Κοσμος

Η υποτίμηση των πάντων

Οι κίνδυνοι του «παν-πληθωρισμού»

10129-624076.jpg
Βαγγέλης Κορωνάκης
2’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
21359-52060.jpg

Από τον βρετανικό Economist


Ο πληθωρισμός παραμένει στον πλούσιο κόσμο σε σχετικά χαμηλά επίπεδα, παρόλο που οι κεντρικές τράπεζες τυπώνουν εντατικά χρήμα. Όμως, άλλα είδη πληθωρισμού είναι ανεξέλεγκτα. O «παν-πληθωρισμός» έχει γίνει μάστιγα και αυτό πρέπει να αναγνωριστεί.

Πάρτε το εντελώς υποβαθμισμένο πρόβλημα του «πληθωρισμού μεγεθών», όπου τα ρούχα κάθε συγκεκριμένου μεγέθους έχουν μεγαλώσει σταθερά με την πάροδο του χρόνου. Εκτιμήσεις του Economist δείχνουν ότι το μέσο Βρετανικό γυναικείο παντελόνι νούμερο 14 είναι τώρα περισσότερο από τέσσερις ίντσες μεγαλύτερο στη μέση από ό,τι ήταν στη δεκαετία του 1970. Με άλλα λόγια, το νούμερο 14 σήμερα είναι στην πραγματικότητα το ίδιο μέγεθος με ότι παλιότερα ήταν το νούμερο 18. Το νούμερο 10 είναι στην πραγματικότητα το παλιότερο νούμερο 14. (Τα αμερικανικά μεγέθη είναι διαφορετικά, αλλά η τάση είναι σε μεγάλο βαθμό η ίδια.) Οι επιχειρήσεις της μόδας φαίνεται να πιστεύουν ότι οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να ξοδέψουν χρήματα αν μπορούν να χωρέσουν σε ρούχα με μικρότερο νούμερο. Αλλά όταν τρεις στους τέσσερις Αμερικανούς ενήλικες και τρεις στους πέντε Βρετανούς είναι υπέρβαροι, ο κίνδυνος είναι ο πληθωρισμός μεγέθους να μειώσει το κίνητρο των γυναικών να τρώνε λιγότερο. Εν τω μεταξύ, ο πληθωρισμός των μερίδων του φαγητού έχει επίσης καταστήσει πιο δύσκολη την καταπολέμηση του πάχους. Οι πίτσες τώρα πωλούνται σε κανονικό, μεγάλο και πολύ μεγάλο μέγεθος. Στα Starbucks ο καφές είναι μεγάλος, Grande, Venti ή (σύντομα) Trenta. Το «μικρό» φαίνεται πως είναι απαγορευμένη λέξη.

Ο πληθωρισμός, στρεβλώνει και το ταξίδι. Ένα ξενοδοχείο πέντε αστέρων κάποτε σήμαινε την απόλυτη πολυτέλεια, αλλά τώρα ξεφυτρώνουν θέρετρα έξι και επτά αστέρων που απονέμουν τα ίδια τα ξενοδοχεία στον εαυτό τους σαν εργαλείο μάρκετινγκ. Τα "Deluxe" δωμάτια έχουν υποτιμηθεί πάρα πολύ: πολλά ξενοδοχεία δεν έχουν πλέον «στάνταρ» δωμάτια αλλά αντίθετα προσφέρουν τη δυνατότητα επιλογής του "Deluxe" (το νέο στάνταρ), "luxury", "superior luxury» ή «grand superior luxury". Ομοίως, οι περισσότερες αεροπορικές εταιρείες δεν μιλούν πλέον για "οικονομική" θέση. Η British Airways προσφέρει αντί γι’αυτή World Traveller, η Air France έχει τη Voyageur. Το «θέση σαρδέλας» θα ήταν πιο ειλικρινές. Η αξία των μιλίων των συχνών επιβατών διαβρώνεται από πληθωρισμό: είναι όλο και πιο δύσκολο να κερδίσει κανείς «δωρεάν» πτήσεις. Κοστίζουν περισσότερα μίλια και τα τέλη εξαγοράς έχουν αυξηθεί. Αυτό ήταν αναπόφευκτο: οι αεροπορικές εταιρείες έχουν μοιράσει τόσα μίλια (για αγορές στο έδαφος και στον αέρα) που το σύνολό τους αξίζει περισσότερο από ό,τι όλα τα δολάρια σε κυκλοφορία. Οι κεντρικοί τραπεζίτες θα έφριτταν με μια τέτοια απερίσκεπτη πληθωριστική πολιτική, αν και οι ίδιοι δεν κέρδιζαν τριπλά μίλια ταξιδεύοντας στην πρώτη θέση.

