Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος

Η Ίδρυση

Η πρώτη προσπάθεια ίδρυσης του Ναυτικού Μουσείου Ελλάδος έγινε στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος το 1867. Τη χρονιά εκείνη ο πλοίαρχος του Π.Ν. Γεράσιμος Ζωχιός, ιδρυτής του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου, εισηγήθηκε να αναλάβει το Ταμείο το έργο της συγκέντρωσης και διατήρησης των αντικειμένων, που έχουν σχέση με την ελληνική ναυτική ιστορία. Για λόγους σχετικούς με τις σοβαρές ιστορικές περιπέτειες της εποχής εκείνης η ιδέα δεν έλαβε συνέχεια.

Ωστόσο, η ιδέα του έμελλε να υλοποιηθεί ως ιδιωτική πρωτοβουλία, 82 χρόνια μετά. Την 7η Απριλίου του 1949 μία ομάδα έγκριτων πολιτών του Πειραιά μαζί με αξιωματικούς του Πολεμικού και Εμπορικού Ναυτικού, έχοντας ως κοινό δεσμό την αγάπη για τη θάλασσα και τα πλοία, συγκεντρώθηκε στο γραφείο του τότε υπουργού Ναυτικών Γεράσιμου Βασιλειάδη και υπέγραψε την ιδρυτική πράξη του σωματείου με την επωνυμία «Εταιρεία Ναυτικού Μουσείου και περισυλλογής κειμηλίων των κατά θάλασσαν αγώνων του Έθνους». Ήταν η γέννηση του Ναυτικού Μουσείου Ελλάδος. Πρώτος πρόεδρος ανέλαβε ο εφοπλιστής Γεώργιος Στρίγκος.

Σκοποί

Οι πρωταρχικοί σκοποί του μουσείου, όπως ορίζονται από το καταστατικό, είναι:

• Η αναζήτηση, περισυλλογή, διαφύλαξη και έκθεση των ιστορικών κειμηλίων που αναφέρονται στους ναυτικούς αγώνες, καθώς και σε κάθε θαλάσσια δραστηριότητα των Ελλήνων από την προϊστορική εποχή ως τις μέρες μας.

• Η μελέτη και τεκμηρίωση της ναυτικής μας ιστορίας.

• Η διάσωση και προβολή της ναυτικής κληρονομιάς.

• Η ανάδειξη της χώρας μας, με τη μακραίωνη ναυτική ιστορία, σε δυναμικό παράγοντα της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας στην έρευνα για τη ναυτική ιστορία και παράδοση.

• H καλλιέργεια της αγάπης για τη θάλασσα, η οποία αποτελεί για τους Έλληνες αστείρευτη πηγή ζωής.

Τα κτίρια

Το πρώτο οίκημα στο οποίο στεγάζεται το 1955, βρίσκεται στην Ακτή Μουτσοπούλου 18 στον λιμενίσκο της Ζέας (Πασαλιμάνι) και ανήκει στην Άννα Μ. Πιπινέλη. Εκεί τοποθετούνται πρόχειρα τα μέχρι τότε συγκεντρωθέντα εκθέματα, ενώ συνεχίζεται αδιάκοπα η προσπάθεια συγκέντρωσης ναυτικών κειμηλίων.

Το 1964 παραχωρήθηκε από τον Ο.Λ.Π. και στη συνέχεια από τον Ε.Ο.Τ. το οικόπεδο στο οποίο βρίσκονται σήμερα οι εγκαταστάσεις του Ναυτικού Μουσείου. Την ίδια εποχή ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Κυριαζής επιχορηγεί την έκδοση του λευκώματος «Πλοία και Ναυμαχίες του ’21», από τις πωλήσεις του οποίου εξασφαλίστηκε το απαιτούμενο χρηματικό ποσό για την ανέγερση του ιδιόκτητου πλέον κτιρίου στην Φρεαττύδα. Μέχρι την αποπεράτωσή του, οι συλλογές του Μουσείου μεταφέρονται στο νεοκλασσικό κτίριο επί των οδών Μπουμπουλίνας και Κουντουριώτου. Τα εγκαίνια της νέας στέγης του Μουσείου πραγματοποιούνται στις 4 Αυγούστου 1969. Διαθέτει επιφάνεια εκθετηρίων χώρων περίπου 1.700 τ.μ. και στην είσοδό του έχει ενσωματωθεί ένα τμήμα των τειχών του Κόνωνος που προστάτευαν το αρχαίο λιμάνι.

Στις αίθουσές του εκτίθενται σήμερα περισσότερα από 2.500 αντικείμενα ταξινομημένα χρονολογικά και θεματικά, ζωντανεύοντας τη ναυτική ιστορία και παράδοση από την προϊστορική εποχή ως τις μέρες μας. 

Στο χώρο του Μουσείου υπάρχει, επίσης, Ναυτική Βιβλιοθήκη ανοικτή στο κοινό κατά τις ημέρες και ώρες λειτουργίας του, η οποία διαθέτει περισσότερους από 17.000 τόμους βιβλίων και περιοδικών με κύριο θέμα τη ναυτική ιστορία, επιστήμη και τέχνη. 

Στον εξωτερικό του χώρο έχουν τοποθετηθεί γλυπτά και σημαντικά υπαίθρια εκθέματα, όπως ο πυργίσκος του ιστορικού υποβρυχίου «Παπανικολής» και άγκυρες πλοίων της εποχής της Ναυμαχίας του Ναβαρίνου.

Δραστηριότητες

Από το 1993 έχει διοργανώσει σειρά εκπαιδευτικών προγραμμάτων που απευθύνονται σε ομάδες μαθητών όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων και έχουν ως στόχο τη βιωματική διδασκαλία της ναυτικής μας ιστορίας και παράδοσης αλλά και τη δημιουργική και άμεση επαφή των μαθητών με τις μουσειακές συλλογές.

Συμμετέχοντας σε εκθέσεις ναυτικού θέματος που περιοδεύουν σε ακριτικές περιοχές και νησιά αποτελεί έναν δυναμικό παράγοντα της πολιτιστικής ζωής της χώρας μας που ευαισθητοποιεί το κοινό στα θέματα προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος και προβάλλει τη ναυτική παράδοση στο εξωτερικό συμμετέχοντας σε συνέδρια και σεμινάρια, σε διεθνείς εκθέσεις και προγράμματα κοινοτικού χαρακτήρα που σκοπό τους έχουν την ανάδειξη της κοινής πολιτιστικής κληρονομιάς των λαών της Μεσογείου.

Επίσης, έχει αναπτύξει πλούσιο εκδοτικό έργο, κυρίως βιβλίων με θέματα σχετικά με την ελληνική ναυτική ιστορία και την έκδοση του τριμηνιαίου περιοδικού «Περίπλους της Ναυτικής Ιστορίας και Παράδοσης» με σκοπό την προώθηση της επιστημονικής έρευνας και την ευαισθητοποίηση του αναγνωστικού κοινού στη διαφύλαξη και συνέχιση της ναυτικής παράδοσης.

Το Μουσείο είναι μέλος των διεθνών ενώσεων:

- ICOM (International Congress οf Museums). Διεθνής Ένωση Μουσείων.

- ICMM (International Congress of Maritime Museums). Διεθνής Ένωση Ναυτικών Μουσείων.

- AMMM (Association of Mediterranean Maritime Museums). Σύνδεσμος Ναυτικών Μουσείων της Μεσογείου.

Ώρες λειτουργίας

Τρίτη - Σάββατο 09.00 - 14.00, Κυριακή, Δευτέρα κλειστά

Γενική είσοδος: 4,00€, Μαθητικό: 2,00€