Ημερολόγιο της οδού Σαρρή

Μια Αμερικάνα που τριγυρνάει στον κόσμο, ο Βαγγέλης του Dada, ο Μίστερ Μήτσος και η Μαντάμ Θέκλα, ο Αποστόλης ο φούρναρης που ξυπνάει από τις 2, το κρυφό μαγειρείο της Ρίτσας και του Γιώργου, η Νατάσσα από τον οίκο ανοχής, οι αναμνήσεις του Γιώργου Καλφαμανώλη από την Αλίκη Γεωργούλη. Εφτά στάσεις που θα σε κάνουν να δεις την οδό Σαρρή με άλλο μάτι.

Στο ιστορικό μπαρ Dada

Έπινε τσίπουρο και έτρωγε σκόρδα. Να κάτσω; «Κάτσε». Τον Βαγγέλη, με παλιότερες ορολογίες, θα τον έλεγες φρικιό. Το ιστορικό Dada (Σαρρή 7)στα Εξάρχεια, Μπενάκη και Αραχώβης γωνία, άνοιξε το 1979 και ο Βαγγέλης δούλευε εκεί από το 1980. Το πήρε το 1995, το 2008 το μετέφερε στου Ψυρρή (οδός Ωγύγου) και εδώ και κάποιους μήνες στη Σαρρή 6. Ο Βαγγέλης σήμερα είναι 55 χρόνων. Έρχονται φίλοι από τα παλιά; «Έρχονται κάποιοι. Όσοι ζούνε και τους επιτρέπεται ακόμα να πίνουν». Τι διαφορές βλέπεις στο τότε και στο σήμερα; «Άλλα χρόνια τότε, ο κόσμος ήθελε να κοινωνικοποιηθεί, τώρα δείχνει να απομονώνεται». Ακριβώς δίπλα στο Dada το σκορδάδικο στο οποίο δουλεύει και η μητέρα του, η κυρία Κούλα. Το μοναδικό σκορδάδικο στην Αθήνα, λένε. Τα σκόρδα ο Βαγγέλης αρχίζει να τα σπέρνει τέλη Οκτωβρίου, στον Έβρο, αρχές Ιουνίου βγαίνουνε και κρατάνε μέχρι και το επόμενο Πάσχα. Δύο ευρώ το κιλό, αλλά ακόμα κι ένα σκόρδο μπορεί να σου δώσει, άμα θες. Το Dada ο Βαγγέλλης το ανοίγει κάθε μέρα εκτός από Δευτέρα. «Τις Κυριακές έχουμε ζωντανή μουσική, έντεχνο ελληνικό. Τις άλλες μέρες ροκ, όπως πάντα».

Στο hostel City Circus

Η Cherissa είναι Αμερικανίδα, 30 χρόνων, από το Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνια. Τη συνάντησα την ώρα του πρωινού στο City Circus (Σαρρή 16). Ήταν δυο μέρες στην Αθήνα και η πρώτη της φορά στην Ελλάδα, όχι όμως και στην Ευρώπη. Συνολικά θα ταξίδευε 2 μήνες, μετά την Ελλάδα θα πήγαινε Αγγλία, Τσεχία, Γαλλία και Ισπανία. Στην Αθήνα η πρώτη της επίσκεψη ήταν στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Για τους δυο μήνες, χωρίς τα πηγαινέλα με τα αεροπλάνα, είχε να ξοδέψει 2.500 δολάρια, για ύπνο, φαΐ, ποτό, όλα μέσα. Προτιμάει, λέει, να ταξιδεύει μόνη, γιατί αν είναι με παρέα θα πρέπει να συμφωνούν όλοι σε κάποιο σχέδιο κι εκείνης δεν της αρέσουν τα σχέδια. Πάντα μένει σε hostel γιατί είναι πιο οικονομικά αλλά και γιατί γνωρίζει κόσμο. Οι Αμερικανοί με τους Ευρωπαίους έχουν πολλές διαφορές στον τρόπο ζωής, στην Αμερική οι ρυθμοί είναι πιο γρήγοροι, στην Ευρώπη πιο χαλαροί, λέει. Καμιά φορά σκέφτεται ότι θα ήθελε να ζήσει για πάντα στην Ευρώπη, στην Ισπανία που αγαπάει. Έχει ταξιδέψει και εκτός Ευρώπης, στην Ασία και… of course σε Καναδά και Μεξικό. Της ευχήθηκα καλή συνέχεια στα ταξίδια της κι αναρωτήθηκα πότε θα κάνω κι εγώ κανένα.

