Η μόδα των σύγχρονων ερωτευμένων ζευγαριών να «κλειδώνουν» με λουκέτα την αγάπη τους στις σιδερένιες γέφυρες είναι σχετικά πρόσφατη. Όμως διαβαίνοντας τις πύλες του Μουσείου Ασμόλιαν στην Οξφόρδη −το παλαιότερο πανεπιστημιακό μουσείο στον κόσμο− μας περιμένει μια έκπληξη. Παρόμοιες κλειδαριές - μινιατούρες με το όνομα του αγαπημένου ή της αγαπημένης χαραγμένο στη μια πλευρά της κλειδαριάς ήταν μια συνηθισμένη «μαγική» τακτική που τη συναντούμε ήδη από την εποχή του Μεσαίωνα.
Χρυσή κλειδαριά-μινιατούρα αγάπης
Τέτοιες κλειδαριές αγάπης αλλά και μεγάλες κρυστάλλινες σφαίρες, μακάβριες κερένιες κούκλες και −κάθε άλλο παρά απλές− συνταγές για μαγικά φίλτρα και μαντζούνια είναι μεταξύ των πολλών εκθεμάτων που παρουσιάζονται αυτόν τον καιρό στο Μουσείο Ασμόλιαν δίνοντάς μας τη μοναδική ευκαιρία να εξερευνήσουμε την ιστορία της μαγείας έτσι όπως αυτή έχει καταγραφεί και διασωθεί σε αντικείμενα, μυστικιστικά κείμενα και σπάνια χειρόγραφα εδώ και οκτώ αιώνες. Αλλά και να κατανοήσουμε τις συνθήκες που οδήγησαν τους ανθρώπους εκείνων των εποχών να προσφύγουν στο μυστηριακό και σκοτεινό σύμπαν αγγέλων και δαιμόνων προκειμένου να αντιμετωπίσουν τον εχθρικό και απρόβλεπτο κόσμο γύρω τους: πολλά από τα εκθέματα είναι τρομακτικά, όπως μια υφασμάτινη κούκλα με ένα ξίφος να διαπερνά το πρόσωπό της, άλλα πάλι, εξόχως αηδιαστικά, όπως πόδια από σαύρες και βατράχια κατατρυπημένα με αγκάθια.
Υφασμάτινη κούκλα με μαύρο φόρεμα κι ένα στιλέτο που διαπερνά το πρόσωπό της. Δυτικό Ντέβον, Αγγλία, 1909
Η κρυστάλλινη σφαίρα του Τζον Ντι. Υποστήριζε ότι του την έδωσε ο Αρχάγγελος Ουριήλ, 1582
Υπάρχουν ακόμη εξαιρετικής τέχνης χαραγμένα δαχτυλίδια με αφιερώσεις προς το αγαπημένο πρόσωπο ή θαυμάσια εικονογραφημένα μεσαιωνικά βιβλία τελετουργικής μαγείας, χωρίς να λείπουν και εκθέματα που προκαλούν ρίγη ανατριχίλας όπως τα χειρόγραφα με περιγραφές από τις δίκες και τις καταδίκες εκατοντάδων χιλιάδων γυναικών που κατηγορήθηκαν για μαγεία και κάηκαν στην πυρά.
Δαχτυλίδι αγάπης στο οποίο έχει χαραχθεί η πρόταση: «Vng Temps Viandra» (Θα ’ρθει καιρός), 1500
Τα παλαιότερα αντικείμενα της έκθεσης προέρχονται από τη Μεσαιωνική Ευρώπη του 12ου αιώνα συμπεριλαμβανομένης μιας ανθρώπινης καρδιάς μέσα σε ασημένια θήκη ενώ υπάρχουν και κάποια εκθέματα σύγχρονα όπως ένα μικρό μπουκάλι που βρέθηκε να επιπλέει στον Τάμεση το 1988 το οποίο περιείχε ανθρώπινα δόντια, γαρυφαλέλαιο και λίγα κέρματα − ξόρκι μάλλον από κάποιον απελπισμένο ασθενή που προσπάθησε με αυτόν τον τρόπο να βρει θεραπεία για τον πονόδοντο που τον τυραννούσε.
Ανθρώπινη καρδιά σε ασημένια θήκη. Βρέθηκε σε κρύπτη στην εκκλησία του Χριστού, Οξφόρδη, 12ος ή 13ος αιώνας
Ταυτόχρονα όμως αυτή η έκθεση στο Μουσείο Ασμόλιαν της Οξφόρδης μας παρακινεί να σκεφτούμε για το αν η μαγεία έχει κάποια θέση στον κόσμο του σύγχρονου ανθρώπου. Ισχύει η άποψη ότι, παρόλο που ζούμε σε μια ορθολογική εποχή, εξακολουθούμε να πιστεύουμε στα ξόρκια και τα φίλτρα; Άραγε υπάρχει θέση στη ζωή μας για το μυστήριο, το μαγικό, το ανεξήγητο;
Μαγικό κομποσκοίνι που βρέθηκε σε μια στέγη σπιτιού στο Σόμερσετ, 19ος αιώνας
Στα ερωτήματα έρχεται να δώσει απάντηση η Ελληνική Εταιρεία Κεφαλαλγίας όπου σε μια πρόσφατη έρευνα σε δείγμα 10.000 ατόμων αποκαλύφθηκε ότι το 60% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι η λύση για την αντιμετώπιση του πονοκέφαλου είναι το ξεμάτιασμα. Δεν είχαμε καμία αμφιβολία, αφού έτσι γίνεται συνήθως. Μετά το παυσίπονο καταφθάνει... το ιππικό: η βοήθεια της γειτόνισσας ή της θείας που είναι εξπέρ στο ξεμάτιασμα. Άλλωστε ένα αθώο ξόρκι για τη βασκανία ποτέ δεν έβλαψε κανέναν.
13°
