Διονύσης Σιμόπουλος: «Έφυγε» από τη ζωή ο αστροφυσικός και επίτιμος διευθυντής του Ευγενιδείου Πλανηταρίου - Τι είχε πει στην ATHENS VOICE για τα 50 χρόνια από την εκτόξευση του Apollon 11
Πέρασε μισός αιώνας… 16 Ιουλίου 1969 το Απόλλων 11 έφυγε από την Γη. Τέσσερις μέρες αργότερα, 20 Ιουλίου, έφτασε στη Σελήνη και λίγες ώρες αργότερα, οι δύο πρώτοι άνθρωποι, ο Νιλ Άρμστρονγκ και ο Μπαζ Όλντριν, πάτησαν το πόδι τους στην επιφάνειά της. Τις δύο ώρες και ένα τέταρτο που έκαναν τον περίπατο τους, ο τρίτος της παρέας, ο Μάικλ Κόλινς, οδηγούσε το κεντρικό όχημα, Columbia σε τροχιά γύρω από τη σελήνη…
Είναι σπουδαίο να μιλάς με κάποιον που έζησε εκείνες τις μέρες από κοντά, και γίνεται ακόμα πιο σημαντικό όταν αυτός είναι ο μαγευτικός στις περιγραφές του κύριος Διονύσης Σιμόπουλος.
Αυτό που συνέβη με το Απόλλων 11, πώς θα το τοποθετούσατε μέσα σε εκείνη την εποχή γενικότερα;
«Το περιγράφει ακριβώς ο Ντίκενς στην εισαγωγή του βιβλίου “Ιστορία δύο πόλεων”. “Ήταν τα καλύτερα χρόνια, ήταν τα χειρότερα χρόνια, ήταν η εποχή της σοφίας, ήταν η εποχή της ηλιθιότητας”*. Από τη μια είχαμε τον πόλεμο στο Βιετνάμ που σκοτωνόταν τόσος κόσμος, και τις διαδηλώσεις στα πανεπιστήμια γι’ αυτό το θέμα. Την κρίση με τους πυραύλους στην Κούβα. Τη δολοφονία του Τζον και του Ρόμπερτ Κέννεντι, του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, τις φυλετικές διακρίσεις. Ήταν ο ψυχρός πόλεμος στο αποκορύφωμά του και πάντα υπήρχε κίνδυνος. Υπήρχαν τόσο πολλά αρνητικά αλλά από την άλλη υπήρχε αυτή η φοβερή πρόοδος της επιστήμης. Ο άνθρωπος πάτησε στη σελήνη. Ήταν πράγματι η καλύτερη των εποχών, ήταν και η χειρότερη των εποχών».
Πρωινή επίσκεψη στον πύραυλο Κρόνος 5 που θα έστελνε σε λίγες ώρες το Απόλλων 11 στη Σελήνη.
Υπάρχει κάτι εντελώς προσωπικό που να έχετε από εκείνη την ημέρα;
«Έχω ένα ηχητικό εκείνων των ημερών σε κασέτα, στο οποίο λέω τα συναισθήματα και τις εντυπώσεις μου, και που ντρέπομαι κάθε φορά που το ακούω. Μιλάω πότε σε δημοτική, πότε σε καθαρεύουσα, πότε στα αγγλικά, πότε στα ελληνικά. Ντρέπομαι πολύ όταν το ακούω. Ο γιος μου, όμως, όταν το ακούει, βάζει τα κλάματα από συγκίνηση, γιατί το θεωρεί ένα ντοκουμέντο».
Εγκαταστάσεις για τους δημοσιογράφους (με βελάκι σημειώνεται η θέση μου).
«Έχω ακόμη τη φωτογραφία από εκείνη την ημέρα, που έχω πάρει τα παιδιά του Μάικλ Κόλινς να τα κεράσω παγωτό, και όταν τα ρώτησα τι θέλουν να τους φέρει ο μπαμπάς από το διάστημα, μου απάντησαν “διαστημική σκόνη παγωτού”».
Μερικές θέσεις πιο κάτω βρίσκονταν ο περίφημος συγγραφέας Νόρμαν Μέιλερ που έγραψε μια σειρά άρθρων για το περιοδικό LIFE.
