Ένας Τσετσένος σκύλος στη Μασσαλία

Δεν μπορεί, κάτι έχει αυτή η πόλη και «μεταμορφώνει» όποιο συγγραφέα καταπιάνεται μαζί της σε ποιητή. Η αριστουργηματική τριλογία για τη Μασσαλία του Ζαν-Κλοντ Ιζζό (εκδ. Πόλις) μας ψύλλιασε. Όταν οι ίδιες εκδόσεις μάς συνέστησαν, πολύ αργότερα, τον Maurice Attia («Κόκκινη Μασσαλία»), σκεφτήκαμε πως αντιγράφει το στιλ του Ιζζό – κι ας αλληθώριζε προς Αλγερία μεριά. Τώρα, όμως, με το βιβλίο του δημοσιογράφου Μεζονέβ βεβαιωθήκαμε πως η Μασσαλία είναι κάτι περισσότερο από πόλη: είναι ερωμένη.

Ήρωας ο Ντασί Ελ Αχμέτ – κλασικός (Ευρωπαίος) ήρωας νουάρ μυθιστορήματος. Λίγο αποσυνάγωγος, με σκοτεινό παρελθόν χαμένο σε περίεργες χώρες, μοναχικός λύκος και διανοούμενος που διδάσκει, κάποιες ώρες, στο πανεπιστήμιο. Όταν μια ηλικιωμένη γυναίκα δολοφονηθεί και απειληθεί η ζωή του γείτονά της Νέστωρα Παπαδόπουλου, ο Ντασί θα μπει για τα καλά στο χορό, όπου τον σέρνουν, μεταξύ άλλων: Τσετσένοι αντάρτες (ή πατριώτες, όπως το δει κανείς), η ρώσικη αντικατασκοπία, ένας πρώην επικηρυγμένος που το έχει δει Ινδιάνος, δύο αλκοολικοί δημοσιογράφοι, μια πρώην πολεμική ρεπόρτερ, η ιταλική μαφία, η Μπριζίτ Μπαρντό και μια πάμπλουτη φιλάνθρωπη (με επώνυμο του πρώτου συζύγου της Μπε Μπε, Βαντίμ), η όμορφη (αντικείμενο ανεκπλήρωτου έρωτα του ήρωα) Ελληνίδα Λήδα κ.ά. Όλοι αυτοί κυνηγούν… έναν Τσετσένο σκύλο, στο προάστιο της Μασσαλίας –οι δημοσιογράφοι επιμένουν να τη λένε γειτονιά–, τη Δροσερή Κοιλάδα!

Στο μισό του βιβλίου τα γεγονότα φιλτράρονται από τις σκέψεις του Ντασί. Στίχοι του Καγιάμ και του Μπρασένς σχολιάζουν από εγκλήματα μέχρι το τσίμπημα του έρωτα, ο Λάο Τσε «βοηθάει» ν’ αντιμετωπίζει ο ήρωας με αταραξία το κλωτσομπουνίδι και ο Νασρεντίν Χότζας προσφέρει αφειδώς την ταιριαστή, στον ανοιχτό ορίζοντα της πόλης, ειρωνεία. Στο υπόλοιπο παρακολουθούμε μια καταδίωξη – σαν αυτές στις αμερικάνικες ταινίες δράσης με αυτοκίνητα μέσα στους δρόμους της πόλης, αλλά χωρίς αυτοκίνητα. Ωραίο βιβλίο, ωραία ιστορία, ωραίοι ήρωες. Μόνο ένας μεσογειακός συγγραφέας θα μπορούσε να το έχει γράψει, ανακατεύοντας τόσους ήρωες, τόσα θέματα και αναφορές, χωρίς να μειωθεί το σασπένς και να μη χαθεί το ύφος. Ενώ, πάλι, το επόμενο βιβλίο θα μπορούσε να το γράψει μόνο ένας Βρετανός (dear!).     

Michel Maisonneuve, Ένας Τσετσένος σκύλος στη Μασσαλία, μτφ. Αλίκη Κεραμίδα, εκδ. Πόλις, σελ. 229