Αθλητισμός για εσωστρεφείς: Κολύμβηση, τρέξιμο, και όλα τα άλλα

Όσο και αν, εκ πρώτης όψεως, θα φαινόταν μάλλον περίεργο σε κάποιους, ο αθλητισμός είναι ένα προνομιακό πεδίο για τους εσωστρεφείς. Ένας εσωστρεφής είναι, προφανώς, εξίσου ικανός με οποιονδήποτε άλλον να τα πάει καλά σε ένα αγώνισμα. Μάλιστα, σε μερικά αγωνίσματα η εσωστρέφεια είναι εξίσου σημαντική με το ταλέντο: ένας εσωστρεφής έχει αβαντάζ σε σχέση με έναν εξωστρεφή όταν μιλάμε, για παράδειγμα, για τη σκοποβολή ή την τοξοβολία — δύο από τα πολλά σπορ που είναι κομμένα και ραμμένα για εσωστρεφείς. Αλλά δεν είναι όλα τα αγωνίσματα κατάλληλα για έναν άνθρωπο που δεν περνάει καλά όταν αναγκάζεται να περιβάλλεται από άλλους, να μιλάει και να συνεργάζεται με τρίτους, να υφίσταται όλη εκείνη την τρομερή βαβούρα που μπορούν να προκαλέσουν έστω και ελάχιστοι άνθρωποι όταν τύχει να βρεθούν μαζί. Για να το πούμε από την αρχή, και ξεκάθαρα: τα παιχνίδια με μπάλα ΔΕΝ είναι κατάλληλα για τους περισσότερους εσωστρεφείς· τα αθλήματα χωρίς μπάλα, είναι.

Προτού μιλήσουμε για τα πιο κατάλληλα αθλήματα για έναν εσωστρεφή, ας θυμίσουμε —αν και πολλοί θα έλεγαν πως δεν χρειάζεται— γιατί ο αθλητισμός είναι σημαντικός, ανεξάρτητα από την ηλικία και το φύλο μας, ανεξάρτητα από τη σωματοδομή μας, ανεξάρτητα από τις φυσικές ικανότητές μας ή τη δουλειά που κάνουμε. Ο αθλητισμός βοηθά σημαντικά στην απόκτηση και τη διατήρηση ενός υγιούς βάρους, μειώνει τον κίνδυνο σοβαρών ασθενειών, δυναμώνει το σώμα μας και τις λειτουργίες του, μειώνει ή αμβλύνει τα συμπτώματα της κατάθλιψης και του άγχους, ανεβάζει τη διάθεσή μας. Με δυο λόγια, βελτιώνει τη συνολική ποιότητα της ζωής μας, σε κάθε επίπεδο. Ακόμη, όλα τα αθλήματα —προφανώς μιλάμε για ερασιτεχνικό αθλητισμό εδώ— μπορούν να προσαρμοστούν σε όλα τα επίπεδα φυσικής κατάστασης: κανείς μπορεί να αρχίσει, για παράδειγμα, τζούντο, σε οποιαδήποτε ηλικία. Και πολύ καλά θα κάνει.

Δεν χωρεί αμφιβολία πως οι εξωστρεφείς αθλούνται περισσότερο από τους εσωστρεφείς (και κάνουν πολύ περισσότερο extreme sports). Όμως οι εσωστρεφείς παθαίνουν λιγότερα προπονητικά ατυχήματα και υποφέρουν από σημαντικά λιγότερους τραυματισμούς. Αλλά το βασικό είναι άλλο: οι εσωστρεφείς έχουν ορισμένα χαρακτηριστικά που λείπουν από τους εξωστρεφείς. Αυτά τα χαρακτηριστικά μπορούν να τους βοηθήσουν να διαπρέψουν σε μία σειρά από αθλήματα που απαιτούν, αίφνης, εστίαση και αυτοσυγκέντρωση. Αναφερθήκαμε πριν στην τοξοβολία και τη σκοποβολή. Δεν είναι όμως μόνο αυτά. Τα ίδια ισχύουν και για μία σειρά άλλα αθλήματα, από το τένις μέχρι την άρση βαρών.