Στο στούντιο με τον Μίστερ Μήτσος και τη Μαντάμ Θέκλα

Ο Μήτσος (Πουλικάκος) δεν παίζεται κι ας έχει πατήσει τα 72, αλλά και η Θέκλα (Τσελεπή) δεν πάει πίσω. Μαζί στη ζωή από το 1979 και στο ραδιοφωνικό σταθμό 105,5 Στο Κόκκινο (Σαρρή 19) από το 2010. Πρώτη επιλογή της βραδιάς ένα του Σιδηρόπουλου και όσο έπαιζε το ρίξαμε στα πολιτικά. Ο Μήτσος τα είχε πάρει με τους διάφορους σπασικλάκηδες που είναι πάντα ατσαλάκωτοι και σαν να έχουν περάσει από γενική απολύμανση – και, το χειρότερο, έχουν λόγο στις ζωές μας. Γελάει και λέει πως «είναι αυτοί που στο σχολείο τούς είχαμε στη φάπα. Τώρα παίρνουν την εκδίκησή τους». Ο Μίστερ ακούει Stones, Velvet Underground, μπλουζ και τζαζ – «τζαζ είναι όλα». Η Θέκλα τα ίδια (πώς θα κάνανε παρέα;), αλλά και Talking Heads, Cramps, Ramones. «Ο Μήτσος ακούει και πολλά βλάχικα, που τα λέω εγώ, κάτι κάντρι αμερικάνικα και τέτοια. Εγώ είμαι πιο πολύ του πανκ, με πανκ μεγάλωσα» λέει η Θέκλα. Ο ένας συμπληρώνει τον άλλο κι εγώ βγαίνω έξω για ένα ουζάκι, να τους αφήσω και λίγο μόνους. Μπορείτε να τους ακούτε στο Κόκκινο κάθε Δευτέρα στις 11 το βράδυ.

Στο φούρνο Απόστολος Αντ. Βενέτης

Εκείνη τη μέρα είχα σηκωθεί από τις 8 και ήμουν χλωμός. Αλλά όταν ο Αποστόλης μού είπε ότι πιάνει δουλειά στο φούρνο στις 2 τα ξημερώματα, συνήλθα. Δηλαδή, Αποστόλη, ξυπνάς από τη 1; «Όχι, στις 2 παρά τέταρτο, για να εκμεταλλευτώ και το τελευταίο λεπτό ύπνου, και μετά τρέχω να προλάβω». Η ταμπέλα γράφει «Από το 1907» και κάτω χαμηλά έχει κάτι πιαστράκια, σαν αυτά που έχουν οι κρεμάστρες, για να αφήνεις το σκύλο σου. Ο Απόστολος ο νεότερος είναι 33 χρόνων, έχει σπουδάσει αρτοποιία - ζαχαροπλαστική και ασχολείται με το αντικείμενο 15 χρόνια. Ψωμιά, κουλουράκια, τυρόπιτες, ό,τι δεν χρειάζεται να ανοιχτεί φύλλο φτιάχνεται εδώ. Πώς καταλαβαίνεις ένα καλό ψωμί, Αποστόλη; «Λένε ότι πρώτα τρώει το μάτι. Να το βλέπεις και να σου αρέσει. Μετά η μυρωδιά του, να έχει ωραίο άρωμα. Και να ξέρεις ότι ένα ψωμί το καταλαβαίνεις από την κόρα, να είναι τραγανή και γευστική». Στο τέλος με κέρασε μια τυρόπιτα. Στις τυρόπιτες είμαι εγώ ο ειδικός. Ζεστή και αλμυρή, άλλη μία και θα κοιμόμουν όρθιος. (Σαρρή 13 & Αγίων Αναργύρων)

