Κοσμος

Αυτοί είναι οι 7 παγκόσμιοι ηθικοί κανόνες

Ο Όλιβερ Σκοτ Κάρι μελέτησε 60 διαφορετικές κοινωνίες μέσα από 600 πηγές

Νικολέττα Σταμάτη
1’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Η έρευνα του Όλιβερ Σκοτ Κάρι εντοπίζει τους 7 ηθικούς κανόνες που φαίνεται να διέπουν όλες τις ανθρώπινες κοινωνίες

Η ηθική είναι ένα ζήτημα, που έχει απασχολήσει την ανθρωπότητα ανά τους αιώνες. Το καλό, το κακό και το τι αυτά σημαίνουν έχει μελετηθεί από τους προσωκρατικούς φιλοσόφους μέχρι και μεταγενέστερους τους, όπως ο Καντ και ο Νίτσε, για να καταλήξουμε να τα συζητάμε έως και σήμερα, χωρίς ακόμα να έχουμε βρει έναν κοινό «κανόνα», στον οποίο όλοι συμφωνούμε.

Μία από τις πιο πρόσφατες θεωρίες περί ηθικής είναι αυτή του Όλιβερ Σκοτ Κάρι, καθηγητή ανθρωπολογίας στην Οξφόρδη, ο οποίος έψαξε να βρει αν υπάρχει ένας κοινός ηθικός κώδικας που ενώνει όλους τους ανθρώπους μεταξύ τους, ανεξάρτητα καταγωγής, πολιτισμού και θρησκείας. Μετά από μία έρευνα χρόνων, ανάμεσα σε 60 διαφορετικές κοινωνίες και με πληροφορίες από 600 διαφορετικές πηγές, φαίνεται να κατέληξε στο ότι η ηθική παντού είναι κάτι το συνεργατικό, το οποίο πάντα αποσκοπεί στο κοινό καλό.

Ωστόσο, πέρα από αυτό το γενικό μοτίβο, ο Κάρι εντόπισε ότι υπάρχουν εφτά ηθικοί κανόνες, οι οποίοι συναντώνται σε παγκόσμιο επίπεδο. Συγκεκριμένα, στο άρθρο του για την έρευνα αναφέρει ότι το 99,9% των κοινωνιών που μελέτησε θεωρούν ότι το ηθικό είναι να βοηθάς την οικογένειά σου, να βοηθάς την ομάδα σου, να ανταποδίδεις τις χάρες, να είσαι γενναίος, να σέβεσαι τους ανώτερούς σου, να μοιράζεσαι και να σέβεσαι την ιδιοκτησία του άλλου.

Θα πρέπει, όμως, να επισημάνουμε ότι οι παραπάνω εφτά κανόνες βρίσκονται σε διαφορετική ιεραρχική ηθικά θέση ανάλογα τον πολιτισμό, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις η πραγμάτωσή τους μπορεί να γίνεται με εντελώς διαφορετικό τρόπο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα του τελευταίου είναι μία εθνική ομάδα της Μικρονησίας, οι Τσουκίζ, στην οποία κάποιος που κλέβει, αλλά κλέβει ανοιχτά χωρίς να κρύβεται, θεωρείται γενναίος και πρόσωπο άξιο θαυμασμού.

Το άρθρο του Κάρι έχει δεχτεί αρκετές αρνητικές κριτικές. Πολλοί έχουν σχολιάσει την έρευνα ως ατελή, καθώς δεν αναφέρεται σε ένα από τα βασικά ερωτήματα των ηθικών φιλοσόφων, το αν γεννιόμαστε με ηθικές προδιαθέσεις ή αν η κοινωνία μας διαπλάθει μέσα σε κάποιες ηθικές νόρμες της, αλλά και το σύμφωνα με ποια κριτήρια οδηγούμαστε σε ηθικές ή μη αποφάσεις.

Σε κάθε περίπτωση, ακόμα κι αν η έρευνα του Κάρι δεν καταφέρνει να λύσει μεγάλα ηθικοφιλοσοφικά ερωτήματα, καταφέρνει όπως και ο ίδιος αναφέρει να βρει κάτι, το οποίο μπορεί να μας ενώσει, την στιγμή που οι άνθρωποι φαίνεται να ψάχνουμε και το παραμικρό που μπορεί να μας διαχωρίσει.