Αλλά το βασικό είναι άλλο: οι εσωστρεφείς έχουν ορισμένα χαρακτηριστικά που λείπουν από τους εξωστρεφείς. Αυτά τα χαρακτηριστικά μπορούν να τους βοηθήσουν να διαπρέψουν σε μία σειρά από αθλήματα που απαιτούν, αίφνης, εστίαση και αυτοσυγκέντρωση

Το θέμα εδώ είναι πως ένας εσωστρεφής απολαμβάνει πάντα περισσότερο δραστηριότητες που δεν τον φέρνουν αναγκαστικά σε στενή επαφή με άλλους ανθρώπους. Και το βασικό στον αθλητισμό είναι να απολαμβάνουμε τις προπονήσεις μας — το αντίθετο, είναι ο συνηθέστερος λόγος για να τα παρατήσουμε. Έτσι, τα ατομικά αθλήματα ξεχωρίζουν αμέσως: το κολύμπι, η πεζοπορία, το τρέξιμο, η γιόγκα, το τάι-τσι κ.ο.κ.

Ας τα δούμε με λίγο περισσότερες λεπτομέρειες:

Πεζοπορία
Αλήθεια, δεν πρέπει να υπάρχει ένα άθλημα —άθλημα είναι, και μαζί χόμπι, και μια από τις πιο όμορφες ενασχολήσεις για οποιονδήποτε— πιο κοντά στο «εσωστρεφές πρότυπο». Εσύ και η φύση, εσύ και το μονοπάτι, χαμένος στις σκέψεις σου. Δεν χρειάζεται να πούμε πόσα οφέλη έχει η πεζοπορία στο σώμα μας, στην καρδιά μας, στα πάντα. Μπορεί κανείς να την κάνει οπουδήποτε, ακόμη και μέσα στην πόλη —αν και δεν το συστήνουμε—, ενώ η επαφή με το φυσικό περιβάλλον είναι απλώς μαγική.

Ποδηλασία
Είτε στον δρόμο, είτε σε ορεινό μονοπάτι, είτε όπου αλλού έχει πρόσβαση κανείς, η ποδηλασία είναι για τον εσωστρεφή ένα άθλημα που του ταιριάζει γάντι. Με το επίσης κατάλληλο ποδήλατο —μια επένδυση που πάντα αξίζει τον κόπο— και δυο-τρία αξεσουάρ που πιθανότατα θα του χρειαστούν (κατάλληλα ρούχα, κράνος, smart watch, νερό κλπ.), είτε είναι αρχάριος κανείς είτε παλιός στο άθλημα, θα δει τη δύναμη, την αντοχή και την ενέργειά του να αυξάνουν μέρα με την ημέρα. Προσοχή στον δρόμο!

Βάρη
Η άθληση με βάρη είναι ένα κι ένα για ανθρώπους που μπορούν να συγκεντρώνονται. Στην ουσία, δεν απαιτείται φυσική δύναμη —αυτή θα έρθει με τον καιρό—, αλλά προσήλωση στην κίνηση, επιμονή και εστίαση. Είτε γίνεται με το βάρος του σώματος είτε με αντιστάσεις, στο σπίτι ή στο γυμναστήριο, με επίβλεψη από personal trainer ή χωρίς, με τη χρήση σχετικών βίντεο που βρίσκει κανείς στο YouTube ή όπως αλλιώς, η προπόνηση με βάρη είναι μια ιδανική εμπειρία που σε γεμίζει αυτοπεποίθηση.

