Ο εμπνευστής, ιδρυτής, Διευθύνων Σύμβουλος και Πρόεδρος του διασημότερου κοινωνικού δικτύου, του Facebook καλείται δύο μέρες τώρα να απολογηθεί μπροστά στα μέλη του αμερικάνικου Κογκρέσου για το σκάνδαλο της Cambridge Analityca. Ψάχνοντας όμως λίγο την ιστορία του, θα διαπιστώσουμε εύκολα ότι από την στιγμή που έφτιαξε το Facebook το 2003 δεν έχει μεγάλη δυσκολία να παραδέχεται τα λάθη του και να δηλώνει mea culpa.
2003: Facemash
Φοιτητής ακόμα στο Harvard ο 19χρονος Μαρκ τρώει φλας και αποφασίζει να δημιουργήσει το Facemash, μία ιστοσελίδα τύπου πανεπιστημιακά καλλιστεία. Εκεί οι φοιτητές μπαίνουν και βαθμολογούν τις συμφοιτήτριές τους απαντώντας στην ερώτηση “Hot or not?” που τους θέτει ο Mark. Η σελίδα συγκεντρώνει περισσότερους από 400 μοναδικούς επισκέπτες και 220.000 ψήφους σε μία μόνο μέρα. Αλλά συγκεντρώνει μαζί και τον θυμό των φεμινιστικών οργανώσεων του Harvard και μάλιστα τόσο έντονα, ώστε ο Mark οδηγείται στο Πειθαρχικό Συμβούλιο της σχολής του. «Δεν ήθελα να οδηγηθούν έτσι τα πράγματα και ζητάω συγγνώμη για ότι προκάλεσε η άγνοιά μου», εξηγεί ο φοιτητής.
2007: Beacon
Τρία χρόνια μετά την δημιουργία του Facebook, ο ιδρυτής του λανσάρει το Beacon, μία διαφημιστική πλατφόρμα που επιτρέπει στο δίκτυο να συγκεντρώνει δεδομένα σχετικά με τις αγορές που πραγματοποιούν οι χρήστες μέσω των συνεργαζόμενων ιστοσελίδων. Υπάρχουν αρκετές διαμαρτυρίες και η εταιρία τελικά αναγκάζεται να πληρώσει 9,5 εκατομμύρια δολάρια για να σταματήσουν οι διώξεις. Τις ίδιες ημέρες ανεβαίνει στο blog του Facebook ένα κείμενο που υπογράφει ο ίδιος ο Ζούκερμπεργκ και αναφέρει μεταξύ άλλων «Ζητώ συγγνώμη, κάναμε απλώς μία κακή δουλειά τελικά με την πλατφόρμα αυτή. Ο καθένας πρέπει να έχει το δικαίωμα να επιλέγει ο ίδιος τις πληροφορίες που θα μοιράζεται».
Τον Φεβρουάριο το διάσημο πλέον κοινωνικό δίκτυο αλλάζει (με αρκετή διακριτικότητα, για να το πούμε ευγενικά) τους όρους χρήσης. Έτσι, τα περιεχόμενα των αναρτήσεων των μελών, γίνονται αυτόματα ιδιοκτησία της εταιρίας Facebook για πάντα. Και αυτό ισχύει ακόμα και για τις αναρτήσεις ή τα σχόλια που ο χρήστης σβήνει ή τέλος πάντων νομίζει ότι σβήνει. Ακόμα όμως και αν κάποιος ξεγραφτεί και κλείσει εντελώς τον λογαριασμό του, τα δεδομένα του θα ανήκουν αιωνίως στον Μαρκ. Για άλλη μία φορά οι αντιδράσεις είναι έντονες και ο ίδιος κάνει ένα βήμα πίσω. Ανεβάζει πάλι ένα κείμενό του στο blog και γράφει ότι δέχεται πολλές ερωτήσεις και σχόλια για τις αλλαγές που έχουν γίνει. «Με αφετηρία τα όσα λάβαμε, αποφασίσαμε να επιστρέψουμε στους παλιούς όρους χρήσης, ενώ εργαζόμαστε για να λύσουμε τα προβλήματα που έθιξαν οι χρήστες μας».
2010: Συνεργασία με Microsoft και Yelp
Την χρονιά που το περιοδικό Time ανέδειξε τον Μαρκ Ζούκερμπεργκ ως Πρόσωπο της Χρονιάς, το Facebook αποφάσισε να «συσφίξει τις σχέσεις του» με ιστοσελίδες όπως η Microsoft Docs και η Yelp με συμφωνίες που προβλέπουν μεταξύ άλλων την μεταφορά πολύτιμων πληροφοριών των μελών του. Όλοι οι χρήστες, θέλοντας και μη, εγγράφονται αυτόματα στην υπηρεσία αυτή και ενώ υπάρχει τρόπος απεμπλοκής αυτός είναι περίπλοκος αλλά και άγνωστος στο ευρύ κοινό. Η οργάνωση Electronic Frontier Foundation που υποστηρίζει τις ελευθερίες στο ίντερνετ καταγγέλλει «διαρροή πληροφοριών». Ο δισεκατομμυριούχος απαντά ότι «μερικές φορές τρέχουμε πολύ γρήγορα» και συμπληρώνει: «Θα προσθέσουμε ελέγχους εμπιστευτικότητας που θα είναι πολύ πιο εύκολοι στη χρήση. Θα προσφέρουμε επίσης σε όλους τους χρήστες την δυνατότητα να απενεργοποιούν κάθε υπηρεσία προς τρίτους».