Η στιγμή που εκτοξεύθηκε το Απόλλων 11 είχε κάτι ιδιαίτερο ή ήταν απλώς ένας τρομερός θόρυβος;
«Όχι, ήταν κάτι εντελώς άλλο… Όλοι οι παρευρισκόμενοι βρισκόμασταν για ασφάλεια σε απόσταση πέντε περίπου χιλιομέτρων. Έτσι παρ’ όλο που βλέπαμε τις φλόγες του πυραύλου δεν ακούγαμε τίποτε! Μέχρις ότου, 14 δευτερόλεπτα σχεδόν αργότερα, έφτασε και ο ήχος! Ήταν ένας απερίγραπτος ήχος, ένας ήχος που χτυπούσε κυριολεκτικά το στήθος και δεν μπορούσες να καταλάβεις εάν τον άκουγες ή τον αισθανόσουν ή και τα δύο μαζί. Δεν πρόκειται να ξεχάσω ποτέ το όλο εκείνο συναίσθημα που δεν μπορεί να αποδώσει επακριβώς οποιαδήποτε λεκτική περιγραφή».
Η στιγμή της εκτόξευσης του Απόλλων 11 στις 9:32 πρωινή τοπική ώρα, 15:32 ώρα Ελλάδoς, με καθυστέρηση 724 χιλιοστών του δευτερολέπτου.
«Όχι. Έφυγε με καθυστέρηση 724 χιλιοστών του δευτερολέπτου».
Για να μη λένε μόνο για εμάς τους Έλληνες ότι καθυστερούμε…
«Και όμως, δεν είναι ασήμαντη καθυστέρηση…».
Όλοι οι παρευρισκόμενοι βρισκόμασταν για ασφάλεια σε απόσταση πέντε περίπου χιλιομέτρων. Έτσι παρ’ όλο που βλέπαμε τις φλόγες του πυραύλου δεν ακούγαμε τίποτε! Μέχρις ότου, 14 δευτερόλεπτα σχεδόν αργότερα έφτασε και ο ήχος! Ήταν ένας απερίγραπτος ήχος, ένας ήχος που χτυπούσε κυριολεκτικά το στήθος και δεν μπορούσες να καταλάβεις εάν τον άκουγες ή τον αισθανόσουν ή και τα δύο μαζί. Δεν πρόκειται να ξεχάσω ποτέ το όλο εκείνο συναίσθημα που δεν μπορεί να αποδώσει επακριβώς οποιαδήποτε λεκτική περιγραφή.
Τη δεκαετία του ’60, που οι Αμερικάνοι έκαναν αυτά τα τεράστια βήματα, υπήρχε ένας αντίστοιχος σοβιετικός επιστήμονας που να προκαλούσε δέος στη Δύση;
«Ναι...! Ο σπουδαίος Σεργκέι Κορολιόφ. Ήταν τόσο σπουδαίος που φυσικά ο Στάλιν τον είχε στείλει στα Γκουλάγκ, και επειδή ήταν ο μόνος που μπορούσε να στείλει τους Σοβιετικούς στο διάστημα αναγκάστηκε να τον αποφυλακίσει. Ήταν αυτός που έστειλε τον Γκαγκάριν στο διάστημα»…
O αστροναύτης Charles Duke (που περπάτησε με το Απόλλων 16 στη Σελήνη) ήταν ο ανθρώπινος σύνδεσμος της Γης με τους αστροναύτες του Απόλλων 11.
Μερικά χρόνια αργότερα έγινε τακτικός επισκέπτης μας στο Ευγενίδειο Πλανητάριο.
Ήταν γνωστός στη Δύση, πώς ήταν ως προσωπικότητα;
«Ήταν κάτι σαν ο άνθρωπος με τη σιδερένια μάσκα. Ξέραμε την ύπαρξή του αλλά ταυτόχρονα ήταν σα να υπήρχε και να μην υπήρχε. Μάλιστα κανένας δεν έλεγε το όνομά του, τον έλεγαν όλοι, και οι Σοβιετικοί: ο “αρχιμηχανικός”. Όταν πέθανε, το 1966, κόλλησε όλο το διαστημικό πρόγραμμα των Σοβιετικών και οι Αμερικάνοι πλέον ήταν μόνοι τους».
Αυτό που λέτε για τον Κορολιόφ είναι πολύ εντυπωσιακό. Οι Σοβιετικοί μάλλον από φόβο μη μαθευτούν οι γνώσεις που είχαν έξω από τη χώρα τους επέτρεπαν να τις κατέχει μόνο ο Κορολιόφ. Και όταν πέθανε αυτός, πέθαναν και οι γνώσεις μαζί του.
«Ακριβώς αυτό έγινε. Ενώ, αντίθετα, στην Αμερική όλοι ήξεραν τα πάντα. Μάλιστα τα 21,5 κιλά σεληνιακού υλικού που συνέλεξαν οι αστροναύτες, οι Αμερικάνοι τα μοίρασαν σε διάφορα πανεπιστήμια και ιδρύματα ανά τον κόσμο για να κάνουν έρευνες».