Γιόγκα
Η γιόγκα είναι ο απόλυτος ορισμός μιας «αθλητικής» δραστηριότητας για εσωστρεφείς. Δεν υπάρχει κάτι πιο κατάλληλο για ανθρώπους που αγαπούν την ησυχία, εξωτερική και εσωτερική. Μειώνει το στρες, σε απαλλάσσει από το άγχος, και σου χαρίζει ένα γερό, υγιές και «ελαστικό» σώμα. Τα μαθήματα μπορούν να γίνονται διαδικτυακά (όπως κάθε μορφή άσκησης από την πανδημία και μετά), στην άνεση του σπιτιού μας. Αλλά και πολλά στούντιο δεν θα ενοχλήσουν καθόλου έναν εσωστρεφή ασκούμενο. Είναι ναοί ηρεμίας.

Πολεμικές τέχνες
Όπως με τα βάρη, οι πολεμικές τέχνες δεν απαιτούν δύναμη — τουλάχιστον όχι στην αρχή. Η δύναμη είναι κάτι που θα έρθει στην ώρα του. Αυτό που απαιτούν είναι αυτοσυγκέντρωση, προσοχή στη λεπτομέρεια, πειθαρχία στο σώμα, στην αναπνοή και στους κανονισμούς, σεβασμό στην παράδοση και στην ορθή εκτέλεση των τεχνικών. Ένας εσωστρεφής αθλητής των πολεμικών τεχνών έχει πελώριο αβαντάζ σε σχέση με έναν εξωστρεφή συναθλητή του. Κι αυτό είναι καλό. Μιλάμε για ανταγωνισμό εδώ, για άμιλλα, για νίκη.

Κολύμβηση
Το κολύμπι θα έπρεπε να είναι… υποχρεωτικό για τους εσωστρεφείς, και βασικά για όλους τους ανθρώπους. Είναι ίσως το άθλημα με τους λιγότερους τραυματισμούς, και εκείνο που προσφέρει πολύ μεγάλα οφέλη, με τη μικρότερη δυνατή επένδυση. Χρειάζεσαι μόνο ένα μαγιό, ένα σκουφάκι, γυαλάκια, μπουρνούζι και σαγιονάρες — και μία συνδρομή σε ένα κολυμβητήριο. Από εκεί και πέρα, είσαι εσύ, μόνος, και ο διάδρομός σου, η «διαδρομή». Το κολύμπι είναι για τον αθλητισμό ό,τι ο διαλογισμός για τη σκέψη. Μια δραστηριότητα κομμένη και ραμμένη για έναν εσωστρεφή.

Αλλά ας μού επιτραπεί να πω δυο λόγια παραπάνω για το θέμα, πιο προσωπικά. Καθώς βρίσκομαι πια στον δεύτερο χρόνο της επαφής μου με το νερό, με την πισίνα, μια σχέση που έχει γίνει —εντελώς αναπάντεχα— σημαντικό κομμάτι της ζωής μου, σκέφτομαι συνέχεια πόσο στ’ αλήθεια μού ταιριάζει αυτό το άθλημα. Δεν έχει να κάνει μόνο με το ότι είναι ατομικό. Είναι ο τρόπος που σε αγκαλιάζει το νερό, ο τρόπος που σε παίρνει από τον κόσμο και σε περιβάλλει με τη θορυβώδη σιωπή του. Δεν τα ήξερα αυτά, και τα μαθαίνω τώρα. Και μου αρέσουν, μου πάνε γάντι.

Δεν έχει να κάνει μόνο με το ότι είναι ατομικό. Είναι ο τρόπος που σε αγκαλιάζει το νερό, ο τρόπος που σε παίρνει από τον κόσμο και σε περιβάλλει με τη θορυβώδη σιωπή του

