«Άνθρωπος χωρίς όνομα» στο θέατρο Αποθήκη

Διαχρονικό το ερώτημα που θέτει ο συγγραφέας Ονορέ Ντε Μπαλζάκ σε πρώτη γραμμή στη νουβέλα «Άνθρωπος χωρίς όνομα». Τι κάνει ένας έντιμος άνθρωπος όταν περιβάλλεται από την ατιμία; Όταν το ήθος του βάλλεται από τη διαφθορά, την αγριότητα, το ψέμα και την αδικία; Όπως απαντάει ο ίδιος «Η δυστυχία έχει τη δύναμη να ενθαρρύνει την ουσία της ύπαρξής μας. Αυξάνει την κακία των μοχθηρών, ενώ μεγεθύνει την καλοσύνη των ενάρετων.»

Υπόθεση

Ο συνταγματάρχης Σαμπέρ, ήρωας της μάχης του Εϊλό και μέγας ταξιάρχης της Λεγεώνας της Τιμής, επιστρέφει κυριολεκτικά από τον τάφο στο αγαπημένο του Παρίσι το 1817, ύστερα από μια οδύσσεια δέκα ετών. Όμως, αυτός ο Οδυσσέας δεν βρίσκει την πιστή Πηνελόπη επιστρέφοντας. Δεν βρίσκει ούτε την Ιθάκη του. Από τους πάντες θεωρείται νεκρός. Κανείς δεν τον αναγνωρίζει και κανείς δεν πιστεύει ότι

αυτός ο ξερακιανός, γερασμένος, γεμάτος πληγές άντρας είναι ο περίφημος συνταγματάρχης Σαμπέρ. Μες στην απόγνωσή του στρέφεται στον περίφημο δικηγόρο Ντερβίλ, ο οποίος με αυξημένο το αίσθημα του δικαίου προσπαθεί να τον βοηθήσει να κερδίσει τη χαμένη του ζωή. Ο Σαμπέρ βαδίζοντας σ’ αυτό το πρωτόγνωρο μονοπάτι, όπου οι ρόλοι πλέον έχουν αντιστραφεί κι έχει χάσει την πολύτιμη ταυτότητά του, ανακαλύπτει τελικά την ουσία της ύπαρξής του.

Λίγα λόγια για το έργο και τον συγγραφέα

Η νουβέλα «Ο Συνταγματάρχης Σαμπέρ» γράφτηκε το 1832 και αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά έργα του Μπαλζάκ. Συγκαταλέγεται στο μνημειώδες έργο του «Ανθρώπινη κωμωδία» το οποίο εστιάζει στα κακώς κείμενα της κοινωνίας, στην υποκριτική δικαιοσύνη, στην παντοδυναμία του συμφέροντος, αλλά και στην απρόβλεπτη φύση και δύναμη της ανθρώπινης ψυχής. Το έργο έχει διασκευαστεί πολλές φορές για το θέατρο και τον κινηματογράφο (η ταινία του 1994 “Le Colonel Chabert” χάρισε βραβείο σκηνοθεσίας στο Cairo Film Festival στον Yves Angelo και πολλές υποψηφιότητες των Cesar Awards μεταξύ των οποίων πρώτο ανδρικό για τον Gerard Depardieu και δεύτερο ανδρικό για τον Fabrice Luchini).

Ο πολυγραφότατος συγγραφέας σε διάστημα 25 χρόνων, έγραψε 91 μυθιστορήματα, 30 νουβέλες και 5 θεατρικά έργα, δίνοντας ζωή σε 2.504 ήρωες. Οι υπέροχοι χαρακτήρες του Μπαλζάκ είναι το πιο δυνατό στοιχείο του, σε συνδυασμό με τον φιλοσοφικό προσανατολισμό των ιστοριών του και ο ίδιος θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς της παγκόσμιας λογοτεχνίας. 

Σημείωμα σκηνοθέτριας Κωνσταντίνας Νικολαΐδη

Μόλις διάβασα το συγκεκριμένο έργο του Μπαλζάκ πριν έξι χρόνια, κάθισα απευθείας να κάνω τη θεατρική διασκευή. Οι ήρωες, που με τόση μαεστρία γέννησε αυτός ο υπέροχος συγγραφέας, είναι τόσο ζωντανοί που ήδη από τις πρώτες σελίδες του βιβλίου με έκαναν να θέλω να τους δω επί σκηνής. Κεντρικός πυρήνας του Μπαλζάκ και σ’ αυτό το έργο του είναι ο άνθρωπος και τα δεινά που καλείται να περάσει για να κατορθώσει να επιζήσει μέσα στην σκληρή κοινωνία. Η αδικία και η αναλγησία είναι ο νέος εχθρός του κεντρικού χαρακτήρα, του συνταγματάρχη Σαμπέρ, και αυτός ο εχθρός είναι πολύ πιο δυνατός

απ’ όσους συνάντησε στις ένδοξες μάχες του. Αυτός ο εχθρός απαιτεί τον θάνατό του, τόσο σωματικά όσο και πνευματικά. Δεν συγκινείται από την δεκάχρονη οδύσσεια του ήρωα και δεν του χαρίζει τα πολυπόθητα δώρα. Γιατί αυτός ο Οδυσσέας δεν βρίσκει την Πηνελόπη επιστρέφοντας. Δεν βρίσκει καν την Ιθάκη του.