Κάποιες άλλες πληθωριστικές δυνάμεις έχουν πιο σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις. Ένα παράδειγμα είναι ο πληθωρισμός των βαθμών, η τάση για απονομή υψηλότερης βαθμολογίας σε ακαδημαικές εργασίες αντίστοιχης επίδοσης. Στη Βρετανία το ποσοστό των προπανεπιστημιακών φοιτητών που παίρνει βαθμό Α αυξήθηκε από 9% σε 27% τα τελευταία 25 χρόνια. Ωστόσο, σύμφωνα με έρευνες τα παιδιά δεν έχουν γίνει πιο έξυπνα από ό,τι ήταν. Μια μελέτη του πανεπιστημίου Durham κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το Α σήμερα είναι το ισοδύναμο ενός C στη δεκαετία του 1980. Στα αμερικανικά πανεπιστήμια σχεδόν το 45% των αποφοίτων παίρνει τώρα τον υψηλότερο δυνατό βαθμό, σε σύγκριση με το 15% το 1960. Ο βαθμολογικός πληθωρισμός κάνει τους μαθητές να νιώθουν καλύτερα με τον εαυτό τους, αλλά επειδή ο μεγαλύτερος βαθμός είναι σταθερός, προκαλείται συμπίεση της βαθμολογίας προς τα πάνω κάτι που στρεβλώνει τις σχετικές βαθμολογίες. Αυτό είναι άδικο προς τους καλύτερους, των οποίων οι βαθμοί υποτιμώνται έναντι του μέσου όρου των φοιτητών. Καθιστά επίσης πιο δύσκολο για τους εργοδότες να διακρίνουν τους καλύτερους υποψηφίους.

Οι εργοδότες στρεβλώνουν και οι ίδιοι την αγορά εργασίας με τον πληθωρισμό τίτλων εργασίας, ο οποίος έχει πρόσφατα αυξηθεί επειδή ένας εντυπωσιακός τίτλος είναι φθηνότερος από μια αύξηση μισθού. Οι επιχειρήσεις είναι γεμάτες με «επικεφαλής» και διευθυντές, όπως «Διευθυντής Πρώτων Εντυπώσεων» (ρεσεψιονίστ) και Υπεύθυνος Προστασίας Εσόδων (ελεγκτής εισιτήριων). Αυτό δεν είναι απλώς γελοίο. Ο πληθωρισμός των εργασιακών τίτλων έχει οικονομικό κόστος γιατί κάνει την αγορά εργασίας πιο αδιαφανή και καθιστά δυσκολότερη την αξιολόγηση της σωστής τρέχουσας αμοιβής.

Ο πληθωρισμός κάθε είδους απαξιώνει ό,τι αγγίζει. Συγκαλύπτει πληροφορίες και έτσι στρεβλώνει συμπεριφορές. Ο Γερμανός πρώην κεντρικός τραπεζίτης, Karl Otto Pohl, παρομοίασε τον πληθωρισμό με την οδοντόκρεμα: εύκολο να βγεί από το σωληνάριο, σχεδόν αδύνατο να ξαναμπεί. Η συνήθης θεραπεία, η νομισματική και δημοσιονομική λιτότητα δεν λειτουργεί για τον «παν-πληθωρισμό». Οι γυναίκες ποτέ δεν θα πιεστούν να ξαναμπούν στα παλιά τους ρούχα εκτός αν απορρίψουν τον πληθωρισμό των μεγεθών. Αντ 'αυτού, είναι καιρός για όλους να σφίξουν το ζωνάρι (κυριολεκτικά) και να καταπολεμήσουν όλων των ειδών τα πληθωριστικά παχάκια.

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