Κάθε προπόνηση είναι σημαντική, και πάντα έχεις κάτι (από τα πολλά) να μάθεις και κάτι (πολλά!) να διορθώσεις. Αλλά, μολονότι η προπόνηση με τον δάσκαλο είναι εκ των ων ουκ άνευ (δεν θα μπορούσα ούτε μια χεριά της προκοπής να κάνω χωρίς την προπονήτριά μου), είναι εκείνες οι ώρες της «ελεύθερης κολύμβησης» που ξεχωρίζουν από όλες τις άλλες: φαντάσου να πηγαίνεις ασταμάτητα πάνω-κάτω σε μια εικοσιπεντάρα πισίνα επί μία ώρα, ή, στην περίπτωσή μου, να κάνεις 50 φορές μέσα σε 60 λεπτά αυτό το πήγαιν’-έλα: δυόμισι χιλιόμετρα σιωπής, αυτοσυγκέντρωσης, συνεχούς καταβύθισης στο νερό και στον εαυτό σου. Σε όλο τον κόσμο, δεν υπάρχει κάτι άλλο τόσο προσιτό που να σου το προσφέρει αυτό το πράγμα. Προφανώς οι καταδύσεις στα είκοσι και στα τριάντα μέτρα βάθος είναι ακόμη πιο «στοχαστικές», αλλά δεν θα επέλεγα ούτε με όλα τα λεφτά του κόσμου να βουτήξω στα βαθιά — αποφεύγω οποιοδήποτε extreme sport, είμαι δειλός. Αλλά η κολύμβηση είναι εκεί, και είναι για τον καθένα. Και δεν έχει όμοιά της.

Για δε τους εσωστρεφείς, είναι ιδανική. Γιατί;

• Γιατί λειτουργεί σαν καταφύγιο για όποιον δυσκολεύεται με τον θόρυβο και την κοινωνική πίεση.
• Γιατί προσφέρει ένα περιβάλλον που ευνοεί την ατομικότητα και την ενδοσκόπηση.
• Γιατί η στιγμή που το σώμα μπαίνει στο νερό μοιάζει με ένα φυσικό φίλτρο που κόβει τους ήχους, τις κουβέντες και τις απαιτήσεις των άλλων — τα πάντα.
• Γιατί η μοναξιά της διαδρομής επιτρέπει την πλήρη συγκέντρωση στον εαυτό σου.
• Γιατί ο κολυμβητής μένει με τον ρυθμό της αναπνοής του και τη σταθερή επανάληψη των ίδιων κινήσεων, κάτι που δημιουργεί μια σπάνια αίσθηση ελέγχου και ασφάλειας.
• Γιατί, σε αντίθεση με τα περισσότερα αθλήματα, δεν υπάρχει ανάγκη για συνεχείς λεκτικές οδηγίες, για αλληλεπιδράσεις ή για συντονισμό με τον διπλανό σου.
• Γιατί η πρόοδος είναι κάτι που θα συμβεί, όταν συμβεί, όταν έρθει, σε μια σχεδόν ιδιωτική ζώνη.
• Γιατί η πρόοδος και η ανταμοιβή στην κολύμβηση εξαρτώνται αποκλειστικά από την προσωπική προσπάθεια και την πειθαρχία.
• Γιατί η επίτευξη των στόχων σου είναι μια εσωτερική νίκη, που δεν απαιτεί εξωτερική επικύρωση ή συνεχή κοινωνική προσοχή.
• Γιατί στο νερό μπορείς να είσαι αφοσιωμένος χωρίς να εκτεθείς.
• Γιατί το περιβάλλον επιβάλλει μια αργή, οργανική σκέψη, ένα είδος εσωτερικού μονολόγου που δεν διακόπτεται από τίποτε.
• Γιατί είναι, με έναν τρόπο, το ιδανικό σημείο συνάντησης ανάμεσα στην ανάγκη για κίνηση και την ανάγκη για σιωπή.
• Γιατί τα κολυμβητήρια είναι μεν ζωντανά μέρη, αλλά, με έναν τρόπο σχεδόν μαγικό, όταν κολυμπάς ο ήχος περιορίζεται στον ρυθμό της αναπνοής σου.
• Γιατί κολυμπάς σε ένα περιβάλλον αισθητηριακής απομόνωσης και ηρεμίας: μια κατάσταση σαν τον διαλογισμό, που σου επιτρέπει να αδειάσεις το μυαλό σου και να ανακτήσεις την ενέργειά σου.

