Για σχεδόν 50 χρόνια η Evelyne Richard ήταν ο άνθρωπος που προετοίμαζε όλα τα ταξίδια των προέδρων της δημοκρατίας της Γαλλίας και – κυρίως – της δημοσιογραφικής ομάδας που τους συνόδευε. Εγκαταστάθηκε στο γραφείο της στο προεδρικό μέγαρο του Ελιζέ το 1969 και αποφάσισε να φύγει και να συνταξιοδοτηθεί μόλις πριν λίγες εβδομάδες. Στη διάρκεια όλων αυτών των χρόνων, έχει ζήσει από κοντά εφτά ενοίκους του Ελιζέ από τον θρυλικό Georges Pompidou μέχρι τον φρέσκο Emmanuel Macron. Με την ευκαιρία της αποχώρησής της, τα γαλλικά μέσα μαζικής ενημέρωσης ετοίμασαν πολλά αφιερώματα και δημοσίευσαν συνεντεύξεις και δηλώσεις της γυναίκας που επισκέφτηκε 135 χώρες και διέσχισε χιλιάδες χιλιόμετρα μαζί με όλους τους προέδρους της 5ης Δημοκρατίας εκτός του De Gaulle.
H Richard πέρασε για πρώτη φορά τις πύλες του προεδρικού μεγάρου με τη νίκη του Pompidou τον οποίο είχε γνωρίσει συμμετέχοντας στην προεκλογική του καμπάνια. «Ήταν πολύ πιο ενδιαφέρον και αστείο από το να πήγαινα στο Πανεπιστήμιο», αναφέρει. Λίγους μήνες πριν είχε πάρει το πτυχίο της στο δημόσιο δίκαιο με καθυστέρηση εξαιτίας των γεγονότων του Μάη του ’68. Η ίδια δεν συμμετείχε στις διαδηλώσεις των φοιτητών, διαδήλωσε όμως την 1η Ιουνίου της ίδιας χρονιάς στη λεωφόρο των Ηλυσίων Πεδίων μαζί με τους γάλλους γκολίστες της εποχής. Η συγκεκριμένη αυτή πολιτική της άποψη, ήταν αυτή που όπως παραδέχεται την έκανε να δίνει πάντα προτεραιότητα στις έννοιες της ευθύνης και του κράτους. «Κάνω απλώς μία δουλειά, όπως οι πρέσβεις ή οι διευθυντές στη δημόσια διοίκηση. Συνεχίζουμε πάντα να εργαζόμαστε και να προσφέρουμε υπηρεσίες στο κράτος ότι κι αν συμβεί», εξηγεί. Το συντηρητικό της παρελθόν δεν της εμπόδισε όμως να καλλιεργήσει έναν βαθύ σεβασμό για τον πρώτο σοσιαλιστή πρόεδρο, τον Francois Mitterrand ο οποίος την εντυπωσίασε αμέσως όταν εκλέχτηκε το 1981. «Ο Mitterrand ήταν ο τελευταίος με τόσο πλούσια ανθρωπιστική παιδεία. Διάβαζε, όπως και ο Pompidou, κείμενα στα λατινικά και στα ελληνικά», θυμάται με νοσταλγία.
Παρόλο το αυστηρό της ύφος, δεν μπορεί να κρύψει τις προτιμήσεις της σε σχέση με τους προέδρους με τους οποίους έχει συνεργαστεί τόσα χρόνια. Για τον Pompidou ένοιωθε βαθιά πίστη, ενώ για τον Chirac εκφράζει ακόμα μία αληθινή τρυφερότητα καθώς θυμάται μεταξύ άλλων πώς του άρεσε να κρατάει λίγη ώρα σε κάθε ταξίδι για τον εαυτό του για να κάνει τα προσωπικά του ψώνια. Αντίθετα, κανέναν ενθουσιασμό δεν εκφράζει για τον Sarkozy και ακόμα χειρότερα για τον Hollande τον οποίο δεν εκτίμησε ποτέ από ότι φαίνεται. Ωστόσο δεν μπορεί να κρύψει τον ενθουσιασμό της για τον τρόπο που την αντιμετώπισε ο Macron όταν έδωσε εντολή στο προσωπικό του Ελιζέ να μην αρνηθεί τίποτα στην “Enelyne” για την αποχώρησή της. Και φυσικά ήταν και ο ίδιος παρόν στην μικρή τελετή που έγινε την τελευταία μέρα της Richard στο προεδρικό μέγαρο και την αποχαιρέτισε στην ομιλία του ευχαριστώντας της «στο όνομα των έξι προέδρων που προηγήθηκαν». Ο Macron που σίγουρα ξέρει να γοητεύει, συγκίνησε ακόμα και την σκληρή Richard που θυμάται συγκινημένη ακόμα το sms που της έστειλε στα γενέθλια της γράφοντας «Για εσάς, το βάρος του χρόνου δεν υπάρχει…». Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι η ομάδα του νυν προέδρου ανακοίνωσε ότι η – άδεια πλέον – θέση της Richard δεν θα καλυφθεί από άλλον αφού «σαν συνεργάτης ανήκει σε ένα είδος που έχει πια τελειώσει».