Η Federal Trade Commission (FTC), ο σημαντικότερος ρυθμιστής του εμπορίου στις ΗΠΑ, δίνει το πράσινο φως για μία φιλική συμφωνία με το Facebook για τις παραβιάσεις στην ιδιωτική ζωή που έχουν ήδη καταγραφεί. Τον Δεκέμβριο του 2009, πολλές οργανώσεις υπέρ της προστασίας της ιδιωτικής ζωής, προσφεύγουν στην αμερικανική δικαιοσύνη. Η εταιρία δέχεται να παρακολουθείται από ανεξάρτητους παρατηρητές για 20 χρόνια. «Πιστεύω ότι στο σύνολο, κάναμε καλή δουλειά στο πως δίνουμε στους χρήστες τον έλεγχο για ότι δημοσιεύουν», γράφει ο Ζούκερμπεργκ. «Αλλά είμαι ο πρώτος που αναγνωρίζει ότι κάναμε επίσης και λάθη και λυπάμαι ιδιαίτερα για αυτά» προσθέτει.
2016: Fake News
Η νίκη του Ντόναλντ Τραμπ στις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ ξεσηκώνει – εκτός των άλλων – και μία έντονη κριτική από την πλευρά των δημοκρατικών αλλά και ανεξάρτητων οργανώσεων και μέσων ενάντια στα κοινωνικά δίκτυα συνολικά και κυρίως το Facebook και το Twitter. Την ίδια εποχή στο New York Magazine δημοσιεύεται κεντρικό άρθρο με τίτλο «Ο Τραμπ κέρδισε χάρη στο Facebook» που αναφέρει ότι ο βασικός λόγος που έφερε τη νίκη αυτή ήταν «η ανικανότητα ή η άρνηση του δικτύου να ελέγξει τις ψευδείς ειδήσεις». Ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ παραδέχεται ότι παίρνουν τις ψευδείς ειδήσεις στα σοβαρά, ζητάει συγγνώμη και δεσμεύεται να ανακοινώσει σύντομα πώς θα καταπολεμήσει το πρόβλημα.
2017: Παρέμβαση της Ρωσίας
Με βάση τα αποτελέσματα, μπορεί κάποιος να πει ότι το Facebook υποτίμησε την απειλή που έρχονταν από την Ρωσία. «Η εταιρία δεν αναγνώρισε κανένα σημάδι παρέμβασης της ξένης προπαγάνδας γιατί βασικά δεν κοιτούσε και δεν έψαχνε καλά», αναφέρει σχετικό άρθρο του Wired. Στις 6 Σεπτεμβρίου, ο επικεφαλής ασφαλείας της εταιρίας Alex Stamos αναγνωρίζει δημόσια ότι έξι Ρώσοι χρήστες ξόδεψαν πολλές δεκάδες εκατομμύρια ευρώ για διαφημίσεις που απευθύνονταν στοχευμένα στο αμερικανικό κοινό μεταξύ Ιουνίου 2015 και Μαΐου 2017, δηλαδή ενόψει προεδρικών εκλογών. «Ζητώ συγγνώμη για τον τρόπο που η δουλειά μου χρησιμοποιήθηκε, περισσότερο για να διχάσει παρά για να ενώσει, όπως θα έπρεπε», δήλωσε ο Ζούκερμπεργκ λίγες ημέρες αργότερα, υποσχόμενος ότι «θα εργαστεί για να βελτιώσει τα πράγματα».
2018 : Cambridge Analytica
Στις 17 Μαρτίου η εφημερίδα Guardian στην Μεγάλη Βρετανία και οι New York Times στις ΗΠΑ, αποκαλύπτουν ότι η Cambridge Analytica, μία εταιρία που πρόσκειται στον Ντόναλτ Τραμπ, χρησιμοποίησε δεδομένα χρηστών του Facebook για να αναπτύξει εργαλεία που θα της επέτρεπαν να στοχεύσει καλύτερα τους ψηφοφόρους κατά την διάρκεια της προεκλογικής καμπάνιας του 2016. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα των δύο αυτών εφημερίδων, το κοινωνικό δίκτυο γνώριζε για την συλλογή αυτή δεδομένων ήδη από το 2015. «Είμαστε υπεύθυνοι για να προστατεύουμε τα δεδομένα σας και αν δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτό, δεν μας αξίζει να σας υπηρετούμε», έγραψε ο Ζούκερμπεργκ στην προσωπική του σελίδα στο Facebook. Πρόσθεσε, τέλος, ότι η εταιρία θα εξετάσει με προσοχή της εφαρμογές που μπορεί να συμβάλουν στην διαρροή πληροφοριών. Κατά την κατάθεσή του στο Κογκρέσο, πήρε την ευθύνη επάνω του, κράτησε την ίδια γραμμή και μεταξύ άλλων δήλωσε: «Δεν αναλάβαμε ένα μεγάλο μέρος των ευθυνών μας και αυτό ήταν ένα μεγάλο λάθος. Ήταν λάθος μου και λυπάμαι».
7°