Στον οίκο ανοχής Σαρρή & Λουκά Νίκα

Η είσοδος διακριτική, από το στενάκι της Λουκά Νίκα. Η εξώπορτα μικρή και τρίζει. «Γεια σου, αγόρι, έχεις ξανάρθει;» «Γεια σου, δημοσιογράφος είμαι, να κάτσω να τα πούμε;» «Έλα, κάτσε». Ήταν ψηλή, ξανθιά, όμορφη, φορούσε μόνο τα εσώρουχα και όπως καθόμασταν δίπλα-δίπλα στον καναπέ και μιλάγαμε πού και πού με άγγιζε, όπως αγγίζει καμιά φορά ο ένας φίλος τον άλλο όταν τα λένε – κι εγώ προσπαθούσα να μην πέφτει το μάτι μου συνέχεια στο πλούσιο στήθος της. Μου ’πε ότι αυτό το «σπίτι» είναι από τα παλιότερα της Αθήνας, από τη δεκαετία του ’60, ότι όλα τα κορίτσια όπως κι εκείνη είναι από διόρθωση φύλου, ότι εργάζεται εδώ από το 2000, πιο πριν δούλευε στη Φυλής αλλά και στη Συγγρού. Ότι εκείνη τη μέρα σε 7 ώρες βάρδιας είχε πάρει εφτά πελάτες, έναν την ώρα, όταν μέχρι και το 2008 οι πελάτες μέσα σε μια βάρδια μπορεί να έφταναν και τους 50. Ότι υπάρχουν κι εκείνοι που επιμένουν για σεξ χωρίς προφύλαξη και τους πετάει έξω, ότι σε καμία κοπέλα δεν αρέσει αυτή η δουλειά, είναι καθαρά και μόνο θέμα επιβίωσης, ότι έχει καλές σχέσεις με όλη τη γειτονιά. «Να σου πω και μια ιστορία. Τον Λαζόπουλο δεν τον ήξερα, δεν τον είχα δει ποτέ, αλλά δεν τον συμπαθούσα και πολύ. Ήταν αρχές του 2000, όταν είχε έρθει με το θίασό του στη Σαρρή. Από τις πρώτες ημέρες μάς χτύπησε την πόρτα, μας συστήθηκε, μας είπε ότι φυσικά και δεν είχε κανένα πρόβλημα που το “σπίτι” ήταν δίπλα στο θέατρο και κάθε τόσο μας έδινε δωρεάν προσκλήσεις. Από τότε άλλαξα γνώμη για εκείνον, πολύ κύριος». Άνοιξε η πόρτα και μπήκε ένας τύπος γύρω στα 45 με τσάντα. «Γεια σου, αγόρι, έχεις ξανάρθει;» «Ναι, κούκλα μου». Τον έβαλε σε ένα δωμάτιο και μου ζήτησε συγγνώμη αλλά είχε δουλειά. Μου χαμογέλασε, την ευχαρίστησα, χειραψία.

Στο (μυστικό) εργατικό ταβερνείο

Η ταμπέλα απ’ έξω γράφει «Αναψυκτήριο» (Σαρρή 22) και με το που μπαίνεις βρίσκεσαι σε ένα μικρό και στενό ψιλικατζίδικο που τρία άτομα δεν χωράνε. Αν το ξέρεις, προχωράς στο διάδρομο και φτάνεις στο μικρό μαγειρείο, με τέσσερα τραπέζια, που το δουλεύουν δύο αδέλφια, η Ρίτσα και ο Γιώργος. «Την ταβέρνα την ανοίξαμε το 1994 για τους ανθρώπους που δούλευαν στις βιοτεχνίες τριγύρω, δεν υπήρχε λόγος να υπάρχει ταμπέλα, το ήξεραν όλοι. Κι έμεινε έτσι, χωρίς ταμπέλα. Η ιδέα ήταν ένα εργατικό μαγειρείο, με τιμές που να μπορεί να φάει κάθε μέρα ο εργάτης» λέει ο Γιώργος. Κάθε μέρα υπάρχει ένα και μόνο πιάτο και μαζί με το ψωμί κοστίζει 3 ή 4 ευρώ. Ενδεικτικά, τις Τρίτες υπάρχει κοτόπουλο με πατάτες στο φούρνο ή κοκκινιστό, τις Πέμπτες καλαμαράκια, τις Τετάρτες το χειμώνα όσπριο και το καλοκαίρι λαδερό, αλλά και σάντουιτς, καφέδες κ.λπ. Πιο παλιά έφτιαχναν και μπακαλιάρο σκορδαλιά αλλά το κόστος ανέβηκε και το πιάτο θα έπρεπε να κοστίζει πάνω από 4 ευρώ, οπότε καταργήθηκε από το μενού. Σερβίρει μέχρι τις εξίμισι το απόγευμα, και σε πακέτο, «το καλύτερο που έχει να κάνει κανείς είναι να πάρει ένα τηλέφωνο να δει τι φαΐ έχουμε κι αν του αρέσει να έρθει» λέει ο Γιώργος. Το τηλέφωνο: 210 3217635.

