικαστών, πολιτικών, στρατιωτικών που κατά τον 19ο αιώνα στήριξαν τη δουλεία ή κατείχαν σκλάβους οι ίδιοι. Ύστερα έρχονται οι πιονιέροι που ενεπλάκησαν σε πολέμους με τους Ινδιάνους. Όμως, το κίνημα προχωρεί λίγο μακρύτερα, καταστρέφοντας ηρώα πυροσβεστών που έχασαν τη ζωή τους την 9η Σεπτεμβρίου 2001, ενώ δρα με τον ίδιο τρόπο και η αντίθετη πλευρά διαδηλωτών καταστρέφοντας μνημεία Αφρο-Αμερικανών αγωνιστών όπως εκείνο του Frederick Douglass στο Ρότσεστερ της Νέας Υόρκης.

Πέρα από την αποτίμηση της βίας, εκπληκτική είναι η διαπίστωση γύρω από τον αριθμό των αξιομίσητων αγαλμάτων, ιδιαίτερα στις νότιες πολιτείες: αναμνηστικές πλάκες, ηρώα, κενοτάφια υπήρχαν και σε κάποιο βαθμό εξακολουθούν να υπάρχουν στις περισσότερες πόλεις του Νότου λες και οι νότιες πολιτείες θρηνούν την ήττα τους επί ενάμισυ αιώνα. Εξάλλου, ακόμα και στα προαύλια πανεπιστημίων υπήρχαν αγάλματα ξεχασμένων προσωπικοτήτων της αμερικανικής ιστορίας ο βίος και η πολιτεία των οποίων δεν ταίριαζε με τις ακαδημαϊκές αξίες. Απλώς, για δεκαετίες κανείς δεν έδινε σημασία. Για παράδειγμα, στο πανεπιστήμιο της Φιλαδέλφειας υπήρχε το άγαλμα του George Whitefield, ενός φανατικού ιερωμένου που ίδρυσε την εκκλησία των Μεθοδιστών και που, παρεμπιπτόντως, ήταν υπέρ της δουλείας.  

Από την cancel culture δεν λείπει η οικολογική διάσταση: στο Πόρτλαντ του Όρεγκον καταστράφηκε άγαλμα ηλικίας 120 ετών που παρίστανε μια άλκη, σύμβολο της άγριας ζωής της πολιτείας. Τέλος, παρατηρείται κάποια σύγχυση ως προς την ιστορική μνήμη και ακρίβεια διότι θεωρούνται «ρατσιστικά» διάφορα μνημεία Αφρο-αμερικανών ή ανθρώπων των Συνόρων χωρίς ιδιαίτερη πολιτική ταυτότητα: για παράδειγμα, ανάμεσα στα κατεστραμμένα μνημεία είναι εκείνο της Μητέρας των Πιονιέρων στο Γιουτζήν του Όρεγκον.

Αποκαθηλώσεις και βανδαλισμοί σημειώνονται επίσης στον Καναδά, στην Πράγα, στο Λονδίνο το άγαλμα του Τσόρτσιλ στην πλατεία του Κοινοβουλίου βάφτηκε με σπρέι και στο Βέλγιο, όπου περιέργως είχε ξεμείνει άγαλμα του βασιλιά Λεοπόλδου, ο οποίος δεν είχε ποτέ καλή φήμη.

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