Μαζί με το τρέξιμο μεσαίων και μεγάλων αποστάσεων, είναι τα δύο κατεξοχήν αθλήματα που ταιριάζουν γάντι σε έναν εσωστρεφή.

Τρέξιμο
Αφήσαμε τελευταίο το τρέξιμο γιατί το ξέρω κάπως καλά, αλλά και γιατί ΕΙΝΑΙ το σημαντικότερο, το καλύτερο άθλημα για εσωστρεφείς. Και βέβαια δεν εννοούμε τα 100 μέτρα, ή τα 400. Εννοούμε το τρέξιμο μεσαίων και μεγάλων αποστάσεων. Αν θέλετε, μιλάμε κυρίως για τα 10 χιλιόμετρα και τον ημιμαραθώνιο. Και για τον μαραθώνιο φυσικά, για όποιον έχει αρκετό χρόνο να επενδύσει στις προπονήσεις του. Οπότε, ας μας επιτραπεί να πούμε δυο λόγια παραπάνω και για τους δρόμους μεσαίων και μεγάλων αποστάσεων.

Καταρχάς, το τρέξιμο υπήρξε το #1 άθλημά μου επί μία δεκαπενταετία περίπου. Είναι αυτό που βρίσκεται πιο κοντά στον «ψυχισμό» μου, σε αυτό που είμαι. Τρέχοντας, μάλιστα, έχω γράψει (το εννοώ σχεδόν «κυριολεκτικά») αρκετά από τα βιβλία μου. Βρίσκω πάντα λύσεις στην πλοκή, μπορώ και «βλέπω» το μυθιστόρημά μου να εκτυλίσσεται σαν ταινία μπροστά μου, «ακούω» τους διαλόγους, και έχω απόλυτη εποπτεία πάνω στο υλικό μου. Είμαι πολύ κακός στα ομαδικά αθλήματα (και όχι επειδή είμαι εσωστρεφής: απλώς επειδή είμαι πολύ κακός), ενώ δεν είμαι καλός ούτε και στα ατομικά — έχω ασχοληθεί επί αρκετά χρόνια με τις πολεμικές τέχνες (συγκεκριμένα με το καράτε, κυρίως, και με το κέντο), τις οποίες και αγαπώ παράφορα. Όμως —και μέχρι την εμβάπτισή μου στην πισίνα— μόνο με το τρέξιμο, ιδίως των 10 χιλιομέτρων, υπήρξα πραγματικά ο εαυτός μου: ο πιο δημιουργικός μου εαυτός.

Δεν χρειάζεται, βέβαια, να αναφερθούμε στα οφέλη που αποκομίζει κανείς τρέχοντας: δεν θα μιλήσουμε για τη βελτίωση του καρδιαγγειακού συστήματος, τη σύσφιξη των μυών, την τόνωση των ιστών, τη δύναμη, την ευκινησία, την αντοχή, τη γενικότερη φυσική κατάσταση κλπ. κλπ. Αυτά εννοούνται και είναι γνωστά. Ούτε θα επεκταθούμε σε αυτά που χρειάζεται κανείς για να τρέχει σωστά και χωρίς μεγάλο κίνδυνο τραυματισμών (καλά παπούτσια και κάλτσες, «τζελάκια», smart watch κ.ο.κ.). Όλα αυτά θα τα μάθει από το ίντερνετ, από ειδικές ομάδες δρομέων, από έναν προπονητή, ή από όπου αλλού θα ψάξει για πληροφορίες. Θέλουμε μονάχα να πούμε ότι δεν υπάρχει άλλο άθλημα στο οποίο ο εσωστρεφής αθλητής μπορεί να βυθιστεί τόσο πολύ και τόσο έντονα στον ίδιο του τον εαυτό, και επί τόσο πολλή ώρα: να ψάξει πράγματα εκεί μέσα, να βρει πράγματα, να ζητήσει και να πάρει απαντήσεις. Δεν μιλάμε εδώ για την αποκοπή από τον κόσμο που σου προσφέρει το κολύμπι: μιλάμε για κανονική ενδοσκόπηση. Αν το κολύμπι είναι ένας αθλητικός διαλογισμός, το τρέξιμο είναι μία αθλητική συνεδρία εγρήγορσης. Είναι κάτι που μόνο αν το δοκιμάσεις στην πράξη μπορείς να το καταλάβεις και να το νιώσεις σε όλες του τις διαστάσεις. Το τρέξιμο μεσαίων και μεγάλων αποστάσεων είναι μια πηγή δημιουργικότητας. Κάτι μαγικό!