Πόσα έχουν αλλάξει όμως άραγε από το 1969 που ξεκίνησε τη θητεία της στο Προεδρικό Μέγαρο; Πολλά, παραδέχεται η ίδια η Richard, ιδίως σε ότι έχει να κάνει με τους δημοσιογράφους και τα μίντια. «Την εποχή του Giscard, η σύνοδος των G5 πραγματοποιούνταν στο κάστρο του Rambouillet (σσ: παλιό ανάκτορο και θερινή προεδρική κατοικία μέχρι το 2009, λίγο έξω από το Παρίσι). Η αίθουσα τύπου ήταν η αίθουσα που γίνονταν οι γάμοι στο δημαρχείο. Υπήρχαν μόνο 14 τηλέφωνα και αρκούσαν και με το παραπάνω. Τώρα τα πράγματα έχουν αλλάξει αλλά όχι υποχρεωτικά προς το καλύτερο. Σήμερα πρέπει να είσαι ο πρώτος που βγάζει την είδηση, ακόμα κι αν αυτή δεν είναι επιβεβαιωμένη, ούτε τεκμηριωμένη. Και όλοι αυτοί οι νέοι χωρίς καμία πολιτική ή ιστορική κουλτούρα…», εξηγεί και συμπληρώνει πως «Όταν τους μιλάω για την εποχή μου, δεν καταλαβαίνουν καθόλου σε τι αναφέρομαι».
Από την πλούσια ζωή της δεν έλειψαν φυσικά και τα ευτράπελα. Όπως μία συνέντευξη τύπου στην πρώην Σοβιετική Ένωση στην οποία λόγω γραφειοκρατίας δεν κατάφερε ποτέ να φτάσει ούτε η ίδια, ούτε οι γάλλοι δημοσιογράφοι. Ή τον εκπρόσωπο τύπου της κυβέρνησης της Σαουδικής Αραβίας που εμφανίστηκε με μία βαλίτσα γεμάτη ρολόγια Rolex για να προσφέρει στα μέλη της γαλλικής αποστολής. Ή έναν δημοσιογράφο που δεν μπήκε ποτέ στο αεροπλάνο της επιστροφής και ξέμεινε στο αεροδρόμιο μίας μικρής αφρικανικής χώρας μετά από μία ξέφρενη νύχτα που πέρασε σε τοπικό μπαρ.
Οι γάλλοι δημοσιογράφοι της έχουν κολλήσει το παρατσούκλι «Σιδηρά Κυρία του Ελιζέ» εξαιτίας της αυστηρότητας και της πειθαρχίας της. Δεν της έλειπε όμως και η εκδικητικότητα. Πιο χαρακτηριστική ιστορία είναι αυτή ενός δημοσιογράφου της εφημερίδας Libération που είχε γράψει ένα άρθρο σχολιάζοντας τα ακριβά ξενοδοχεία που επέλεγε η γαλλική αντιπροσωπεία και τις μπανιέρες από χρυσάφι και που μεταξύ άλλων ανέφερε ότι η Richard έπασχε από μεγαλομανία. Σε ένα επόμενο ταξίδι που ο συγκεκριμένος δημοσιογράφος ζήτησε να κατέβει για λίγο από το λεωφορείο «λόγω επείγουσας ανάγκης», οι πόρτες έκλεισαν και έμεινε μόνος του, χαμένος στην απίστευτη κίνηση της Βομβάης, χωρίς κινητό και χωρίς καν τις αποσκευές του. «Θεώρησα αυτό που έγραψε πολύ άσχημο και έτσι πήρα μία μικρή εκδίκηση. Μπορώ να γίνω πολύ κακιά κάποιες φορές αν χρειαστεί…», παραδέχεται.
Τι ταξίδια να θέλει να κάνει σήμερα πια μία γυναίκα που έχει πάει καμιά εκατοστή φορές στις ΗΠΑ, καμιά δεκαριά στην Ινδία, είκοσι περίπου στην Κίνα και έχει επισκεφτεί τα πιο απίθανα μέρη όπως το Καζακστάν ή την Γροιλανδία; Κι όμως δηλώνει ότι θέλει να συνεχίσει να ταξιδεύει και μάλιστα να επιστρέψει στην Ινδία και το Βιετνάμ αλλά με τους δικούς της, χαλαρούς και τουριστικούς ρυθμούς αυτή τη φορά.
9°
