Το αρχαιότερο μέχρι σήμερα στον κόσμο σχέδιο του Homo sapiens, ένα μοτίβο από εννέα κόκκινες διασταυρούμενες γραμμές, ανακαλύφθηκε στο σπήλαιο Μπλόμπος της Νότιας Αφρικής. Η ηλικία του υπολογίστηκε περίπου στα 73.000 χρόνια και είναι πολύ παλαιότερη από αντίστοιχα «αφηρημένα σκίτσα» στην Ευρώπη και στη νοτιοανατολική Ασία, που χρονολογούνται το πολύ προ περίπου 40.000 ετών.
Οι ερευνητές από διάφορες χώρες (Γαλλία, Νορβηγία, Ν. Αφρική και Ελβετία), με επικεφαλής τον δρα Κρίστοφερ Χένσιλγουντ του νορβηγικού Πανεπιστημίου του Μπέργκεν, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature», δήλωσαν ότι η ανακάλυψη επιβεβαιώνει πως ο «έμφρων» άνθρωπος (Homo sapiens) στη Ν. Αφρική είχε απρόσμενα πρώιμες ικανότητες.
Στο σπήλαιο Μπλόμπος, περίπου 300 χιλιόμετρα ανατολικά του Κέιπ Τάουν, έχουν έλθει στο φως αρκετές ακόμη ενδείξεις πολύ πρώιμης πολιτισμικής συμπεριφοράς. Στην τοποθεσία -από το 1991 που άρχισαν οι ανασκαφές- έχουν βρεθεί διάφορα ανθρώπινα τεχνουργήματα που χρονολογούνται πριν από 70.000 έως 100.000 χρόνια («Μεσολιθική» περίοδος), όπως χάντρες από όστρακα βαμμένες με ώχρα, διακοσμητικά σκαλίσματα επίσης με ώχρα, καθώς και ποικίλα πρωτόγονα εργαλεία.
Τώρα, για πρώτη φορά, βρέθηκε και ένα λίθινο θραύσμα (φολίδα) με ομαλή επιφάνεια, που είχε προηγουμένως λειανθεί με τρίψιμο, πάνω στην οποία υπάρχει ζωγραφισμένο με κόκκινη ώχρα ένα μοτίβο από κάθετες και οριζόντιες γραμμές που διασταυρώνονται. Ο απότομος τερματισμός των γραμμών στην άκρη της φολίδας, η οποία προέρχεται από πυριτικό πέτρωμα, υποδηλώνει ότι το σκίτσο αρχικά εκτεινόταν σε μεγαλύτερη επιφάνεια και δεν αποκλείεται να ήταν πιο πολύπλοκο στην ολότητά του.
Οι ερευνητές εκτιμούν ότι το σχέδιο δημιουργήθηκε με ένα μυτερό κραγιόν ώχρας, η μύτη του οποίου είχε πλάτος ενός έως τριών χιλιοστών. Το «σκίτσο» βρέθηκε στο ίδιο γεωλογικό στρώμα, όπου στο παρελθόν είχαν ανακαλυφθεί τα σκαλίσματα με ώχρα.
Η αρχαιότερη γνωστή συμβολική απεικόνιση -ένα σκάλισμα ζιγκ-ζαγκ πάνω σε ένα όστρακο του γλυκού νερού- έχει βρεθεί στο Τρινίλ της νήσου Ιάβας της Ινδονησίας και χρονολογείται πιθανώς προ 540.000 ετών. Συμβολικά αντικείμενα για προσωπική διακοσμητική χρήση ηλικίας 70.000 έως 120.000 έχουν βρεθεί, επίσης, στην Αφρική.
Βραχογραφίες σε τρία σπήλαια της Ιβηρικής έχουν χρονολογηθεί προ περίπου 64.000 ετών και θεωρούνται δημιούργημα πιθανότατα των Νεάντερταλ, αφού τότε ακόμη πιστεύεται ότι δεν είχαν μεταναστεύσει Homo sapiens από την Αφρική στην Ευρώπη. Βραχογραφίες που έχουν ανακαλυφθεί στα σπήλαια Σοβέ, Ελ Καστίγιο και Απόλο είναι πιο πρόσφατες και θεωρούνται έργο του Homo sapiens.
13°
