O 39ος Αυθεντικός Μαραθώνιος Αθήνας και οι εθισμοί των μαραθονοδρόμων σε ουσίες.
Πέντε λεπτά πριν όλα ξεκινήσουν, στη γραμμή της εκκίνησης, κάποιοι χοροπηδούν για να παραμείνουν ζεστοί. Κάποιοι, χαμογελαστοί, δείχνουν να μην τους νοιάζει τι θα ακολουθήσει. Και άλλοι μοιάζουν πανέτοιμοι, με το δάκτυλο στο ρολόι να συντονίζει το GPS τους. Το «μπαμ» του πιστολιού δεν θα αργήσει, όλοι τολμούν κάτι δύσκολο. Επιθυμούν να γράψουν μια μικρή ιστορία ενός σημαντικού τερματισμού, να μιλήσουν με τον εαυτό τους, να ταλαιπωρήσουν το σώμα τους. Να ζήσουν αυτό το ψέμα για κάποιες ώρες, του ήρωα που νικά τρέχοντας την απόσταση των 42 χιλιομέτρων και 195 μέτρων.
Οι ιστορίες των ανθρώπων που στέκονται στην εκκίνηση του μαραθωνίου κρύβουν πολλά μαθήματα ζωής, μερικές φορές και μικρά προσωπικά μυστικά που κουβαλούν μέσα τους σε όλη τη διάρκεια του αγώνα παλεύοντας να βγουν νικητές.
Τα τελευταία χρόνια μαθαίνουμε από εξομολογήσεις δρομέων πώς κατάφεραν –τρέχοντας σε αγώνες δρόμων και ιδίως μαραθωνίου– να ξεφύγουν από τον εθισμό τους σε ουσίες. Η κατάχρηση και η εξάρτηση χαρακτηρίζονται ως διαταραχή χρήσης ουσιών (SUD - Substance use Disorder). Κι αν όλο και περισσότεροι άνθρωποι βρίσκουν διέξοδο στην κατάχρηση ουσιών, όλο αυτό τους οδηγεί σε σωματική κατάπτωση, διαλυμένες κοινωνικές σχέσεις, απώλεια εργασίας και υψηλά ποσοστά θανάτων.
Με τα χρόνια μάθαμε ότι η συστηματική άσκηση βελτιώνει τη διάθεσή μας, μειώνει τα επίπεδα του καθημερινού μας άγχους, οξύνει την προσοχή μας, αλλάζει την ποιότητα του ύπνου μας. Οι μελέτες όμως δείχνουν πως η άσκηση προσφέρει σημαντική βοήθεια και σε προγράμματα απεξάρτησης από χρήση ουσιών. Παρακινεί τους χρήστες σε δράση, προσφέροντας πρόοδο στη διαδικασία απεξάρτησης, προσφέροντας την πρόκληση για σωματική προσπάθεια και πνευματική ενθάρρυνση. Αυτό συμβαίνει επειδή τόσο η άσκηση όσο και τα φάρμακα που δίνονται για την αντιμετώπιση των καταχρήσεων ενεργοποιούν το μονοπάτι της ανταμοιβής του εγκεφάλου πυροδοτώντας την απελευθέρωση χημικών ουσιών, όπως σεροτονίνη και ντοπαμίνη, που προκαλούν καλή διάθεση.
Γενικότερα, η συνέπεια ενός προγράμματος μαραθωνίου χαρακτηρίζεται από περίσσεια υπομονή και την πειθαρχία «ενός στρατιώτη». Η σωματική κούραση, οι ώρες των προπονήσεων, η επιμονή να ξεπεραστούν μικροτραυματισμοί, αναπτύσσουν μια συμπεριφορά καθημερινού σωματικού ελέγχου και συναισθηματικής εγρήγορσης. Ο στόχος είναι μπροστά και εμείς τον κυνηγάμε: να τρέξουμε τα προπονητικά χιλιόμετρα, να φάμε σωστά, να ξεκουραστούμε και να σταθούμε στη γραμμή της εκκίνησης πιο δυνατοί. Με τον χρόνο όλα αυτά μόνο θετική επίδραση μπορούν να έχουν. Η επίτευξη ενός δύσκολου στόχου επιδρά θετικά στην ψυχολογική μας κατάσταση ενισχύοντας την αυτοπεποίθησή μας, την αυτο-αποτελεσματικότητά μας και την ικανότητα να επιλύουμε τα προσωπικά μας προβλήματα.
Στον τερματισμό όλοι είναι νικητές. Κάποιοι σηκώνουν ψηλά τη γροθιά τους, άλλοι δείχνουν ήρεμοι ενώ μερικοί δακρύζουν από συγκίνηση για το κατόρθωμά τους. Η προσπάθεια νίκησε. Όλοι εμείς από τις κερκίδες χειροκροτούμε τη συμμετοχή αλλά στο μυαλό μας ας έχουμε και τις μικρές ιστορίες των ανθρώπων που πάλεψαν και νίκησαν τους εθισμούς.