Στο Χιούστον με τα τρία παιδιά του αστροναύτη Michael Collins.
Ο Michael Collins μόνος του στον θαλαμίσκο του Απόλλων 11 περιμένει τους συντρόφους του που… πετάχτηκαν μέχρι την επιφάνεια της Σελήνης!
Υπήρχε και εκείνος ο φοβερός ανταγωνισμός ποιος θα πάει πρώτος στη σελήνη…
«Οι Αμερικάνοι φοβόντουσαν ότι θα φτάσουν οι Σοβιετικοί πριν από αυτούς στη Σελήνη και γι’ αυτό έκαναν διάφορες δοκιμές. Από τον Οκτώβριο του 1968 μέχρι τον Ιούλιο του 1969 είχαν κάνει τα εξής. Το Απόλλων 8 πήγε μέχρι τη Σελήνη, αλλά δεν είχε σεληνάκατο για να προσσεληνωθεί. Το Απόλλων 9 ήταν αυτό που δοκίμασε σε τροχιά γύρω από τη γη για πρώτη φορά τη σεληνάκατο που θα πατούσε στη σελήνη. Το Απόλλων 10 κατόρθωσε να φτάσει μερικά χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια της Σελήνης, μαζί με τη σεληνάκατο. Θα μπορούσε να προσσεληνωθεί αλλά δεν έγινε γιατί δεν ήταν προγραμματισμένο. Θα σας πω και κάτι το οποίο δεν είναι ευρέως γνωστό. Οι Αμερικάνοι έμαθαν εκεί γύρω στα μέσα του 1969 από τη CIA ότι όλες οι δοκιμές των Σοβιετικών για να πάνε στη σελήνη ήταν αποτυχημένες, και υπήρξε η σκέψη να αναβληθεί η αποστολή τον Ιούλιο για να χρησιμοποιηθεί και το τελευταίο εξάμηνο του 1969 για καλύτερη προετοιμασία. Όμως επειδή η αποστολή είχε ανακοινωθεί δημόσια, αυτή η σκέψη απορρίφθηκε».
Η πέτρα στη φωτογραφία προέρχεται από τη Σελήνη και βρίσκεται σε ειδική συσκευασία κενού που είχαμε ως προσωρινό έκθεμα στο Πλανητάριο της Λουιζιάνας. Λόγω της πραγματικά ανεκτίμητης αξίας της για περισσότερη ασφάλεια την έπαιρνα επί ένα μήνα κάθε βράδυ στο σπίτι μου! Προέρχονταν από την 4η επανδρωμένη Σεληνιακή προσεδάφιση της αποστολής του Apollo 15, που ξεκίνησε για τη Σελήνη στις 26 Ιουλίου 1971. Η αποστολή είχε διάρκεια 12 ημέρες 7 ώρες και 12 λεπτά με τη συμμετοχή των αστροναυτών David Scott, Alfred Worden και James Irwin.
Ο Βέρνερ φον Μπράουν περιγράφει την δημιουργία των πυραύλων Κρόνος με τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ Τζον Κέννεντυ και τον αντιπρόεδρο Λίντον Τζόνσον.
Έχοντας περάσει ακριβώς μισός αιώνας τι σκέφτεστε για όλο αυτό;
«Σκέφτομαι ότι είναι πενήντα χρόνια από τώρα μέχρι το 1969 που πήγαμε στη σελήνη, και πενήντα χρόνια πριν από τότε, δηλαδή το 1919, σχεδόν δεν υπήρχε το αεροπλάνο. Ασύλληπτη η επιστημονική εξέλιξη του ανθρώπου».
*«Ήταν τα καλύτερα χρόνια, ήταν τα χειρότερα χρόνια, ήταν η εποχή της σοφίας, ήταν η εποχή της ηλιθιότητας, ήταν ο καιρός της πίστης, ήταν ο καιρός της δυσπιστίας, ήταν η περίοδος του φωτός, ήταν η περίοδος του σκοταδιού, ήταν η άνοιξη της ελπίδας, ήταν ο χειμώνας της απελπισίας, είχαμε τα πάντα στη διάθεση μας, δεν είχαμε τίποτα στη διάθεση μας, όλοι μας πηγαίναμε κατευθείαν στον παράδεισο, όλοι μας πηγαίναμε εντελώς αντίθετα».
Η διεθνής κατάσταση, όπως διαμορφώνεται στο τέλος του τρέχοντος έτους, θυμίζει έντονα την τελευταία χρονιά πριν από την έκρηξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου
8°