Αλίκη Γεωργούλη, ο άνθρωπος που ανέβασε το Ψυρρή

«Το έχω σαν παράπονο, να σου πω την αλήθεια, που δεν έχει αναγνωριστεί πως η Αλίκη Γεωργούλη ήταν ο πρώτος άνθρωπος που ήρθε στου Ψυρρή για να κάνει κάτι διαφορετικό, που έκανε το πρώτο βήμα για να γίνει το Ψυρρή που ξέρουμε». Ο Γιώργος Καλφαμανώλης είναι ο γιος της Αλίκης Γεωργούλη, η οποία το 1981 άνοιξε το θέατρο «Αποθήκη», που λειτουργεί μέχρι και σήμερα. Η Αλίκη Γεωργούλη είχε βρει πρώτα το έργο που ήθελε να ανεβάσει, το «Όλο σπίτι, κρεβάτι και εκκλησία» του Ντάριο Φο, και μετά το θέατρο. Τότε, το ’81, ο Γιώργος ήταν 14 χρόνων. «Έπαιζαν η μητέρα μου και η Εύα Κοταμανίδου. Το έργο έκανε τρομερή επιτυχία, να φανταστείς ότι επειδή το θέατρο γέμιζε, βάζαμε και μαξιλάρες κάτω και δεν παραπονιόταν κανείς. Τότε τα πάντα τριγύρω ήταν ερημιά. Η μάνα μου έλεγε πως άνοιξε θέατρο “στην πιο ντεμοντέ περιοχή της Αθήνας”. Θυμάμαι που φεύγαμε το βράδυ από το θέατρο και η Αλίκη έβαζε τις εισπράξεις μέσα στο σουτιέν της για να περάσουμε με το αμάξι από τα σκοτεινά στενά του Ψυρρή».

Αντιγράφω ένα απόσπασμα από το βιβλίο της Αλίκης Γεωργούλη «Από τον Λένιν… στον Βερσάτσε», που εκδόθηκε από τις εκδ. Κάκτος το 1995, λίγους μήνες μετά το θάνατό της: «Κατά λάθος… Το είχαμε βρει το θέατρο κατά λάθος. Γυρίζαμε άπρακτοι από τις αναζητήσεις μας ένα μεσημέρι, με τον Αρβανίτη. Του είχε γίνει κι εκείνου μανία… Αντί να στρίψει τη βολβάρα από την πλατεία Ασωμάτων, ίσια κι απάνω την Ερμού για το Σύνταγμα, κόβει αριστερά και βρισκόμαστε στην οδό Σαρρή προς Κουμουνδούρου… Τεσσεράμισι εκατομμύρια! Τόσα χρήματα χρειάζονταν για να γίνει η αποθήκη ξυλείας “Θέατρο Αποθήκη”».

Στην οδό Σαρρή θα δεις

Την ομαδική έκθεση «Toc Toc», εμπνευσμένη από το ομώνυμο θεατρικό έργο, όπως το σκηνοθέτησε ο Κώστας Σπυρόπουλος και παρουσιάζεται στο θέατρο «Ήβη» (Σαρρή 27, 210 3213112). Η έκθεση αφορά εμμονές, προκαταλήψεις, αλλόκοτες συμποεριφορές, που αποκτούν καλλιτεχνική διάσταση μέσα από τη φωτογραφία, το video art, την εγκατάσταση κ.λπ. Στον πολυχώρο BooART (Σαρρή 21, 210 3255542), 9-19/3. Τα θέατρα «Αποθήκη» (Σαρρή 40, 210 3253153) με τις παραστάσεις «Ματωμένος Γάμος» και το παιδικό «Χάιντι, το κορίτσι των βουνών» και «Εμπορικόν» (Σαρρή 11, 210 3211750) με την παράσταση «Η εκδοχή του Μπράουνινγκ». Ακόμα: Ένα βενζινάδικο. Τρία ψιλικατζίδικα. Τρία πάρκινγκ. Το «Βρώμικο» που λειτουργεί 24ωρο. Το δισκάδικο «Imandas» (Σαρρή 64). Την «Gallery Σαρρή 12», με έργα καλλιτεχνών δρόμου. Το ινστιτούτο πολιτικού προβληματισμού «Νίκος Πουλαντζάς» και τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ), και τα δύο στη Σαρρή 14. To Cine Ψυρρή (το καλοκαίρι). Ένα κλιμάκιο της Πυροσβεστικής.