Απέναντι στην τυραννία

Η εκλογή του Τραμπ στην προεδρία της Αμερικής και τα ήδη εμφανή πλήγματα που έχει καταφέρει στη δημοκρατία και στους θεσμούς της έχουν θορυβήσει πολιτικούς, διανοούμενους, επιστήμονες, καλλιτέχνες και πολίτες στις Η ΠΑ και σε όλο τον κόσμο. Ο Τίμοθι Σνάιντερ, ιστορικός που έχει ασχοληθεί με τις πλέον ζοφερές περιόδους της ευρωπαϊκής ιστορίας, έγραψε ένα κατατοπιστικό βιβλίο, που κρούει δυνατά τον κώδωνα του κινδύνου. Μέσα στα είκοσι κεφάλαια του ανατρέχει σε εκατό χρόνια ιστορίας, με σταθμούς την ανάδυση του φασισμού, του ναζισμού και του κομμουνισμού. Δίνει ιδιαίτερη έμφαση στο πώς εγκαθιδρύθηκαν αυτά τα καθεστώτα, στο πώς επιβλήθηκαν σε λαούς που παρακολουθούσαν σαν υπνωτισμένοι τη μία παραβίαση των δημοκρατικών αρχών μετά την άλλη, στο πώς παρέσυραν απλούς πολίτες και τους μετέτρεψαν σε όργανα των δόλιων σκοπών τους. Το βιβλίο αυτό δείχνει πόσο ανεπαίσθητα, πόσο σταδιακά, χωρίς να γίνει αντιληπτό από την αρχή, μπορεί ένα δημοκρατικό πολίτευμα να απολέσει τους αρμούς του και να διαλυθεί. Η υπονόμευση της δημοκρατίας δεν είναι ποτέ άμεση. Γίνεται με μικρά, ύπουλα βήματα, με την επίκληση της "βούλησης του λαού", με τη μεταμφίεση του αυταρχισμού σε πράξεις που υποτίθεται ότι απηχούν το κοινό αίσθημα, αλλά αποδεικνύονται καταλυτικές της ελευθερίας. Η επαγρύπνηση όλων μας είναι απαραίτητη.