Θέλουμε μονάχα να πούμε ότι δεν υπάρχει άλλο άθλημα στο οποίο ο εσωστρεφής αθλητής μπορεί να βυθιστεί τόσο πολύ και τόσο έντονα στον ίδιο του τον εαυτό, και επί τόσο πολλή ώρα: να ψάξει πράγματα εκεί μέσα, να βρει πράγματα, να ζητήσει και να πάρει απαντήσεις

Κανείς μπορεί —προφανώς— να τρέχει μόνος. Παρά ταύτα, ακόμη και το τρέξιμο σε μικρές παρέες δεν είναι πάντα ενοχλητικό. Οι άλλοι δεν θα κρέμονται από πάνω σου, ούτε θα επιζητούν την προσοχή σου: δεν μιλάμε όσο τρέχουμε: είναι κανόνας. Μπορεί επίσης κανείς να πάρει μέρος σε αγώνες. Όχι μόνο για τη χαρά της συμμετοχής, αλλά για να νικήσει — ή έστω να προσπαθήσει να νικήσει. Το τρέξιμο μεσαίων και μεγάλων αποστάσεων είναι για τον αθλητισμό ό,τι η πεζογραφία για τις τέχνες. Και ενώ στη λογοτεχνία φαίνεται από μακριά ο αδαής και ο ερασιτέχνης —πράγμα όχι και τόσο καλό—, στο τρέξιμο μεσαίων και μεγάλων αποστάσεων δεν έχει καμία σημασία το πόσο πρωτάρης είσαι, δεν έχει καμία σημασία ο χρόνος σου — σημασία έχει το ακόμα ένα χιλιόμετρο, το πείσμα σου να τα καταφέρεις και να τερματίσεις. Κανείς δεν θα σου πει ποτέ τίποτε. Κανείς δεν θα παρατηρήσει, καν, ότι τρέχεις «λάθος».

Υπάρχουν πολλές παραλλαγές στο τρέξιμο, και πολλά προπονητικά προγράμματα. Τα μαθαίνει κανείς όλα εύκολα, και συχνά δωρεάν. Όμως το τρέξιμο στο βουνό, σε ορεινές, «εκτός δρόμου» διαδρομές, το trail running, είναι η πιο φανταστική από όλες τις άλλες παραλλαγές: να συνδυάζετε περπάτημα και τρέξιμο στη φύση, αποσυνδεδεμένοι από τα πάντα, από κάθε έγνοια ή περισπασμό. Ξέρετε τίποτε καλύτερο;

Με τα λόγια ενός φίλου:

