Όταν τα emojis μπερδεύουν τους δικαστές

Για πολλούς –κυρίως νεότερους– τα emojis είναι μία κωδικοποιημένη επικοινωνία που σε γλιτώνει από λέξεις, χρόνο και γράψιμο και σε βοηθά να πεις αυτό που θέλεις με ένα μικρό σύμβολο. Ή, όταν ο διάλογος έχει μία συναισθηματική βαρύτητα και φόρτιση, σε γλιτώνει απλώς από την αμηχανία να πεις κάτι που δεν θέλεις να εκφράσεις ευθέως με λέξεις.

Για πολλούς άλλους όμως είναι απλώς κάτι περίεργα σύμβολα που μπορούν να δημιουργήσουν παρεξηγήσεις, κάτι ακαταβίστικες εικόνες ή –απλώς– κάτι χαριτωμένα χρωματιστά προσωπάκια χωρίς νόημα.

Μπορεί το κάθε emoji να έχει έναν δικό του ορισμό από τον κατασκευαστή (π.χ. πρόσωπο που γελάει), αλλά αυτό δεν υπαγορεύει ούτε επιβάλει και τη χρήση του. Άρα κανείς δεν μπορεί με σιγουριά να ερμηνεύσει κανένα τέτοιο σύμβολο όταν πρέπει να μεταγραφεί ακριβώς σε λέξεις και νοήματα.

Σε πολλές χώρες, εδώ και κάποια χρόνια, τα sms αποτελούν μέρος της δικογραφίας μίας υπόθεσης, αποδεικτικό μέσο που αποδέχεται υποχρεωτικά ένα δικαστήριο. Μαζί με τα sms όμως, πάνε πακέτο και τα προσωπάκια – άσε που δεν είναι πάντα προσωπάκια αλλά τα πάντα όλα: αντικείμενα, φαγητά, αεροπλάνα και πολλά πολλά άλλα. Και κάθε χρόνο προστίθενται και νέα emojis για να διευκολύνουν την επικοινωνία μας και να παιδεύουν τους δικαστές και τους δικηγόρους.

Μία μελιτζάνα που δεν είναι μελιτζάνα

Πώς γίνεται λοιπόν η ερμηνεία των συμβόλων αυτών; Έχουν όλα, το καθένα τη δική του επίσημη έννοια όπως αυτή περιγράφεται από το Consortium Unicode, ένα Ινστιτούτο επίσημα αναγνωρισμένο με σκοπό την τυποποίηση των ειδικών αυτών χαρακτήρων. Αλλά αυτό δυστυχώς (ή ευτυχώς για την ελευθερία της έκφρασης) δεν σημαίνει απολύτως τίποτα.

Η ερμηνεία του κάθε συμβόλου εξαρτάται πάντα από το ποιος το στέλνει, σε ποιον το στέλνει, ποια τα συμφραζόμενα ή ποια η ειδική σημασία για τους συνδιαλλασμένους και πώς εντάσσονται στον προσωπικό τους κώδικα επικοινωνίας (βλέπε inside jokes κ.λπ.).

Υπάρχουν όμως και πάρα πολλά emojis που έχουν σχεδόν αναγνωρισμένες παράλληλες έννοιες. Μία μελιτζάνα για παράδειγμα σημαίνει σπάνια μία μελιτζάνα, αλλά πολύ συχνά συμβολίζει το ανδρικό μόριο.

Η μελέτη

Ένας καθηγητής Νομικής στις ΗΠΑ, ο Eric Goldman, προσπάθησε με την ομάδα του να συγκεντρώσει όλες τις νομικές υποθέσεις της χώρας που στις δικογραφίες συμπεριλαμβάνονταν η λέξη emoji. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε, μόνο το 2018, το 30% των αποφάσεων των δικαστηρίων είχαν έστω και μία αναφορά στους ειδικούς αυτούς χαρακτήρες.

Να σημειώσουμε ότι στην έρευνα αυτή καταγράφηκαν και οι δύο υπάρχουσες κατηγορίες που για πολλούς αποτελούν μόνο μία: τα emojis που είναι τα πολύχρωμα σύμβολα και τα emojicons που είναι ο απλός συνδυασμός χαρακτήρων του πληκτρολογίου που μοιάζουν με εικόνα, π.χ ένα χαμόγελο που γράφεται :).