To τρέξιμο είναι η δική μου προσευχή. Το πιο ιερό κομμάτι της ημέρας, ή της εβδομάδας μου. Όταν τρέχω, βιώνω μία κατάσταση που δεν μπορώ ούτε χρειάζεται να την περιγράψω. Είμαι εγώ, ο εαυτός μου —εμείς οι εσωστρεφείς έχουμε έναν εαυτό τελείως διακριτό από “εμάς”: έναν παρατηρητή και συνομιλητή μας— και η ουσία του κόσμου. Όταν τρέχω, ενώνω όλα μου τα κομμάτια και μπορώ να σκέφτομαι καθαρά και ολοκληρωμένα. Ίσως, αν μου επιτρέπεται να το πω έτσι, μπορώ και σκέφτομαι “ολιστικά”. Γι’ αυτό και δεν τρέχω ποτέ με φίλους. Οι φίλοι έχουν την τάση να μιλάνε. Θέλουν να σε ρωτήσουν πώς είσαι και πώς τα πας με τη δουλειά σου, ή με τη σχέση σου. ΕΝΩ ΤΡΕΧΕΤΕ. Προφανώς έτσι διαλύεται οποιοσδήποτε δεσμός είχε προλάβει να δημιουργηθεί μέσα σου. Τα πάντα καταρρέουν, και η προπόνηση χάνει όλο τον μυστικιστικό της χαρακτήρα. Ποτέ με φίλους λοιπόν. Ποτέ με ομάδες. Τρέχω πάντα μόνος, και όσο πιο νωρίς το πρωί γίνεται, όταν στη διαδρομή που παίρνω συνήθως δεν θα διασταυρωθώ με περισσότερους από πέντε ή δέκα ακόμη δρομείς. Τη στιγμή που περνάμε ο ένας δίπλα από τον άλλο, ίσως να συναντηθούν οι ματιές μας. Ίσως να γνέψουμε κιόλας με το κεφάλι. Μέχρις εκεί. Είναι κι εκείνοι σαν κι εμένα. Αδελφές ψυχές. Εσωστρεφείς που τρέχουν μες στ’ άγρια χαράματα, πίσω από τον εαυτό τους που τους γνέφει και τους παροτρύνει να μην υποκύψουν στον πόνο, στην κούραση και στα μεγάλα εμπόδια που μπορεί να σου φέρει η ζωή. Και συχνά το κάνει. Έτσι πάνε αυτά.

Και με τα λόγια του υπερμέγιστου Μουρακάμι:

Το να περνάω μία ή δύο ώρες κάθε μέρα τρέχοντας μόνος, χωρίς να μιλάω σε κανέναν, καθώς και άλλες τέσσερις ή πέντε ώρες επίσης μόνος στο γραφείο μου, δεν μου είναι ούτε δύσκολο ούτε βαρετό.

* * *

Τα παραπάνω είναι ελάχιστα μόνο από τα αθλήματα που είναι (πιο) κατάλληλα για εσωστρεφείς. Υπάρχουν πολλά ακόμη. Κάποια, είναι αρκετά εξτρίμ: η αναρρίχηση, ας πούμε, το καγιάκ ή το παραπέντε. Απαιτούν ειδικό και συχνά τσουχτερό εξοπλισμό, εποπτεία από ειδικούς και μεγάλη, μεγάλη προσοχή. Άλλα είναι πιο προσιτά και πιο εύκολα, όπως για παράδειγμα το τένις. Άλλα, είναι ακριβά: το γκολφ, φέρ’ ειπείν, ή η ιστιοπλοΐα. Όμως όλα είναι αθλητισμός. Αθλητισμός για εσωστρεφείς.

* * *

Χρησιμοποιήθηκε ένα απόσπασμα από το βιβλίο: «Εσωστρέφεια, Αυτή η Υπερδύναμη» (Εκδόσεις Bell).

Το Ημερολόγιο κυκλοφορεί τρεις φορές την εβδομάδα: κάθε Δευτέρα, Τετάρτη και Παρασκευή. Τις Κυριακές, η στήλη μεταμορφώνεται στο Βιβλίο της Εβδομάδας. Στείλτε μας μέιλ αν θέλετε να μας πείτε ή να μας ρωτήσετε κάτι — οτιδήποτε. Σας ευχαριστούμε πολύ.