Τα αποτελέσματα

Σύμφωνα με τα στοιχεία που αφορούν τις ΗΠΑ, τα emojis βρίσκονται σπάνια στην καρδιά των δικαστικών αποφάσεων μέχρι τώρα. Το 2018 «σε 37 από τις 53 αποφάσεις ο όρος δεν εμφανίζονταν παρά μία φορά» εξηγεί ο Goldman, διευκρινίζοντας ότι «αυτό σημαίνει ότι δεν ήταν παρά ένα συμπληρωματικό και δευτερεύον τμήμα του συνόλου της δικογραφίας».

Δηλαδή σε καμία από τις 16 άλλες υποθέσεις τα emojis δεν έφεραν μία ανατροπή, δεν άνοιξαν ένα νέο κεφάλαιο στην υπόθεση. Άρα δεν χρειάστηκε και να ξεκινήσει (ακόμα) μία συζήτηση σχετική με την ερμηνεία των ειδικών χαρακτήρων.

Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι τα πράγματα θα παραμείνουν έτσι. Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της έρευνας, ο καθηγητής επεσήμανε ότι η ανάγκη να μελετηθούν τα σύμβολα αυτά στις νομικές υποθέσεις, όλο και θα αυξάνεται, καθώς «οι μικροί αυτοί χαρακτήρες είναι ικανοί να ανατρέψουν τα πάντα σε μία δίκη».

Για παράδειγμα, ένα «απειλητικό» μήνυμα που στέλνει κάποιος πριν από μία παράνομη πράξη, αν πραγματικά αποδειχτεί ότι αποτελούσε απειλή, αλλάζει όλα τα δεδομένα. Μιλάμε για προμελετημένο έγκλημα, μία εντελώς διαφορετική νομική έννοια, ακόμα και αν οι απειλές αυτές δεν ήταν λεκτικές ή άμεσες, όπως έχουμε συνηθίσει.

Αποζημίωση για emoji

Το 2007 είχε γίνει γνωστή μία υπόθεση όπου ένα ζευγάρι από το Ισραήλ αναγκάστηκε να πληρώσει μία τεράστια αποζημίωση πολλών χιλιάδων δολαρίων στον ιδιοκτήτη ενός διαμερίσματος εξαιτίας δύο emojis που είχε χρησιμοποιήσει. Οι δύο έψαχναν διαμέρισμα και έτσι επισκέφτηκαν το συγκεκριμένο σπίτι. Μετά τη συνάντησή τους, το ζευγάρι έστειλε ένα μήνυμα στο κινητό του ιδιοκτήτη εκφράζοντας το ενδιαφέρον για το ακίνητο. Το μήνυμα εκτός από λέξεις, περιείχε και δύο σύμβολα: ένα χαμόγελο και ένα μπουκάλι σαμπάνιας.

Τελικά όμως τις επόμενες ημέρες το ζευγάρι βρήκε ένα άλλο διαμέρισμα που του άρεσε περισσότερο, το νοίκιασε και δεν επικοινώνησε ξανά με τον πρώτο ιδιοκτήτη που έμεινε με τη σαμπάνια στο κινητό. Ωστόσο, όταν η υπόθεση έφτασε στο δικαστήριο, ο δικαστής θεώρησε ότι τα emojis εξέφραζαν μία «έντονη αισιοδοξία», οδηγώντας τον ιδιοκτήτη να πιστέψει ότι το ζευγάρι ήθελε να νοικιάσει το ακίνητο.

Σύμφωνα με την τελική απόφαση, ο εν λόγω ιδιοκτήτης έχασε χρήματα γιατί θεωρούσε ότι είχε δεσμευτεί με το ζευγάρι και έτσι δεν συνέχισε να ψάχνει ενοικιαστές και το δικαστήριο εκτίμησε ότι έπρεπε να λάβει πίσω αυτή τη χασούρα σε μορφή αποζημίωσης.